Serebral palsi

Serebral palsi (SP), gelişmekte olan beyinde intrauterin dönemde veya yaşamın ilk aylarında oluşan lezyon ya da zedelenme sonucu gelişen, ilerleyici olmayan ancak yaşla birlikte değişebilen, hareketi kısıtlayıcı kalıcı motor fonksiyon kaybı, postür ve hareket bozukluğudur. Bu hastalarda epilepsi, zeka geriliği, davranış bozukluğu, yutma sorunları, kas-iskelet bozuklukları gibi ikincil tıbbi sorunlar görülebilir.[1]

SP prevalansı toplumlara göre değişmekle birlikte, her 1000 canlı doğumda 1-5 olarak bildirilmektedir. Tanı; hikâye, fizik muayene ve destekleyici laboratuvar testleri ile konulmaktadır. SP gelişimine neden olan etiyolojik risk faktörleri; prematürite, anoksi, zor doğum ve düşük doğum ağırlığı başta olmak üzere çok çeşitlilik arz edebilir. Son yıllarda gelişmekte olan ülkelerdeki yenidoğan bakımındaki gelişmeler; SP’de doğum öncesi nedenlerin ağırlık kazanmasına; gelişmekte olan ülkelerde ise, neonatal bakımın yetersiz olmasına bağlı olarak, doğum komplikasyonları ve yenidoğan sorunlarının daha fazla görülmesine yol açmıştır.[2]

Aslında SP, bir arada görülen birçok bozukluk ve semptomlar bütünüdür. Hareket ve postür bozukluklarına ilaveten; epilepsi, mental gerilik, konuşma ve işitme bozukluğu, iskelet deformiteleri, yutma ve beslenme bozuklukları, ağız ve diş sorunları gibi birçok problem görülebilmektedir.[2]

Serebral Palsi Risk Faktörleri

Prenatal dönem gebelik boyunca ve doğum eylemi başlayana kadarki süreci kapsar, doğum gerçekleşene kadarki dönem perinatal dönemdir. Postnatal periyot ise doğumdan itibaren miyelinizasyonun meydana geldiği 2,5-3 yaşa kadarki beyin maturasyonu dönemini kapsar. Risk multifaktöriyeldir ve büyük bölümü açıklanamaz.

Prenatal Dönem
  • Kalıtımsal hastalıklar, akrabalık
  • Maternal (anneye ait) intrauterin enfeksiyonlar (Rubella, herpes, toksoplazmozis, sitomegalovirüs)
  • Annenin metabolik hastalıkları (Diyabet, hipo/hipertiroidi, gebelik toksemisi)
  • İntrauterin anoksi kaynağı ya da fetüsün kan akımının azalması (Plasenta yetmezliği, maternal hiper/hipotansiyon, anemi, hamilelik esnasında yapılan ameliyatlar)
  • Rh uyumsuzluğu: ABO ve Rh uyuşmazlığı sonucu kernikterus gelişmesi
  • İlk trimesterde radyasyona, teratojenlere maruz kalma
  • Kimyasal zehirlenme (Alkol, sigara)
  • Komplikasyonlu gebelik, kanama
  • Konjenital beyin malformasyonları
  • Sosyoekonomik faktörler
  • Reprodüktif yetersizlik
  • Maternal mental retardasyon, konvülsiyonlar
  • Çoğul gebelik
  • Çocuk düşürme denemeleri (Mekanik veya toksik, teratojenik ajanlar ile)
  • Amniyon sıvı azlığı nedeni ile fetüs duruş bozuklukları
  • Abdominal travma
  • Prenatal beyin kanaması

Perinatal Dönem
  • Prematurite (<36 hafta)
  • Düşük doğum ağırlığı (<2500gr)
  • Zor/müdahaleli doğum
  • Anormal geliş
  • İntrakranial kanama
  • Travma
  • Enfeksiyon
  • Bradikardi ve hipoksi
  • Düşük APGAR skoru
  • Anoksi (Respiratuar distres sendromu, mekanik obstrüksiyon, doğum eyleminin uzun sürmesi, kordon dolanması, plasenta previa, yenidoğan anemisi)

Postnatal Dönem
  • Travma
  • Enfeksiyon (Ensefalit, menenjit, sepsis, apse)
  • İntrakranial kanama
  • Koagulopatiler (Pıhtılaşma bozuklukları)
  • Konvülsiyonlar
  • Hiperbiluribinemi
  • Arteriovenöz malformasyonlar
  • Anoksi (Karbonmonoksit zehirlenmesi, suda boğulma, yiyecek aspirasyonu)
  • İnflamatuar-immünolojik nedenler (Sistemik lupus eritematozus, Reye sendromu)
  • İntrakranial patoloji [3]


SP'de Sınıflandırma
  • Spastik tip: Monopleji, dipleji, hemipleji, tripleji, tetrapleji
  • Diskinetik tip: Atetoid, koreik, koreatetoid, distonik
  • Ataksik tip
  • Hipotonik tip
  • Karma tip [3]


SP'ye Eşlik Eden Problemler
  • Mental retardasyon
  • Epileptik nöbetler
  • Oromotor problemler (Emme ve yutma problemleri)
  • Salya akması
  • Konuşma problemleri
  • Kas iskelet sistemi bozuklukları
  • Gastrointestinal problemler
  • Görme problemleri
  • Diş problemleri
  • Solunum problemleri
  • İşitme problemleri
  • Üriner problemler
  • Ağrı
  • Osteopeni (Kemik dokunun normale göre herhangi bir nedenle azalması)
  • Uyku bozuklukları [3]


SP'de Tedavi Yöntemleri

SP tedavisinde ise birçok branşın birlikte, koordineli ve multidispliner bir yaklaşımla çalışması gerekmektedir. Ayrıca hasta ile birlikte ailenin de tedaviye dahil edilmesi daha başarılı sonuçlar vermektedir. Sıklıkla tedavide, fiziksel tıp ve rehabilitasyon, ortopedi, çocuk nörolojisi, fizyoterapi ve iş uğraşı terapisi gibi meslek mensupları aktif rol oynamaktadır.[2]

  • Medikal tedavi:
    • Beslenmeyi düzenlemek
    • Nöbetleri durdurmak
    • Genel sağlık önlemleri (aşılama)
    • Spastisite ve hareket bozukluğunu azaltmak
    • Oral medikasyonlar
    • İntratekal medikasyonlar
    • Kemonöroliz (fenol, botulinum toksini)
  • Psikolojik tedavi
  • Özel eğitim
  • Fizyoterapi
  • İş-uğraşı terapisi
  • Ortezler
  • Ortopedik tedavi
    • Düzeltici alçılama
    • Cerrahi tedavi
  • Nöroşirurjik girişimler
    • Talamotomi
    • Derin beyin stimulasyonu
    • Selektif dorsal rizotomi
  • Elektrostimulasyon
    • Fonksiyonel elektrik stimulasyon yöntemleri
    • Repetatif manyetik stimulasyon [3]

Kaynakça
  1. https://www.journalagent.com/hnhjournal/pdfs/HNHJ_57_1_6_10.pdf
  2. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2020.
  3. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Kasım 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2020.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.