McOndo
McOndo, Latin Amerika edebiyatı hareketidir. Harekete adını veren terim, McDonald's, Macintosh ve Gabriel García Márquez'in Yüzyıllık Yalnızlık (1967) adlı romanında geçen hayalî ülke Macondo'nun karışımından meydana gelmektedir. Iowa Üniversitesi'nde düzenlenen uluslararası yazı atölyesine katılan Şili'li yazar Alberto Fuguet, burada yazdığı bir öyküyü bir editöre gösterir ve "gerçekliğin yeterli olmadığı, büyünün de yer almadığını" yanıtıyla reddedilir. Latin Amerika edebiyatı, Márquez'in büyülü gerçekliğinden ötürü Macondo edebiyatı olarak görülmeye başlandığından Fuguet ve Sergio Gómez, bu yargılara karşı saldırıya geçip Latin Amerika'nın imgesinin değiştirilmesi gerektiğini belirtirler ve Latin Amerika'yı McOndo olarak nitelerler ve "McOndo Ülkesinin Sunuluşu" başlığıyla bir manifesto yayımlarlar. Mart 1996'da yayımlanan manifesto, kısa bir öykü antolojisi olarak Barselona'daki bir yayınevinden Fuguet'in önsözüyle piyasaya sürüldü. Antolojide Latin Amerika ağırlıklı olmak üzere toplamda on ülkeden yirmi yedi yazar yer aldı. Akım, estetikten sosyo-kültürel alana bir tepkisellik içermekte ve politik ve felsefi noktalara değinmektedir. Yüksek sınıfa mensup ailelerin çocukları olan akımın yazarları, neoliberal dönemde yüksek sınıf kültürüyle yetişmişlerdir.
Tarihi
Etimolojisi
- Arka plan
1960'lı yılların sonlarında Latin Amerika edebiyatında kurgusal yer adı olan Macondo'dan Macondismo ve Macondo terimleri elde edildi ve bu terimler, büyülü gerçekçi edebiyat hareketini, bir anlatı modunu ve edebi bir türü simgelemektedir. Zamanla, Macondo'daki kırsal kesimde yaşanan öykülerin popülaritesi, Latin Amerika şehrindeki şehir yaşamı hakkında yazmış olan Latin Amerikalı yazarları yaratıcı bir şekilde sınırlamaya başladı. Latin Amerika Boom ve Macondismo'nun edebi ve mali başarısının yarattığı kısıtlamalardan kurtulmak için McOndo yazarları Latin Amerika Boom'unu reddetti ve el Realismo Mágico'yu (Büyüü Gerçekçilik) kültürel bir karikatür olarak kınadı ve karşı tepki olarak, McOndos, kültürel olarak Amerika Birleşik Devletleri'nin popüler kültürünün hakim olduğu kentsel-banliyö bir dünyadaki Latin Amerikalı bir erkek ve Latin Amerikalı bir kadın olma deneyimlerini gerçekçi bir biçimde ortaya koyan edebiyatı yayımladı.[1]
- Uydurma terim
1990'ların sonlarında, Şili yazarları Alberto Fuguet ve Sergio Gómez kısa öykü antolojisi McOndo'yu (1996) yayımladılar. Kitabın adı, fast-food şirketi McDonald's ile Macondo'nun birleşimiyle oluşmaktadır. Fuguet'in uydurduğu terim McOndo, "McDonald's [restoranları], Macintoshes ve condo'ların dünyası"nı belirtmektedir.[1][2] Büyülü gerçekçi anlatım tekniği olmayan Latin Amerika deneyimi hakkında literatürü anlamada McOndo adlı kitap adı, McOndo edebiyat hareketinin adına dönüşmüştür.[1][3][3] Terimin etimolojik ve tipografik gelişimi şöyledir: "McOndo" dan McOndo'ya, oradan da McOndo'ya; kısa öyküden, kitap adına, oradan da edebiyat hareketine geçmiştir ve Macondo'nun kelime oyunu/cinası olarak McOndo'ya türemiştir. Benzer şekilde telaffuz edilmesine rağmen, terimler ideolojik açıdan farklıdır çünkü McOndo edebiyatı, Macondismo'nun anlatı biçimine karşı koymaktadır.[4] Bundan dolayı "McOndo"nun "McDonald's" (küresel tüketici firması) ile fonik ve tipografik benzerlikleri, anlatım olarak ulusal ve toplumsal modernleşme seyrinde Latin Amerika halkları üzerine tüketimi özendirmenin toplumsal etkilerinin varoluşsal bağlamı olarak kentsel ve popüler kültürlerin toplamını ifade etmektedir ve belirtmektedir.[4]
Dipnotlar
- Fuguet, 2001, 70
- Fuguet, 1997
- Klemann
- Barr, 2008
Kaynakça
- Amar Sánchez, Ana María (2001). "Deserted Cities: Pop and Disenchantment in Turn-of-the-Century Latin American Narrative". Edmundo Paz-Soldán and Debra A. Castillo (eds.) (Ed.). Latin American Literature and Mass Media (İngilizce). New York: Garland Publishing. ss. 207-221. ISBN 978-0-8153-3894-9.
