La traviata
La traviata Giuseppe Verdi'nin bestelediği Francesco Maria Piave'nin libretto'sunu yazdığı 3 perdelik opera eseri. Alexandre Dumas'nın 1848 yılında yazdığı Kamelyalı Kadın romanını temel almıştır. İlk defa 6 Mart, 1853 tarihinde Venedik'te, Teatro la Fenice tiyatrosunda oynanmıştır. "La Traviata" başlığı doğru yoldan çıkmış (kötü yola sapmış) kadın anlamındadır. Opera hazırlanmaktayken libretto yazarı Piave ve besteci Verdi orijinal hikâyenin yazarı Dumas gibi zamanın çağdaş (19. yüzyıl ortası) olmasını istediler; fakat eseri sipariş veren yapımcı La Fenice Tiyatrosu eserin geçmişte (yaklaşık 1700 yıllarında) yer almasında ısrar etti. Fakat 1880'lerden sonraki yapımlarda hep besteci ve librettocunun isteğine uygun olarak 19. yüzyıl zaman olarak uygulanmaktadır.
Özgün isim | La traviata |
---|---|
Müzik | Giuseppe Verdi |
Libretto | Francesco Maria Piave |
Gala | 6 Mart 1853 |
İlk gösterim yeri | Teatro la Fenice, Venedik, İtalya |
Oyuncular |
|
Bu eserde 1853 ve Mayıs 1854'te II. Perde ve III. Perde'de bazı değişmeler yapılmış ve yeni versiyon yine Venedik'te fakat Teatro di San Benedetto'da ilk defa temsil edilmiştir. Sonraki yapımlarda genellikle bu revize edilmiş şekliyle eser oynanmaktadır.
Şimdi bu opera çok popülerdir ve bütün dünya opera evlerinin reperatuvarlarında vazgeçilmez bir eser olmuştur. Opera America listesine göre Kuzey Amerika'da en çok sahneleye konulan 20 opera arasında (Madam Butterfly ve La bohème operalarından sonra) üçüncü sırayı almıştır.[1] Türkiye'de ise ilk kez 1954 yılında Ankara'da temsil edilmiştir.
Rol Dağılımı
Rol | Ses tipi | Prömiyerde roller, 6 Mart 1853[2] (Orkestra şefi: – ) |
---|---|---|
Violetta Valéry | soprano | Fanny Salvini-Donatelli |
Alfredo Germont | tenor | Ludovico Graziani |
Giorgio Germont, babası | bariton | Felice Varesi |
Flora Bervoix | mezzosoprano | Speranza Giuseppini |
Annina, Violetta'nın oda hizmetkarı | soprano | Carlotta Berini |
Gastone, Alfredo'nın arkadaşı | tenor | Angelo Zuliani |
Baron Douphol | bariton | Francesco Dragone |
Marki d'Obigny | bas | Arnaldo Silvestri |
Doktor Grenvil | bas | Andrea Bellini |
Giuseppe, Violetta'nın hizmetçisi | tenor | G. Borsato |
Flora'nın uşağı | bas | G. Tona |
Komisyoncu | bas | Antonio Mazzini |
Konu özeti
Mekân: Paris ve yakınları
Zaman: 18. yüzyıl başları. Modern prodüksiyonlarda çoğunlukla 19. yüzyıl.
I. Perde
Büyük bir salon, Paris.
Dilber Violetta kendi evinde bir parti düzenlemiştir. Partide Violetta’ya yakışıklı bir delikanlı tanıştırılır; adı Alfredo’dur. Violetta Alfredo ve onu partiye getiren Gastone'ye şampanya ikram eder. Alfredo herkes ile birlikte ünlü içki aryasını söyler (Libiamo, ne' lieti calici). Violetta ziyaretçilerini dans etmek üzere öteki salona yollar. İki yeni çift yalnız kalırlar. Violetta Alfredo'ya bağımsızlığın ve zevkin kendisi için önemli olduğunu söyler, Alfredo ise ona nasıl hayran olduğunu anlatmaktadır (Alfredo, Violetta: Un di felice eterea). İkilinin sonunda Violetta göğsündeki kamelyayi çıkarır ve Alfredo’ya uzatır. Çiçek solduğunda kendisine gelmesini ister. Sabaha karşı misafirler evi terk eder. Violetta âşık olmuştur. Bunu açıklarken bir yandan da Alfredo’yu unutması gerektiğine kendisini inandırmaya çalışır (Violetta: Sempre libera).
