Regillus Gölü Muharebesi
Regillus Gölü Muharebesi, Birinci Latin Savaşlarında bir safha, yeni kurulmuş Roma Cumhuriyeti'nin Latin Birliği'ne karşı zafer kazandığı efsanevî bir muharebe. Latinleri, MÖ 509'da Roma'dan kovulan eski ve son Roma kralı Lucius Tarquinius Superbus ve damadı, Tusculum diktatörü Octavius Mamilius idare ve sevk etmiştir. Muharebe, Tarquinus'ların Roma tahtını yeniden elde etmek için yaptıkları son hamle olarak değerlendirilir. Roma efsanelerinde Castor ve Pollux'un da Roma saflarında savaştığına inanılır.[1]
Arka planı
Roma'nın eski müttefiklerince işgal edilmesi tehlikesine karşı Aulus Postumius Albus diktatör ilan edilir.
Muharebenin hangi yıllarda yapıldığı antikçağdan beri muammadır. Titus Livius muharebeyi MÖ 499 yılına tarihlese de, bazı kaynaklarının da bu tarihlemeyi Postumius'un konsüllüğüne (MÖ 496) yaptığını belirtir.[2][3] Bu tarihî dönemin bir diğer önemli kaynağı olan Halikarnassos'lu Dionysios da[4] MÖ 496'yı işaret eder.[5] Günümüzde M.Ö. 493[1][6] ve MÖ 489 tarihlerini öne sürenler de vardır.[3]
Regillus Gölü, Roma ile Tusculum arasındaki bir volkanik krater kalıntısına lokalize edilir. Gölün MÖ 4. yüzyılda kuruduğu düşünülmektedir.
Livius'a göre Latium'un güney komşusu Volsci, Latinlere yardım etmek için bir ordu teşkil etmişse de bu ordu muharebeye zamanında yetişememiştir.[7]
Muharebe
Roma piyadesini Postumius, atlı birlikleri ise Titus Aebutius Elva sevk ve idare etmiştir. Tarquinus'un yanında ise en büyük ve hayattaki tek oğlu Titus vardı.
Muharebenin erken safhalarında Postumius'a karşı saldırıya geçen kral yaralanır. Süvari başı Elva, Mamilius'a saldırır ve kendisi kolundan yaralanırken Mamilius göğsünden yaralanır, böylece süvari başı, muharebe meydanından çekilerek uzaktan idareye mecbur olur. Kralın birçoğu sürülmüş olan Romalılardan müteşekkil ordusu, Cumhuriyet ordularına karşı üstünlük kurmuştur ve M.Ö. 505 konsülü Marcus Valerius Volusus da öldürülünce Roma iyiden iyiye zor durumda kalmıştır. En sonunda Postumius'un kendi muhafız alayını taze kuvvet olarak öne sürmesiyle vaziyet düzelmiştir.
Bu esnada, daha önce Horatius Cocles'in yanında Sublicius Köprüsü'nde (Pons Sublicius) savaşmış olan Titus Herminius Aquilinus, Mamilius'a hücum eder ve onu öldürür. Öldürdüğü düşmanını soyup üzerindekileri savaş ganimeti olarak almaya çalıştığı sırada uzaktan atılan bir kargıyla kendisi de ölür. Muharebenin son safhasında vuku bulanlar müphem olmakla birlikte Postumius, süvarilerine atlarını bırakıp yerde savaşmalarını emretmiş, Latinleri geri çekilmeye zorlamış ve Latin karargahını da düşürmüştür. Tarquinius ve Latin ordusu meydanı terk etmiştir ve Roma mutlak bir zafer kazanmıştır. Postumius ordusuyla birlikte Roma'ya dönmüş ve şehre triumphus'la (zafer alayı) girmiştir.[8][9]
Bu muharebeyle ilgili Roma'da efsaneler yayılmıştır ve bunların en bilineni Dioscuri adıyla bilinen Castor ve Pollux kardeşlerin Roma süvarileri arasında bulunup Roma safında savaşmış olduğudur. Postumius da Forum'da, atların su içtiği yerde bu kardeşler adına bir tapınak inşa ettirmiştir.
Thomas Macaulay'in "Lays of Ancient Rome" (Antik Roma Şarkıları) adlı eserinde bu muharebe yâd edilmiştir.
Kaynakça
- Grant, The History of Rome, p. 37
- Livy, Ab urbe condita, 2.19-21
- Sinnigen, William G and Boak, Arthur E R, A History of Rome to AD 565, 6th ed,1977, p. 46
- Dion.
- Cornell, The Beginnings of Rome, p. 216
- Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, William Smith, Editor
- Livy, Ab urbe condita, 2.22
- Livy, Ab Urbe Condita 2.19-20
- Fasti Triumphales
Kaynakça
Birincil kaynaklar
- Livy (1905).
From the Founding of the City. (İngilizce, çev.) Canon Roberts. Wikisource. (baskı: 1. Kitap, The Rise of Rome, "Roma'nın Yükselişi", Oxford University Press, 1998, ISBN 0-19-282296-9)
İkincil kaynaklar
- Grant, Michael (1993). The History of Rome. Faber and Faber. ISBN 0-571-11461-X.
- Livy: Ab urbe condita Kitap II 19; 20.
- Ab Urbe Condita (Latince)27 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Battle of Lake Regillus14 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Macaulay'in "Lays of Ancient Rome" eserinden bir şiir (İngilizce).
- Cornell, Tim, The Beginnings of Rome: Italy and Rome from the Bronze Age to the Punic Wars, C.1000-263 BC, Routledge, 1995. ISBN 0-415-01596-0.