Sanrısal bozukluk

Sanrısal bozukluk genellikle nadir görülen ruhsal hastalık, ancak sanrılara eşlik eden belirgin halüsinasyon, düşünce bozukluğu, duygu durum bozukluğu görülmez.[4][5] Sanrılar psikoz'un spesifik bir belirtisidir. Yanılsamalar Bizarre veya Non-bizarre olabilir;[5] Non-bizarre sanrılar, gerçek hayatta meydana gelen, zarar görme veya zehirlenme gibi durumlarda ortaya çıkar.[6] Bu tarz sanrısal bozukluğu olan insanlar sosyalleşmeye devam edebilir ve işlev ve davranışlarında herhangi bir gariplik, aksaklık görünmez.[7] Ancak, sanrısal düşünceler hayatlarını meşgul edeceğinden ilişkilerinde bozulmalar görülebilir.[7]

Sanrısal bozukluk
Diğer adlar Paranoid bozukluk[1]
Uzmanlık Psikiyatri, klinik psikoloji 
Süre Genellikle ömür boyu[2]
Tipler Erotomanik tip, zulüm tipi, somatik tip, karışık tip, tanımlanmamış tip
Nedenleri Genetik ve çevresel[3]
Risk faktörü Aile geçmişi, kronik stres, düşük SES, madde bağımlılığı
Ayırıcı tanı Paranoid kişilik bozukluğu, şizofreni, bipolar bozukluk, madde kaynaklı psikoz[3]

Tanı koyulurken işitsel ve görsel sanrıların yanında sanrı içeriğine bağlı olarak kokusal veya dokunsal sanrılarda görülebilir.[5] Sanrılar ilaç veya genel tıbbi durum'un etkilerinden kaynaklanamaz ve sanrısal bozukluk, daha önceden şizofreni tanısı almış bir kişide görülmez. Sanrısal bozukluğu olan bir kişi günlük yaşamda yüksek işlevsellik gösterebilir. Bilimsel çalışmaların yeni ve kapsamlı meta-analizleri, hastaların özellikle algısal akıl yürütme alanlarında bir bozukluk gözlemlendiğini göstermektedir.[8][9][10]

Alman psikiyatrist Emil Kraepelin'e göre, sanrısal bozukluğu olan hastalar tutarlı, mantıklı ve makul olmaya devam etmektedirler.[11]

DSM-IV ve psikologlar, kişisel inançların kültürel ve dini farklılıklara saygı gösterilerek değerlendirilmesi gerektiği konusunda hemfikirdir, çünkü bazı kültürler, diğer kültürlerde sanrısal olarak adlandırılabilecek inançlara sahiptir.[12]

Sınıflandırma

Sanrısal bozukluğun tanısı bazen sanrıların içeriğine göre değişebilir. Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı'nda yer alan yedi tanı çeşiti:

  • Erotomanik tip (erotomani): Genellikle önde gelen bir ünlü olan bir bireye âşık olduğu yanılsaması. Kişi, istediği kişiyle takıntılı bir şekilde iletişim kurmaya çalıştığı için yasaları ihlal edebilir.
  • Görkemli tip (megalomani): Kendisini güçlü, bilge veya ünlü olduğunu sanma yanılsaması.
  • Kıskanç türü: kişinin, partnerinin yanıldığı zaman sadakatsiz olduğunu düşünme yanılgısı. Hasta, sadakatsizliğin "kanıtını" bulmak amacıyla partnerini takip edebilir, kısa mesajları, e-postaları, telefon görüşmelerini vb. kontrol edebilir.
  • Zulüm türü: Bu yanılsama en yaygın alt türdür. Kişinin (veya yakın olduğu kişinin) bir şekilde kötü muamele gördüğü inancını içerir. Hasta uyuşturulduğuna, gözetlendiğine, zarar gördüğüne, taciz edildiğine ve daha birçok tarz şey olduğuna inanabilir.
  • Somatik tip: Kişinin fiziksel kusuru ya da tıbbi bir rahatsızlığı olduğunu düşünmesi.
  • Karışık tip: Yukarıda belirtilen özelliklerinden birden fazlasını içerebilir.
  • Belirlenmemiş tür: Herhangi bir kategoride açıkça belirlenemeyen veya karakterize edilemeyen sanrılar.[13]