II. Perde
1. Sahne Üç ay sonra, Violetta ve Alfredo'nun kaldığı evin salonu.
Violette Alfredo'ya âşık olmuştur. İki sevgili Paris'in dışında bir yerde beraber yaşamaya başlamışlardır. Alfredo birlikte hayatın mutluluğu üzerinde şarkıya başlar. (Alfredo: Di miei bollenti spiriti – "Benim sıcak ruhum"). Hizmetkari Annina Paris'ten gelir ve Alfredo onunla konuşurken Violetta'nin bu kırsal alanda geçinebilmek için atlarını, arabalarını, elmaslarını gizlice sattığını öğrenir. Bundan Alfredo utanır ve para bulmaya Paris'e gider. Bunu Violetta'ya bir mektup bırakarak açıklar.
Alfredo Paris'te iken, Violetta'yı Alfredo’nun yaşlı babası Giorgio Germont ziyaret eder. Kadından oğlunu terketmesini istemektedir. Alfredo’nun hafifmeşrep bir kadınla yaşıyor olmasından rahatsızdır. Violetta Alfredo'yu çok sevdiğini ve onunla ilişkisini bırakamayacağını bildirir. Giorgio Germont, Alfredo'nun küçük kardeşi olan kızının bu nedenle nişanlı bulmadığını bildirir (Giorgio: Pura siccome un angelo – "Bir melek gibi masum iffetli kızım var") ve Alfredo'nun ailesinin hatırı için bu ayrılmayı yapmasında ısrar eder. En sonunda Violetta büyük bir üzüntüyle Alfredo'dan ayrılmayı kabul eder. Giorgio Germont onun yaptığı büyük fedakarlığa minnettarlığını göstermek için onu alnından öper ve ağlayan Violetta'yi geride bırakıp sahneden çıkar.
Violetta Giorgio Germont evi terkettikten sonra arkadaşı Flora'ya mektup yazar ve onu verdiği partiye geleceğini bildirir. İkinci mektubu Alfredo'ya yazdığı ayrılık mektubudur. Alfredo eve geri döner ve Violetta'yı bu ikinci mektubu hemen bitirmişken bulur. Violetta acısını ve göz yaşlarını çok zor kontrol etmektedir ve tekrar tekrar Alfredo'yu kayıtsız şartsız sevdiğini bildirir (Violetta: Amami Alfredo - "Seni seviyorum, Alfredo"). Sonra hemen çıkar ve bitmiş olan ayrılık mektubunu Afredo'ya vermek üzere bir uşağa verir.
Biraz sonra uşak Alfredo'ya Violetta'nın mektubunu getirip verir. Violetta ayrılmıştır. Bu sırada Alfredo'nun babası içeri girer. Alfredo'dan onunla birlikte Provence'daki evlerine gelmesini ister. (Giorgio: Di Provenza il mar – "Deniz kıyısında Provence"). Alfredo Violetta'nın bu ayrılışında babasının parmağı olduğunu sezer ve masa çekmecesinde bulduğu parti davetnamesi de bu şüphelerini güçlendirir. Partide Violetta'yı bulabileceğini düşünerek Paris'e gitmeye karar verir. Babası Alfredo'yu durdurmak ister ama o kararını vermiş ve intikam duygusu ona hakim olmuştur.