- Poniatowska, Elena, 176 (1996). "Ay vida". Creating Cultural Prestige: Editorial Joaquín Mortiz,Latin American Research Review. 7 (2). ss. 3-41.
- Arias, Claudia M. Milian (2005). "McOndo and Latinidad: An Interview with Edmundo Paz Soldán". Studies in Latin American Popular Culture. Cilt 24. ss. 139-149. Erişim tarihi: 28 Mart 2010.
- Barr, Gonzalo. "A Brief and Personal Tour Through Planet McOndo". 11 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2010.
- Castro Ricalde, Maricruz (Haziran 2005). Puerta al tiempo: literatura latinoamericana del siglo XX (İspanyolca). Instituto Tecnológico y de Estudios Superiores de Monterrey (ITESM). ISBN 978-970-701-604-0.
- Carbajal, B. J. (2005). "The packaging of contemporary Latin American literature: "La generacion del crack" and "McOndo"". Confluencia-Revista Hispanica De Cultura Y Literatura. 20 (2). ss. 122-132.
- De Castro, Juan E. (2008). The Spaces of Latin American Literature (İngilizce). New York: Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-230-60625-8.
- La Editorial. "El Rey de La Habana" (İspanyolca). 3 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2010.
- Fuguet, Alberto (1997). "I am not a magical realist!". Salon. 25 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2010.
- Fuguet, Alberto (2001). "Magical Neoliberalism". Foreign Policy, 125. ss. 66-73. doi:10.2307/3183328. Erişim tarihi: 30 Mart 2010.
- Fuguet, Alberto (2003). Las Peliculas de Mi Vida: Una Novela. Rayo. ISBN 978-0-06-055940-3.
- Fuguet, Alberto (Şubat 2004). Por Favor, Rebobinar. Punto de Lectura.
- Fuguet, Alberto (2005). Cortos : Cuentos (İspanyolca). New York, Rayo. ISBN 978-987-04-0518-4.
- Fuguet, Alberto, in Hidalgo (2007). "National/transnational negotiations: the renewal of the cultural languages in Latin America and Rodrigo Fresáns Argentine History, The Speed of ThingsandKensington Gardens". LL Journal. 2 (1). ss. 1-11. 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2010.
- Fuguet, Alberto, Martinez, Gonzalo (Ekim 2007). Road Story: A Graphic Novel (İngilizce). Alfaguara. ISBN 978-956-239-538-0.
- García-Corales, Guillermo (2009). "Dieciséis Entrevistas con Autores Chilenos Contemporáneos: La Emergencia de una Nueva Narrativa". The Edwin Mellen Press. 25 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2010.
- Hidalgo, Emilse Beatriz (2007). "National/transnational negotiations: the renewal of the cultural languages in Latin America and Rodrigo Fresáns Argentine History, The Speed of ThingsandKensington Gardens". LL Journal. 2 (1). ss. 1-11. 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2010.
- Klemann, Jurgen (12 Nisan 2020). "A Few More Reflections from Colima Notes From Mexico". EscapeArtists.com Inc". 3 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2010.
- LaForte, Nicole (4 Ocak 2003). "New Era Succeeds Years of Solitude". The New York Times. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2010.
- Loustau, Laura Rose (2002). "Introduction". Cuerpos errantes: literatura latina y latinoamericana en los Estados Unidos (İspanyolca). Rosario, Argentina: Beatriz Vierbo Editora. ISBN 978-950-845-118-7.
- Margolis, Mac (6 Mayıs 2002). "Is Magical Realism Dead?". Newsweek. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2010.
- Montejo, Andrea (Kasım 15) [2007]. "Breaking Free - Colombian Writers get Personal". Criticas. Cilt 7. ss. 1-5. Tarih değerini gözden geçirin:
|tarih=(yardım) - O'Bryen, Rory (Mart 2011). "'McOndo, Magical Neoliberalism and Latin American Identity.'". Bulletin of Latin American Research. 30 (1). ss. 158-174. doi:10.1111/j.1470-9856.2010.00490.x.
- Opsina, Carmen (2004). Book overview; Rosario Tijeras: Una Novela (İngilizce). ISBN 978-1-58322-609-4. Erişim tarihi: 2 Nisan 2010.
- Palaversich, Diana (2005). De Macondo a McOndo: senderos de la postmodernidad latinoamericana (İspanyolca). Plaza y Valdés. ISBN 978-970-722-408-7.
- Paternostro, Silvana (2003). "Colombia's New Urban Realists". Criticas Magazine. 6 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2010.
- Paz-Soldán, Edmundo and Debera A. Castillo (2001). "Deserted Cities: Beyond the Lettered City". Edmundo Paz-Soldán and Debra A. Castillo(eds.) (Ed.). Latin American Literature and Mass Media (İngilizce). New York: Garland Publishing. ss. 1-18. ISBN 978-0-8153-3894-9.
- Roncagliolo, Santiago; Paz Soldan, Emiliano (2006). Arizona Journal of Cultural Hispanic Studies. Cilt 10. ss. 232-249. Eksik ya da boş
|başlık=(yardım) - Zolov, Eric (1999). Refried Elvis: the Rise of the Mexican Counterculture. Berkeley: University of California Press. Erişim tarihi: 6 Nisan 2101. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım)