Kral suyu

Kral suyu, asitlerin az etki ettiği ya da etki etmediği altın ve platin gibi metallerle tepkimeye girebilen kuvvetli bir asit çözeltisidir. Hidroklorik asit ve Nitrik asitin 3:1 oranında göre karıştırılmasıyla oluşur. İlk defa Ebu Musa Câbir bin Hayyan tarafından bulunduğu tahmin edilmektedir.

Kral suyu
IUPAC adı
nitrik asit hidroklorür
Diğer adlar
aqua regia, nitrohidroklorik asit
Tanımlayıcılar
CAS numarası 8007-56-5
PubChem 62687
SMILES
Özellikler
Molekül formülü HNO3+3 HCl
Görünüm kırmızı, sarı ya da altın renginde dumanlı sıvı
Yoğunluk 1.01–1.21 g/cm3
Erime noktası

−42 °C

Kaynama noktası

108 °C

Çözünürlük (su içinde) suda çözünür
Buhar basıncı 21 mbar
Tehlikeler
NFPA 704
0
3
0
Belirtilmiş yerler dışında verilmiş olan veriler, Standart sıcaklık ve basınçtadır. (25 °C, 100 kPa)
Bilgi kutusu kaynakları
Resim 1. Metal tuzu artıklarını uzaklaştırmak için yeni hazırlanmış kral suyu.
Resim 2.Yeni hazırlandığında renksiz olan kral suyu hızla turuncu renge döner. Bu resimde, eser halde bulunan bütün organik maddeyi yok etmek için NMR tüplerinin yeni hazırlanmış kral suyuna batırılmış hali görülmektedir.

3 HCl + HNO3 → NOCl (aq) + Cl2 (aq) + 2 H2O (l)

Latince adı Aqua Regia'dır. Genellikle üçe bir oranında konsantre hidroklorik asit ile nitrik asidin karışımıyla oluşur. Tek başına altını çözemeyen asitler bir araya gelince bunu başarabilmektedir.

Au (s) + 3 NO3-(aq) + 6 H+ (aq) → Au3+ (aq) + 3 NO2 (g) + 3 H2O (l) ve
Au3+(aq) + 4 Cl- (aq) → [AuCl4]- (aq).

En güçlü oksidanlardan biri olan nitrik asit altının çok ufak neredeyse ölçülemez bir miktarını çözüp altın iyonuna dönüştürür. Ortamdaki hidroklorik asit ise bu altın iyonlarıyla birleşir. Altın iyonları eksildiğinden denge hali bozulur, bu da daha fazla altının çözünmesine yol açar.Cabir ibni hayyan bu karışımı kullanarak altın,platin gibi maddeleri çözmüştür.

Platin Kral Suyunda Çözünmesi

Altının Kral suyu ile verdiği reaksiyona benzer denklemler platin için de yazılabilir. Altında olduğu gibi,yükseltgenme reaksiyonu sonunda  azot di oksit veya azot oksit ürün olarak açığa çıkabilir.

Pt (s) + 4 NO-3 (sulu) + 8 H + (sulu) → Pt4 + (sulu) + 4 NO2 (g) + 4 H2O(s)

3Pt (s) + 4 NO-3 (sulu) + 16 H + (sulu) → 3Pt4 + (sulu) + 4 NO (g) + 8 H2O (s)

Yükseltgenen platin iyonu sonra klorür iyonları reaksiyona sokularak kloroplatinat iyonu oluşması sağlanır

Pt4 + (sulu) + 6 CI (sulu) → PtCl2-6 (sulu)

Deneysel kanıtlar kral suyu  ile platinin reaksiyonun çok karmaşık olduğunu ortaya koymaktadır. İlk etapta sıvı haldeki

Platinden kloroplatinik asit (H2PtCl4) ve nitroplatin klorür ((NO) 2PtCl4) 'den oluşan bir karışım üretilir.

Üretilen nitroplatinklorür katı üründür.Platinin tam çözünmesi arzu edilirse,derişik hidroklorik asit ile katı kalıntıların tekrar ekstraksiyonu gerçekleştirilmelidir.

2Pt (k) + 2HNO3 (sulu) + 8 HCI (sulu) → (NO) 2PtCl4 (k) + H2PtCl4 (sulu) + 4 H2O (I)

(NO) 2PtCl4 (k) + 2 HCI (sulu) ⇌ H2PtCl4 (sulu) + 2 NOCl (g)

Kloroplatinik asit ısıtırken  çözelti klorla doyurarak  kloroplatinik asite yükseltgenebilir .[1]

Sonuç olarak;

Platin genellikle asitlerle reaksiyon vermediği bilinir.Ancak sıcak kral suyu ile kloroplatinik asit oluşturur. Reaksiyon aşağıdaki gibidir.[2]

Pt + 4 HNO3 + 6 HCl → H2PtCl6 + 4 NO2 + 4 H2O Bakınız Resim 3.

Resim 3.Platin sıcak kral suyunda çözünmeye başlıyor

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. George B. Kauffman; Larry A. Teter; Rhoda, Richard N. (1963). "Recovery of Platinum from Laboratory Residues". Inorg. Synth. Inorganic Syntheses. 7: 232. doi:10.1002/9780470132388.ch61. ISBN 9780470132388.Dış bağlantılar 
  2. Kauffman, George B.; Thurner, Joseph J.; Zatko, David A. (1967). "Ammonium Hexachloroplatinate(IV)". Inorganic Syntheses. Inorganic Syntheses. 9: 182–185. doi:10.1002/9780470132401.ch51. ISBN 978-0-470-13240-1.

2.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.