Servetsezâ Kadınefendi

Servetseza Kadın 1 Eylül 1823'te Çerkesya'nın Maykop, Yegeruqwai Prensliği'nde doğdu. Çerkesya Kabardiya prensliğinin Çerkes asil ailesinin Temyryko Hanesi'nin bir üyesiydi. Babası Prens Temyryko Mansur'du ve annesi Dadeshkeliani Beyliği'ne aitti.[1] İki büyük kardeşi vardı, bir erkek kardeşi Prens Andok Bey (1818 - 1886) ve bir kız kardeşi, Prenses Fatma Şemsfer Hanım (1821 - 1855),[2] ve küçük erkek kardeşi Prens Süleyman Bey (16 Mart 1825 - 1896).[3]

Abdülmecid, babasının 2 Temmuz 1839'da vefatından sonra tahta çıktığında, Esma Sultan, Servetseza'nın evinde bulunan Sultan'ın kızı I. Abdülhamid hizmet etti, onu yeğeni yeni Sultan'ın eşi olarak seçti.[4] Evlilik 1839'da gerçekleşti ve Servetseza doğrudan "Birinci Kadınefendi" ünvanıyla onun ana eşi oldu düğünden sonra,[5] tüm saltanatı boyunca kaldığı bir pozisyon.[6] Evlilik iki hanedan arasındaki ilişkileri güçlendirdi.[1] Düğünden sonra Abdülmecid, kız kardeşi Şemsfer Hanım'ı imparatorluk harem sayman yaptı.[2] Leyla Açba, anılarında zeki ve kültürlü bir kadın olduğunu yazıyor.[7]

Servetseza çocuksuz kaldı. Gülcemal Kadınefendi'ın 1851 yılında ölümünden sonra, çocukları Fatma Sultan, Refia Sultan ve Şehzade Mehmed Reşad (gelecek V. Mehmed) ona emanet edildi.[5][8] Abdülmecid'den annesiz çocukları kanatları altına alıp kendi başına büyütmesini istemiş, çocuklarına bakan bir annenin görevlerini yerine getirmiştir. şefkat ve endişe ile.[9]

Bezmiâlem Sultan 1853'te öldüğünde, Servetseza Abdülmecid'in hareminin hemen yanına yerleştirildi. Bu vesileyle Şevkefza Sultan, Servetseza Kadın'ın varisi Şehzade Mehmed Murad'a (müstakbel Sultan V. Murad) olan sevgisinden ve Abdülmecid'in oğlunu yeni padişah olarak görmek istemesinden cesaret aldı ve Pertevniyal Sultan ve oğlu Şehzade Abdulaziz (müstakbel Sultan Abdulaziz).[10]

Abdülmecid'in 25 Haziran 1861'de ölümü ve küçük kardeşi Sultan Abdülaziz'in zuhur etmesinden sonra Servetseza, Kabataş Sarayı'na yerleşti.[11][5] 1872'de Üsküdar'da Özbekler Tekke'nin avlusunda bir çeşme yaptırdı.[12] Görünüşe göre Murad'a çok düşkündü ve 1876'daki ifadesinin ardından pek çok insana kararsız bir şekilde II. Abdülhamid ondan tahtı gasp etmişti.[13]

Servetseza 25 Eylül 1878'da elli beş yaşında öldü ve Yavuz Selim Camii, İstanbul 'da kocasının türbesinin yanına gömüldü.[14][15] Bazıları tarafından öldürüldüğüne inanılıyor. Ramazan ayında bir gece Abdülhamid'e gidip onu uyardığı söylenir. Ona tahtı hak sahibine geri vermesini emretti. Onun uyarısına kulak veriyormuş gibi yaptıktan sonra, kendisine zehirli bir içecek servis edilmesini sağladı. Sarayına döndüğünde öldü.[13]

Servetseza, kocası Abdülmecid'ten çok faydalanmıştı ve bu nedenle miras bıraktığı alaylar, özellikle mücevherleri olmak üzere, büyük bir değere sahipti. Bu nedenle Abdülhamit onları Reşad'a teslim etmedi ve mücevherlerini iki büyük sandıkla birlikte muhafaza edilmek üzere Yıldız Sarayı na getirdi. Ancak, Abdülhamid'in 1909'da tahttan indirilmesinden sonra, tüm mücevherler ve sandıklar, yeni tahta geçen Sultan Mehmed Reşad'a iade edildi.[16]

• Osmanlı padişah eşleri listesi
• Harem (Osmanlı İmparatorluğu)

• Harun Açba (2007). Kadın efendiler: 1839- 1924. Profil. ISBN 978-9-759-96109-1.
• Pars Tuğlacı (1985). Osmanlı Saray Kadınları. Cem Yayınevi.
• Necdet Sakaoğlu (2007). Famous Ottoman women. Avea.
• Fanny Davis (1986). The Ottoman Lady: A Social History from 1718 to 1918. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-24811-5.
• M. Çağatay Uluçay (1992). Padişahların Kadınları ve Kızları. Ankara : Türk Tarih Kurumu Basımevı. ISBN 978-9-751-60461-3.
• Brookes, Douglas S. (4 Şubat 2020). On the Sultan's Service: Halid Ziya Uşaklıgil's Memoir of the Ottoman Palace, 1909–1912. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-04553-9.