2. Sahne Flora'nın evinde parti
Flora dostları için bir parti düzenlemiştir. Eğlence için fal bakan çingeneler, boğa güreşçileri gibi pek çok unsur düşünülmüştür (Koro: Noi siamo zingarelle – "Biz çingeneleriz"); (Koro: Di Madride noi siam mattadori – "Biz Madrid'den gelen boğa güresçileriyiz."). Gaston ve arkadaşları boğa güreşçileri ile birlikte şarkı söylerler (Gastone, koro, dansçılar: E Piquillo, un bel gagliardo – "Çok genç ve çok cesur Piquillo idi."). Masalarda kumar da oynanmaktadır. Salona Alfredo girer ve kumar oynamaya başlar. Ardından Violetta yeni erkek arkadaşı Baron Douphol’un kollarında içeri girer. Alfredo sürekli kazanmaktadır. Misafirler oda değiştirdiği sırada Violetta Alfredo’yu salona çağırır ve Baron’la bir sorun çıkarmaması için ricada bulunur. Alfredo, Violetta kendisiyle gelirse Baron’a bir şey yapmayacağını söyler. Violetta bunu reddeder. Verdiği bir söz Alfredo ile gitmesine engeldir. Kadın Baron’u sevdiğini söyler. Delikanlı bunun üzerine Salondaki misafirlerin yanına geri döner, onlara Violetta’yı gerçekten sevdiğini, fakat onun sadece parayı düşünen bir insan olduğunu haykırır ve kumarda kazandığı paraları Violetta’nın ayaklarına atar (Alfredo: Questa donna conoscete? - "Bildiğiniz bu kadın.") Violetta arkadaşlarının kollarına yığılır. Herkes hayrete düşmüştür. Baron Alfredo’ya yaklaşarak olanların cezasını çekeceğini söyler ve onu düello’ya davet eder. Oğlunu arayan Giorgio salona girer. Bu karışıklığın gerçek nedeninin bildiği için oğlunun davranışını kınar (Giorgio, Alfredo, Violetta, koro: Di sprezzo degno, se stesso rendo – "Bu kişinin kınanma gerekir."). Violetta Alfredo'nun bir gün kendisi için yaptığı fedakârlığı anlayacağını fakat bunun bir anlam taşımadığını, Alfredo’yu ölene kadar seveceğini söyler. (Violette: Alfredo, Alfredo, di questo core non puoi comprendere tutto l’amore – "Alfredo, Alfredo, kalbimde senin için aşkın ne kadar çok büyük olduğunu hiç anlayabilemezsin.")
III. Perde
Violetta’nın yatak odası
Violetta'nin verem hastalığı çok ağırlaşmıştır. Doktor Grenvil, Annina'ya Violetta'nın ancak iki üç saat daha yaşayabileceğini söyler. Violetta odasında tek başına Alfredo'nun babası tarafından gönderilmiş bir mektubu okumaktadır. Bu mektupta Alfredo ile yaptığı düello sonucunda Baron'un ölmeyip yaralandığı ve Alfredo'nun babası oğluna Violetta'nin kendisi ve kiz kardeşi için yaptığı fedakarlıklar hakkında bilgi verdiğini ve oğlunu mümkun olan en çabuk bir şekilde Violetta'ya göndererek ondan kendini bağışlamasını isteyeceğini de bildirir. Fakat Violetta bunun çok geç olduğunu hisseder (Violetta: Addio del passato – "Benim acıklı hikâyem de böyle son buluyor.").
Annina koşarak odaya girer ve Violetta'ya Alfredo'nun geldiğini haber verir. Sevgililer tekrar birlikte olmuşlardır. Alfredo birlikte Paris'ten ayrılmalarını teklif eder (Alfredo, Violetta: Parigi, o cara , noi lasceremo – "Sevgilim, Paris'ten ayrılacağız.").
Fakat bu çok geçtir. Violetta ömrünün dolduğunu ve ölmek üzere olduğunu bilmektedir (Alfredo, Violetta: Gran Dio! morir si giovane – "Büyük Allahım. Bu kadar genç yaşta ölmek"), Yaşlı Girgio Germont Doktorla birlikte gelir (Ah Violetta); yaptıklarından pişmandır. Hemen sonra Violetta Alfredo'nun kolları arasında son nefesini verir.
Ünlü müziksel parçalar
I. Perde
- Libiamo ne' lieti calici – Brindisi
- Un dì, felice, eterea - İkili: Alfredo ve Violetta
- È strano, è strano! - Arya: Violetta
- Ah fors'è lui che l'anima - Arya: Violetta
- Follie! Follie! - Arya: Violetta
- Sempre libera - Arya: Violetta
II. Perde
- De' miei bollenti spiriti - Arya: Alfredo
- Pura siccome un angelo - Arya: Germont
- Non sapete quale affetto - Arya: Violetta
- Un di quando le veneri - İkili: Germont, Violetta
- Ah ! Dite alla giovine - İkili: Violetta, Germont
- Morro' ! La mia memoria - İkili: Violetta, Germont
