Niyazi Ahmet Banoğlu

Niyazi Ahmet Banoğlu (d. 1913, Batum, Gürcistan – ö. 6 Ekim 1992, İstanbul), tarihi araştırma kitaplarıyla tanınan gazeteci ve yazar. Gürcü edebiyatından Türkçeye ilk çevirileri yapan kişi olarak da bilinir.

Niyazi Ahmet Banoğlu

Ailesiyle birlikte 1924’te Gürcistan'dan Türkiye’ye göç etti. Eğitimini Türkiye’de tamamladı. 1929’da Hareket gazetesinde gazeteciliğe başladı. Daha sonra Halkın Dostu, Vakit, Hergün, Tarih-Coğrafya Dünyası gibi pek çok gazetede ve dergide çalıştı. Gazetelerde tefrika olarak çevirileri ve romanları yayımlandı. A. Reşat, Lebip Muammer, Niyazi Ahmet Okan gibi takma adlar da kullandı. Fotoğraflarla Atatürk (1940), Doğumundan Ölümüne Kadar Atatürk Albümü (1955) Atatürk’ün Siyasi Hayatı (1963), Atatürk’ün İstanbul’daki Hayatı (1973, 2 cilt), Latife Hanım Atatürk’ü Anlatıyor (1981) gibi Atatürk üzerine kitaplar kaleme aldı. Zindancı Kaptan (1941), Şahin Reis (1941), Çerkes Kızları (1944) gibi romanlar yazdı. Aşk Uğrunda (1941) adlı romanda ünlü Gürcü komutan Giorgi Saakadze’nin hayatını ve onun dönemindeki tarihsel olayları anlattı.

Banoğlu Gürcü edebiyatını Türkçeye çeviren ilk kişi olarak tarihe geçti. Gürcü yazarlar Aleksandre Kazbegi ile Egnate Ninoşvili’den çevirdiği öyküler Kafkas Hikâyeleri (1936) adı altında kitap olarak basıldı. Yine Aleksandre Kazbegi’nin ünlü romanı Elguca’yı özet halinde çevirdi; çeviri 1941’de Bir Kafkas Romanı – Elguca, 1964’te Elguca: Kafkas Aşkı adıyla yayımlandı.

Banoğlu, pek çok biyografik kitabın da yazarıdır. 1983’te kendisi Gazetecilik Cemiyeti’nin Basında 50 Yıl Hizmet Ödülü’ne değer bulunmuştur.