Kutup Yıldızı

Kutup Yıldızı ya da bilimsel adıyla Polaris (α UMi / α Ursae Minoris / Alpha Ursae Minoris; Demirkazık, Kutupyıldızı, Şimal Yıldızı ya da Kuzey Yıldızı olarak da bilinir), Küçükayı takımyıldızının en parlak yıldızı.

Alfa Ursae Minoris

HUT ile elde edilen Polaris fotoğrafı
Gözlem verisi
Dönem J2000.0
Takımyıldız Küçük Ayı
Bahar açısı (α) 02s 31d 49,09456sn[1]
Yükselim (δ) +89° 15 50,7923[1]
Galaktik enlem 26,46137410[2]°
Galaktik boylam 123,28042130[2]°
Görünür parlaklık  (V) Aa: 2,005[1]
Ab: 9,2[3]
B: 8,7[3]
Görünür parlaklık  (B) 2,591[1]
Sınıflandırma
Tayfsal sınıf
Aa: F7:Ib-IIv[1]
Ab: F6V
B: F3V
U-B Renk ölçeği Aa: 0,38[4]
B-V Renk ölçeği Aa: 0,60[4]
B: 0,42[5]
R-I Renk ölçeği Aa: 0,31[4]
B: 0,01[5]
Değişen yıldız türü DCEPS[6]
Gökölçümsel nitelikleri
Dikey hız (Rv) -16,42 ± 0,03[1] km/sn
Iraklık açısı (π) 7,54 ± 0,11[7] mys
Uzaklık325[8] Iy
(99[8] pc)
mutlak parlaklık (V) Aa: -3,6[3]
Ab: 3,6[3]
B: 3,1[3]
Özdevinim nitelikleri
Bahar açısı payı (μ) 44,48 ± 0,11[7] mys/y
Yükselim payı (μ) -11,85 ± 0,13[7] mys/y
Fiziksel özellikler
Kütle (m) Aa: 4,5[3]
Ab: 1,26[3]
B: 1,39[3] M
Yarıçap (r) Aa: 46 ± 3[3]
B: 1,38[5] R
Aydınlatma gücü bol. Aa: 2500[9]
Ab: 3[3]
B: 3,9[5] (L)
Yüzey kütle çekimi (log g) Aa: 2,2[10]
B: 4,3[5] cgs
Etkin sıcaklık Aa: 6015[5]
B: 6900[5] K
Metallik [Fe/H] 0,13[7]
Dönüş Aa: 119 gün[11]
Dönme hızı (v sin i) Aa: 14[11]
B: 110[5] km/sn
Tahmini yaş 7×107[12] y
Katalog belirtmeleri
Polaris • North Star • 1 Ursae Minoris • HR 424 • BD +88°8 • HD 8890 • SAO 308 • FK5 907 • GC 2243 • ADS 1477 • CCDM 02319+8915 • HIP 11767 • Cynosura • Alruccabah • Phoenice • Navigatoria • Star of Arcady • Yılduz • Mismar

Kutup Yıldızı, dünyanın ekseni ile hemen hemen aynı doğrultuda olduğundan, diğer gökcisimlerinin aksine gün boyunca yer değiştirmez ve hep kuzeyi gösterir. Bu özelliği nedeniyle tarih boyunca yön bulma ve seyir amacıyla kullanılmıştır. Aynı nedenle, Demirkazık, Kuzey Yıldızı gibi isimler alır.

Kutup Yıldızı tam olarak dünyanın ekseni ile aynı doğrultuda olmamakla birlikte, aradaki fark sadece bir derecenin dörtte üçü yani 44 dakika kadardır. Dünyanın ekseni zamanla doğrultu değiştirdiğinden bu fark önümüzdeki iki yüzyıl boyunca daha da azalacak ve 25 dakikaya kadar düşecektir. Daha sonra Kutup Yıldızı dünyanın ekseninden giderek uzaklaşacak ve ancak 25.000 yıl sonra aynı yere dönecektir.

Kutup Yıldızı, aslında üç yıldızdan oluşan bir sistemdir. Sistemin en parlak yıldızı olan A; büyük sarı, parlaklığı değişken bir sefeit türevidir. Bunun çevresinde dönen ve bir sarı cüce olan B yıldızı, 1780'de William Herschel tarafından keşfedilmiştir. Üçüncü cüce yıldızın varlığı 1929'da saptanmıştır. Güneş'ten yaklaşık 2450 kere daha büyüktür. Diğer yıldızlara göre rengi Sarıya dönüktür.

Kutup Yıldızı'nı gökyüzünde bulmak oldukça kolaydır, dâima pusula'nın kuzey ibresi doğrultusunda bulunur. Büyükayı takımyıldızının oluşturduğu "tava"nın gövdesinin sonundaki iki parlak yıldızı (Dabne ve Merak) birleştiren hayalî doğruyu takip ederek, bu iki yıldız arasındaki mesafenin yaklaşık 5 katı kadar ileride Kutup Yıldızı bulunur. Gökyüzünün bu bölgesindeki en parlak yıldız olduğundan, başka bir yıldızla karıştırılma ihtimali düşüktür. Kutup Yıldızı'nın ufuktan yüksekliği, bulunduğunuz enlemi yansıtacaktır. Örneğin, İstanbul'da Kutup Yıldızı ufuktan 41° yükseklikte görünür.

Kutup Yıldızı sadece kuzey yarıküreden görünür, güney yarıküreden görünmez, güneyi gösteren parlak bir güney Kutup Yıldızı bulunmamaktadır. Ancak Güneyhaçı takımyıldızı, güney yarıkürede bulunanlara kabaca güney yönünü gösterir.

Kaynakça

Dış bağlantılar

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.