Lyon'da Düğün

Stefan Zweig’ın 1927 yılında Die Hochzeit von Lyon orijinal ismiyle yazdığı öykülerinden biridir. Türkiye’de Lyon’da Düğün ismiyle farklı yayınevlerince farklı yıllardaki basımlarda Zweig'ın farklı öykülerinin toplandığı farklı kitap basımları vardır.

İlk baskısı 1992 olan Can Yayınları’ndan çıkan Can Sanat serisinin ilk baskılarında yer alan ve Almanca aslından çevirileri Arif Gelen [1] tarafından yapılan öyküler "Kızıl" ('Scharlach, 1908), "Leporella" (Leporella, 1935), "Korku" (Angst, 1920), "Benzer-Benzemez Kız Kardeşler-Bir Komik Hikaye" (Eine gleich-ungleichen Schwestern - ­Eine­ Conte Drôlatique) ve "Lyon'da Düğün"dür.[2] Bu seri 3. basımında Can Modern serisine geçerken kitabın içeriğinden "Leporella" öyküsü çıkarılmıştır.[3]

İlk baskısı 2018 olan Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’ndaki baskılarda yer alan ve Almanca aslından çevirileri Gülperi Sert tarafından yapılan öyküler "Lyon'da Düğün", İki Yalnız İnsan (Zwei Einsame, 1901) ve ''Wondrak'' (Wondrak) dır.[4]

İlk baskısı 2020 olan Karbon Kitaplar’daki baskılarda yer alan ve Almanca aslından çevirileri Nursen Topbaş tarafından yapılan öyküler "Lyon'da Düğün", "Alaca Karanlık Öyküsü" (Geschichte in der Dämmerung, 1911) ve "Unutulmuş Düşler" (Vergessene Träume, 1900) dir.[5]

Yazar, öyküde Fransız Devrimi’ne politik olarak karşı çıkan Lyon halkının uğradığı katliamı iki genç aşığın öznesinde okuyucularına aktarır. Zweig, daha önceki öykülerinde olduğu gibi tarihte gerçekten var olmuş kişileri ve olayları burada da öykünün kurgusu içine yerleştirmiştir. Örneğin öyküde adı geçen Georges Auguste Couthon [6] Fransız Devrimi sırasında Fransız Ulusal Meclisi üyesidir ve Maximilien Robespierre'in yakın arkadaşıdır; giyotinle idam edilinceye kadar devrimde aktif görevler almıştır. Jean-Marie Collot d’Herbois [7] ile Joseph Fouché ise devrim sırasında Lyon’da katliamlar yapmıştır; hatta Fouché tarihte (Alman SS Subayı Klaus Barbie’den önceki ilk) Lyon Kasabı olarak bilinir. Zweig, bu politikacının öyküsünü Joseph Fouché / Bir Politikacının Portresi adlı bir başka biyografik eserinde anlatmıştır.[8]

Lyon’da Düğün öyküsü, 1793 yılında Fransız Devrimi sırasında Lyon kentinde geçer. Lyon kenti, devrime karşı duruşu sebebiyle Fransız Ulusal Meclisi tarafından alınan bir kararla tamamen yıkılacak, yok edilecektir. Bu kararı aşırı bulan Couthon elinde sembolik bir çekiçle binalara vurarak bu emri yerine getiriyormuş gibi yaparak kenti korumaya çalışmaktadır. Ancak aniden görevden alınır ve yerine Collot d’Herbois ile Fouché getirilir. Onların gelmesi ile şehirde korkunç idamlar başlar. Kanlı infazların devam ettiği aylarda bir grup hükümlü bir mahzene tıkılmıştır. Yeni bir grup hükümlü daha mahzene indirildiğinde aralarından bir genç kız aylar önce tutuklanıp kurşuna dizildiğini zannettiği nişanlısının mahzende olduğunu görür. İki genç nişanlının tekrar buluşması ve birbirlerine olan sevgileri mahzendeki havayı birden değiştirir. Tutukluların hepsi öleceklerini bilmektedirler ama o soğuk karanlık mahzende alevlenen bu hüzünlü aşkın ateşi, içinde bulundukları şartlara bakışlarını değiştirecek ve hayatlarının son gecesine büyük bir anlam yükleyecektir. Tutuklular arasında bulunan bir papaz çiftin nikahını kıyar. Gençlerin arkadaşları ise genç evlilere şartlar içinde en güzel hediyeyi vermek isterler; son saatlerini beraberce geçirebilecekleri küçük bir odayı onlar için hazırlamışlardır. Sabah kurşuna dizileceklerini bilen iki genç vakit kaybetmeden odaya geçerler.