Makbule Abasıyanık

Makbule Abasıyanık (1883 - 22 Ocak 1963, İstanbul), Türk yazar Sait Faik Abasıyanık'ın annesi, Sait Faik Abasıyanık Müzesi ve Sait Faik Hikâye Armağanı'nın kurucusu. Cumhuriyet Türkiye'sinin ilk mesenlerindendir.[1]

Makbule Abasıyanık
Doğum 1883
Ölüm 22 Ocak 1963
İstanbul
Evlilik Mehmet Faik Abasıyanık
Çocuk(lar) Sait Faik Abasıyanık

Hayatı

Makbule Abasıyanık, Adapazarı'nın ileri gelenlerinden Hacı Rıza Efendi'nin kızıydı. Mehmet Faik Bey ile evlendi, 1906 yılında Sait Faik'i dünyaya getirdi. 1913 yılında eşiyle aralarında şiddetli bir geçimsizlik yaşandı. Çift üç buçuk sene ayrı kaldı. Bu sırada Makbule Hanım oğlunu babasına bıraktı[2] ve babasının akrabalarından Hacı Numan Bey’in hanımı Mürüvvet Hanım’la beraber yaşadı.

I. Dünya Savaşı sırasında tekrar bir araya gelen çift oğulları Sait Faik'in eğitimi için İstanbul'a taşındılar, önce Süleymaniye'de, sonra Şişli'de ve Nişantaşı'nda oturdular. İstanbul'daki ilk yıllarında yazları, Yakacık'ta ve Burgaz Adası'nda kiraladıkları evlerde geçirdiler. Daha sonra, Mehmet Faik Bey, Burgaz Adası'nda da bir ev satın aldı.

Makbule Hanım, 1938 yılında, eşi Mehmet Faik Bey'in vefatından sonra yaşamına Burgaz Adası'ndaki evlerinde devam etti. Sait Faik de kışları Şişli'de, yazları ise adada annesinin yanına kalıyordu. Sait Faik, siroz hastası olduğunun ortaya çıkmasından sonra ömrünün son on senesinin çoğunu adadaki köşkte annesiyle birlikte geçirdi.

Sait Faik, yaşamının son yıllarında çeşitli edebiyat matinelerine katılıyordu. Bu matinelerden biri de Darüşşafaka Lisesi'ndeydi.[3] Matineden sonra okulu gezen Sait Faik, eve döndüğünde annesine mallarını, kimsesiz çocuklara güzel imkânlar sağladığını düşündüğü Darüşşafaka'ya bağışlamayı teklif etti.[4][5]

Makbule Hanım, Sait Faik'in 11 Mayıs 1954'te ölümünden sonra, 8 Kasım 1954'te hazırladığı vasiyetinde malvarlığının çoğunu ve yazarın eserlerinin telif hakkını bu cemiyete bıraktı. Bu vasiyetnamenin bir maddesinde, her sene dönemin ileri gelen edebiyat ustalarından oluşacak bir jürinin, o sene içerisinde yazılmış en iyi öyküye Sait Faik ve Makbule Abasıyanık Hikâye Mükafatı'nı vermesi yazıyordu. Ödül ilk kez 1955 yılında verildi. Ödülün para armağanı 1960 yılına kadar Varlık Yayınları'nca karşılandı. 1960'tan 1963'e kadar kesintiye uğrayan ödül, Makbule Hanım'ın 1963 yılındaki vefatından sonra Darüşşafaka Cemiyeti tarafından Sait Faik Hikâye Armağanı adıyla düzenli olarak verilmeye devam etti.[6]

Sait Faik'in ölümünden sonra Burgaz Adası, Çayır Sokak, 15 numaradaki köşk, Makbule Abasıyanık'ın isteği ile müzeye dönüştürüldü.[7] Sait Faik Abasıyanık Müzesi, 22 Ağustos 1959 günü açıldı. Sait Faik'in vasiyeti doğrultusunda ücretsiz olarak hizmet veren müze Çarşamba, Perşembe, Cuma ve Cumartesi günleri 10.30-17.00 saatleri arasında ziyaret edilebiliyor. Müze sanal olarak da gezilebiliyor.[8]

Sait Faik ile ilişkisi

Makbule Abasıyanık, Sait Faik'in yazarlığını her zaman destekledi. Eşinin vefatından sonra ailenin gelirlerini yöneten Abasıyanık, oğluna maddi olarak sürekli destekte bulunarak onun para kazanma problemi yaşamadan sanatına devam etmesine büyük katkıda bulundu. Bu açıdan hem oğlu hem de o dönemki edebiyatçılar tarafından Türkiye'deki ilk mesen olarak kabul edilirdi.[1]

Sait Faik yazıları nedeniyle tutuklandığında, Ankara'daki mahkemeye onunla birlikte gitmişti.[9]

Sait Faik'in psikolojik özelliklerine dair bir deneme yazan Fikret Ürgüp, annesinin ilgisinin ve babasının aşırı ilgisizliğinin oluşturduğu iç çatışmalar ile yazarın, "çekingen, kendisini çevresinden ve kendisinden gizleyen, anlamak ve anlaşılmak istemeyen" bir kişiliğe sahip olduğunu yazar.[10] Ürgüp ayrıca, Sait Faik'i hayatı boyunca koruyan annesinin aynı zamanda yazarın kendine olan güveninin gelişmesine engel olduğunu iddia etmiştir.[10]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Dipnotlar
  1. Sönmez 2007, s. 21
  2. Kavaz 1999, s. 29
  3. Sönmez 2007, s. 74
  4. Sönmez 2003, s. 88
  5. Sönmez 2007, s. 75
  6. Sönmez 2007, s. 168
  7. Sönmez 2007, s. 169
  8. "Sait Faik Müzesi Sanal Tur". 4 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  9. Sönmez 2007, s. 64
  10. Ürgüp Fikret. Sait Faik'in Psikolojik Yapısı Üzerine Bir Deneme. Yeditepe Dergisi, Nisan 1964. No:96, sayfa 6

Kitaplar
  • Kavaz, İbrahim (1999), Sait Faik Abasıyanık, Şule Yayınları
  • Sönmez, Sevengül (Ocak 2003), "Sait Faik Dosyası", Kitap-lık, Yapı Kredi Yayınları (57)
  • Sönmez, Sevengül (Şubat 2007), A'dan Z'ye Sait Faik, Yapı Kredi Yayınları, ISBN 978-975-08-1198-2
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.