Popüler kültürde

2010 yapımı psikolojik gerilim filmi Shutter Island 'da oyuncu Leonardo DiCaprio' nun oynadığı karakterin sansıral bozukluğu vardır.[14][15] Adoor Gopalakrishnan tarafından yönetilen bir Hint filmi Anantaram (Bundan sonra) da sanrıların karmaşık doğası tasvir edilir.[16][17] "Beni Seviyor ... Beni Sevmiyor" adlı Fransız filminde erotomani hastası olan bir karakterin hayatı anlatılmaktadır.

Ayrıca bakınız
  • Sanrısal parazitoz
  • Monotematik sanrılar
  • Morgellons
  • Paranoya
  • Paylaşılan sanrısal bozukluk

Kaynakça
  1. "Sanrısal Bozukluk". Cleveland Clinic. 22 Ocak 2018. 6 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.
  2. https://www.webmd.com/schizophrenia/qa/how-can-you-recover-from-delusional-disorder
  3. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9599-delusional-disorder#:~:text=Environmental%2Fpsychological.,vulnerable%20to%20developing%20delusional%20disorder.
  4. Semple.David."Oxford Hand Book of Psychiatry" Oxford Press. 2005. p 230
  5. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, (5th ed., text revision). Washington, DC: American Psychiatric Association.
  6. Hales E and Yudofsky JA, eds, The American Psychiatric Press Textbook of Psychiatry, Washington, DC: American Psychiatric Publishing, Inc., 2003
  7. Winokur, George."Comprehensive Psychiatry-Delusional Disorder"American Psychiatric Association. 1977. p 513
  8. Peters, Emmanuelle R.; Nunn, Julia A.; Pickering, Alan D.; Hemsley, David R. (2002). "Perceptual organization deficits in psychotic patients". Psychiatry Research. 110 (2). ss. 125-135. doi:10.1016/S0165-1781(02)00096-3. PMID 12057825.
  9. Bora, Emre; Yucel, Murat; Pantelis, Christos (2009). "Cognitive functioning in schizophrenia, schizoaffective disorder and affective psychoses: Meta-analytic study". British Journal of Psychiatry. 195 (6). ss. 475-482. doi:10.1192/bjp.bp.108.055731. PMID 19949193. Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  10. Zanelli, Jolanta; Reichenberg, Abraham; Morgan, Kevin; Fearon, Paul; Kravariti, Eugenia; Dazzan, Paola; Morgan, Craig; Zanelli, Caroline; Demjaha, Arsime; Jones, Peter B.; Doody, Gillian A.; Kapur, Shitij; Murray, Robin M. (2010). "Specific and Generalized Neuropsychological Deficits: A Comparison of Patients with Various First-Episode Psychosis Presentations". American Journal of Psychiatry. 167 (1). ss. 78-85. doi:10.1176/appi.ajp.2009.09010118. PMID 19952077.
  11. Winokur, G (1977). "Delusional Disorder (Paranoia)". Comprehensive Psychiatry. 18 (6). ss. 511-521. doi:10.1016/s0010-440x(97)90001-8. PMID 923223.
  12. Shivani Chopra (16 Kasım 2018). "Delusional Disorder". eMedicine.
  13. http://www.health.am/psy/delusional-disorder Delusional Disorder. Retrieved 7 August 2012
  14. "Archived copy". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2015.
  15. http://steinhardt.nyu.edu/opus/issues/2010/spring/shutter_island
  16. Mammootty, Adoor; Asokan; Shobana; Bahadur (1 Ekim 1987), Anantaram, erişim tarihi: 2 Şubat 2017
  17. "Anantaram: After three years, another landmark from Adoor Gopalakrishnan". Erişim tarihi: 2 Şubat 2017.

Okuma

Dış bağlantılar
Sınıflandırma
Dış kaynaklar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.