Pazarlı Höyük

Pazarlı köylülerince tepede Frigler'e ait pişmiş toprak, boyalı, kabartmalı levhalar bulunması üzerine kazı kararı alınmıştır. Kazılar, Türk Tarih Kurumu adına Prof. Dr. Hamit Zübeyir Koşay başkanlığında, Mahmut Akok'un katılımıyla[2] 1937-38 yılları arasında yapılmıştır. Tepenin üst kısmında sürdürülen kazılarla Frig Dönemi yerleşimi bütünüyle gün yüzüne çıkarılmıştır.[1]

Kazılarla ulaşılan sonuçlara göre höyük, Kalkolitik Çağ'dan Klasik Çağ'a kadar iskan görmüştür. Buna göre tabakalar, Kalkolitik Çağ, Erken Tunç Çağı, Orta Tunç Çağı ve Helenistik Dönem ile Frig Dönemi olarak Demir Çağı tabakalarıdır. Frig Dönemi'nin üç yapı katından oluştuğu, en alttakinin kısmi bir yangınla sona erdiği belirtilmektedir.[1]

Birinci yapı katında yerleşmenin etrafı, özellikle savunması zayıf olan yerlerde dört köşe burçları olan bir surla çevriliydi. İkinci yapı katının evleri bu burç duvarlarından yararlanılarak yapılmıştır. Burçlar olan hatlarda savunma duvarı, savunması daha da güçlendirmek içe doğru açılı yapılmıştır. Kale içinde setlerle oluşturulan teraslarda yapılan evler, taş temeller üzerinde kırmızı kerpiçle inşa edilmiştir. Bu konutların iki katlı olduğu ve ahşap malzemenin yoğun kullanıldığı tespit edilmiştir. Damlarda ahşap ve çatı kiremidi kullanılmıştır. Binaların içleri dayanıklı, beyaz bir toprakla sıvanmış olup dışları ise renkli, kabartmalı pişmiş toprak levhalarla kaplanmıştır. Bu levhalarda kullanılan boya kırmızı ve kahverengidir. Kabartmalar, savaş sahneleri, hayvanlar arası boğuşma sahneleri, geometrik ve bitki motifleridir. Bu tür levhalara Akalan Kalesi, Gordion, Burdur Döğer, Sardis ve Buruncuk / Larisa gibi yerleşmelerde de rastlanmaktadır. Savaş sahnesi olanlar 47 x 44 cm. boyutlarındadır. Yürüyüş halindeki askerlerin çoğunun başı sola dönüktür ve yüzlerinde sakal ya da bıyık yoktur. Tolgalar madenden, kulakları örten kısımları ile askerlerin yuvarlak kalkanlarının ise deriden yapılmış olduğu düşünülmektedir. Aslan ve boğa arasındaki mücadeleyi sahneleyen levhalar ise 40 x 26 cm. boyutlarındadır. Diğer hayvan betimlemeleri arasında grifonlar (yarı kartal-yarı aslan), sentor, ceylan ve dağ keçisidir.[1]

Frig çanak çömleği Alişar, Gordion ve Alacahöyük buluntularına çok benzemektedir.

• Fotoğraflar 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.