Nûbihara Biçukan

Nûbihara Biçukan, (Türkçe: Çocukların Baharı), 1683 yılında Kürt edebiyatçı Ahmed-i Hani tarafından kaleme alınan Kürtçe manzum eser.[1] Hani bu eseri Kürdistan medreselerinde Kürtçe eğitim vermek için yazmıştır. Kitap Kürtçe-Arapça manzum bir sözlük olup, Kürt tarihindeki ilk Kürtçe sözlük sayılmaktadır.[2][3]

Kürtçe manzum sözlük geleneğinin başlangıcı olan eser, 17. yüzyıl'dan günümüze kadar Kürt medreselerinde okunan, ders kitabı olarak da okutulan ve ezberletilen bir kitap olup,[4] kendinden sonraki birçok Kürtçe manzum sözlüğe de ilham vermiştir.[5] Örneğin, Hani'nin öğrencisi olan Îsmaîlê Bazîdî (1655-1710) de Gulzar isimli Kürtçe (Kurmancî)-Arapça-Farsça bir sözlük kaleme almıştır.[6]

Sözlük bölümündeki kelimelerin yazılış şekli hem Arapça-Kürtçe hem de Kürtçe-Arapça olarak yazılmış. Ahmed-i Hani, karşılıklı kelime ve ifadeleri birbirine bağlamada kullandığı anlatım dilini ise tamamen Kürtçe'nin Kurmanci lehçesiyle yazmıştır.

İleri okumalar
  • Öztürk, Mustafa. (2016); “Manzum Sözlüklerden Sübha-i Sıbyân ile Kürtçe’deki İlk Manzum Sözlük Nûbehara Biçûkan Arasında Bir Karşılaştırma”, The Journal of Mesopotamian Studies, C: 1/1, Yaz 2016, s. 1-32.
  • Ümit Işık (2015); "Kürtçe Sözlükler Üzerinde Bir Çalışma (1655-1990)". Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 155-169.
  • Ayhan, Tek (2011); LI DOR BEHSA PATRONAJÊ MEM û ZÎNA EHMEDÊ XANÎ. MUKADDİME, 3(3).
  • Pertev, Ramazan (2012); Mîrsadu'l-Etfal (Şahrahê Kûdekan) Ferhenga menzûm a Kurdî-Farisî (Vekolîn-Tekst) / Mîrsadu'l-Etfal (Şahrahê Kûdekan) Kürtçe-Farsça manzum sözlük (İnceleme-Metin), Mardin Artuklu Üniversitesi / Yaşayan Diller Enstitüsü / Kürt Dili ve Kültürü Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi
  • Uzun, M. (2010); Kürt edebiyatına giriş (Vol. 73). Ithaki Publishing.
  • Şerh ve Çeviri: Kadri Yıldırım (2008); Ehmedê Xanî Külliyatı 1: Nûbehara Biçûkan, Avesta Yayınları, 384 sayfa.

Kaynakça
  1. Zinar, Zeynelabidîn. "Medrese Education in Northern Kurdistan", çeviri: Martin van Bruinessen, Les Annales de l’Autre Islam 5 (1998) 
  2. Nûbihar, Ehmedê Xanî, Kurdî,  Roja Nu, kurdî,  Sverige/Stockholm, 1986, 80 rûpel, ISBN 91-767201-7-9. Çeviren: Zeynelabidin Zinar.
  3. Tek, Ayhan. "Mem û Zîn ve Hüsn ü Aşk Karşılaştırması Bağlamında Klasik Kürt ve Türk Edebiyatı Üzerine Notlar". academia.edu. Academia. Erişim tarihi: 19 Mart 2017.
  4. https://dogruhaber.com.tr/haber/136672-dunyanin-ilk-arapca-kurtce-sozlugu-n%C3%BBbihara-bicukan/
  5. Pertev, Ramazan; Mîrsadu’l-Etfal (Şahrahê Kûdekan) Ferhenga Menzûm a Kurdî-Farisî (Vekolîn-Tekst) (Manzum Bir Kürtçe-Farsça Sözlük Olan "Mirsadu'l Etfal" 'In Transkripsiyon Analiz Ve Metin İncelemesi), Mardin Artuklu Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü, Kürt Dİli ve Kültürü A.B.D. Yüksek Lisans Tezi,s. 8
  6. Öztürk, Mustafa; “Manzum Sözlüklerden Sübha-i Sıbyân ile Kürtçe’deki İlk Manzum Sözlük Nûbehara Biçûkan Arasında Bir Karşılaştırma” 19 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Journal of Mesopotamian Studies, C: 1/1, Yaz 2016, s. 1-32., s. 6

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.