- Di Provenza il mar- Arya: Germont
- Noi siamo zingarelle - Koro: çingeneler korosu
- Di Madride noi siami mattadori - Koro: boğa güreşcileri korosu ve kadınlar korosu
- Ogni suo aver tal femina -Arya: Alfredo
- Di sprezzo degno, se stesso rendo - Ensambl: Giorgio, Alfredo, Violetta, koro
- Alfredo, Alfredo, di questo core non puoi comprendere tutto l’amore - Arya: Violetta
III. Perde
- Addio del passato - Arya: Violetta
- Largo al quadrupede - Koro
- Parigi, o cara, noi lasceremo - İkili: Alfredo, Violetta
- Ah, gran Dio, morir si giovane - İkili: Violetta Alfredo
Seçilmiş ses kayıtları
Yil | Cast (Violetta, Alfredo, Germont) |
Orkestra şefi, Opera evi ve orkestra |
Marka |
---|---|---|---|
1946 | Licia Albanese, Jan Peerce, Robert Merrill | Arturo Toscanini, NBC Symphony Orkestra ve korosu ]] | Audio CD: RCA Victor Red Seal |
1955 | Maria Callas, Giuseppe di Stefano, Ettore Bastianini | Carlo Maria Giulini, La Scala orkestra ve korosu | Audio CD: EMI Classics |
1958 | Maria Callas, Alfredo Kraus, Mario Sereni | Franco Ghione, Teatro Nacional de São Carlos orkestra ve korosu | Audio CD: EMI Classics |
1960 | Anna Moffo, Richard Tucker, Robert Merrill | Fernando Previtali, Roma Opera orkestra ve korosu | Audio CD: RCA Victor Red Seal |
1962 | Joan Sutherland, Carlo Bergonzi, Robert Merrill | John Pritchard, Maggio Musicale Fiorentino orkestra ve korosu | Audio CD:Decca Records |
1967 | Anna Moffo, Franco Bonisolli, Gino Bechi | Giuseppe Patanè, Roma Opera orkestra ve korosu (Film: direktör Mario Lanfranchi) | DVD: Video Artists International |
1968 | Montserrat Caballé, Carlo Bergonzi, Sherrill Milnes | Georges Prêtre, RCA Italiana Opera orkestra ve korosu | Audio CD: RCA |
1971 | Beverly Sills, Nicolai Gedda, Rolando Panerai | Aldo Ceccato, Royal Philharmonic Orkestrasi, John Alldis Korosu | Audio CD: EMI Classics |
1976 | Ileana Cotrubaş, Placido Domingo, Sherrill Milnes | Carlos Kleiber, Bayerische Staatsoper orkestra ve korosu | Audio CD: Deutsche Grammophon |
1979 | Joan Sutherland, Luciano Pavarotti, Matteo Manuguerra | Richard Bonynge, National Philharmonic orkestra ve korosu | Audio CD: Decca |
1983 | Teresa Stratas, Plácido Domingo, Cornell MacNeil | James Levine Metropolitan Opera orkestra ve korosu (Film: direktör Franco Zeffirelli) | DVD: Universal Studios Kat: 0 2519-20326-2 2 |
1992 | Cheryl Studer, Luciano Pavarotti, Juan Pons | James Levine Metropolitan Opera orkestra ve korosu | Audio CD: Deutsche Grammophon |
1992 | Kiri Te Kanawa, Alfredo Kraus, Dmitri Hvorostovsky | Zubin Mehta, Maggio Musicale Fiorentino orkestra ve korosu | Audio CD:[[Polygram Records |
1995 | Angela Gheorghiu, Frank Lopardo, Leo Nucci | Sir Georg Solti, Royal Opera House Covent Garden orkestra ve korosu | Audio CD: Decca |
2005 | Anna Netrebko, Rolando Villazon, Thomas Hampson | Carlo Rizzi, Wiener Philharmoniker orkestra ve korosu | Audio CD: Deutsche Grammophon |
Not: "Kat:" Ses kayıt firmasının kullandığı katalog numarasıdır
Medya
I.Perde finalinde Lucrezia Bori "Ah, fors'è lui" ... "Sempre libera" aryası (1910)Edison Records:
Dipnotlar
- 22 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. OPERA America'nin "The Top 20" listesi
- Liste kaynağı: Budden, Julian: The Operas of Verdi (Cassell), vol 2, p. 114.
Ayrıca bakınız
Dışsal kaynaklar
- "Opera Türkiye" websitesinde Verdi'nin "La traviata" operası konu özeti. (Erişim:18.5.2010)
- : Fransızca Wikipedia La Traviata maddesi. (Fransızca) (Erişim:17.3.2009)
- : İngilizce Wikipedia La Traviata maddesi. (İngilizce) (Erişim:17.3.2009)
- : İtalyanca Wikipedia La Traviata maddesi. (İtalyanca) (Erişim:17.3.2009)
- La Traviata operasının liberetosu. (İtalyanca) (Erişim:17.3.2009)
- La Traviata - Parasız (Creative Commons) lisanslı MP3 ses kaydı. (Erişim:17.3.2009)
- Opera ve içindeki parçaların piyano için notaları. (İngilizce) (Erişim:17.3.2009)