Paşalimanı, Erdek

MÖ 7. yüzyıl ada Miletoslular tarafından bir basamak olarak Pontusun (Karadenizin) işgalinde kullanılmıştır.

Adaya ilk yerleşen ve buraya Prokennosos adını verenlerin Sisamlılar (Samoslular) olduğu bildirilmektedir. Bu koloni kurulduğu zaman Anadolu Lidia devletine muhtar bir devlet olarak bağlı kaldı.

Bu devirde MÖ 7 yüzyıl ve 6. yüzyıl ortasında meşhur şair ve müneccim Aristras yetişmiştir. MÖ 6. yüzyıl ortasında Pers egemenliği sırasında Darriosun egemenliğinde kalmış Perslere karşı ayaklanan İyon siteleriyle birlikte oldukları için İranlıların Müttefiki olan Fenikeliler tarafından MÖ 493 tarihinde tamamen yakılınca,ada daha sonra Kzikos´un egemenliğine geçmiştir.

Bizansli tarihçi Nikitas Khonati ya göre ada 1185 yılında Sicilya donanması tarafından Imralı adasıyla birlikte yakılmış, 1204 yılında Haçlılar tarafından zaptedilmiş, sonra tekrar Bizanslıların eline geçmişse de 1306 yılında Katalanların hücumuna ugrayarak tekrar harp olmuştur. Ada 14. yüzyılda Osmanlı Egemenliğine geçmiş.

I. Dünya harbinden sonra kısa bir süre Yunan işgali haricinde tamamen Türkiye'nin elinde kalmıştır.

1949 yılına kadar Marmara Kazasına bağlı bir kaza merkeziyken sonra Erdek´e bağlanmıştır.

Araplar (Yiğitler), Ekinlik, Avşa ; Paşalimanına bağlıydılar. Rumların göçüne kadar adada tamamen Rumlar oturmaktaydı. Yalnız Poyrazlı mahallesinde 15 hane kadar Türk bulunmaktaydı.

Selaniki tarihine göre 1571 yılında donanmasıyla fırtınaya yakalanan LALA MUSTAFA PAŞA donanmasında bulunan Marmaranın Asmalı Mahalleninden bir askerin burayı iyi bildiğini söylemesiyle, onun rehberliğinde ALONI'nin batısındaki koya gemileri ile sığınmış ve bu kurtuluşun şükran ifadesi için Asmalı mahallesi halkına bazı imtiyazlar tanımıştır. Ayrıca Paşa, Paşalimanına bir Cami ve Çeşme yaptırmış, caminin çatısını da bindiği geminin direği ile desteklemiştir.

1935'teki depremde cami tamamen harap olmuş yerine şimdiki cami yapılmıştır. Caminin yanındaki mezar taşlarında çok eski mezarlar mevcuttur.

Bunların en eskileri (Sahib-i hayat ve hasenat Paşalimanı zabiti elhos Halil Ağa 1200) ve (Merhum Tiryaki Mehmet Paşa 1174) kitabelerinin taşıyan taşlardır.

Paşalimanı mahallesinde eskiden daha yüksek seviyeli bir yerleşim sahasının bulunduğu, Roma devrine ait bazı arkeolojik buluntulardan anlaşılmaktadır.

Balıkesir il merkezine 110 km, Erdek ilçesine Erdek ilçesine yaklaşık 10 mil uzaklıktadır.

Tarım sektöründeki gerilemeyle birlikte ada nüfusu azalmıştır. Ancak ada kökenli insanların ve onların çocuk ve torunlarının gelmesiyle yaz aylarında nüfus 10-20 kat artmaktadır.

• Paşalimanı Adası Resmi Web Sitesi 23 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.