Klorpromazin

Klorpromazin (kısaltması:CPZ), antipsikotik (nöroleptik) ilaçlar grubuna ait ilaçtır. Largactil, Thorazine gibi ticari adlarla satılmaktadır. Klorpromazin, geliştirilen ilk antipsikotik ilaçtır. Moleküler yapısı 2-chloro-10-(3-dimethylaminopropyl)-phenothiazine şeklindedir.

Klorpromazin
Klorpromazin moleküler yapısı
Sistematik (IUPAC) adı
3-(2-chloro-10H-phenothiazin-10-yl)-N,N-dimethyl-propan-1-amine
Kimlik belirteçleri
CAS numarası	50-53-3
ATC kodu	N05AA01
PubChem	2726
DrugBank	APRD00482
Kimyasal özellikler
Kimyasal formül	C17H19ClN2S
Moleküler ağırlık	355.3 g/mol (Hidrojen klorür HCl olarak) g/mol
Farmakokinetik özellikler
Biyoyararlanım	Oral, %30 ila 50 (kişiler arası varyasyon %10–70)
Metabolizma	Hepatik, çoğunluka CYP2D6
Yarılanma ömrü	16 ila 30 saat
Atılma	Safra ve renal
Tedavi bilgileri
Uygulama yolu	Oral, rektal, intramusküler enjeksiyon(IM), intravenöz infüzyon (IV)

Fenotiyazinin propil amino türevi olan klorpromazin; vagolitik, sedatif ve antiemetik özellikleri olan bir nöroleptiktir.

Klorpromazin, LSD'nin kuvvetli halüsinasyon ve vücudu hızlandırıcı etkisini 25 mg'da 1/2 oranında düşürür ve kalp ritmini dengeler fakat refleks ve zihin alanında pek de indirgenlik yapamaz. Genel olarak katı tüketilir. Kolay bulunmayan bir tıbbi üründür.

Oral veya parenteral uygulama sonrası hızla absorbe olarak vücut doku ve sıvılarında dağılır, ayrıca plazma proteinlerine yüksek oranda bağlanır. Plasentadan tama yakın ve emziren kadınlarda süte az miktarda geçtiğinden gebelikte ve emziren kadınlarda yarar/zarar oranı göz önünde bulundurulmalıdır. Karaciğerde bilhassa CYP2D6 enzimleri ile metabolize edilir. Bu sitokrom ailesini aktive veya inaktive eden durumlarda ilacın dozu buna göre ayarlanmalıdır. İtrah yolu ise safra ve idrar iledir.

1950 yılında tesadüfen etkisi fark edilen klorpromazin nöroleptik grubu ilaçların ilk temsilcisidir. Kullanımı psikiyatride önemli bir kilometre taşı olarak kabul edilmekte olup, önemli sayıda kronik psikiyatri hastasının hastaneler dışında veya evde bakımlarını olanaklı hale getirmiştir. Tipik (klasik) nöroleptiklerdendir. Bilhassa şizofreninin tedavisinde kullanılmaktadır. Klorpromazin, şizofreninin pozitif semptomlarına (deliryum, halüsinasyon) daha etkilidir. Klorpromazin yani tipik nöroleptikler negatif semptomlarda pek de etkili olmadığından, 2. jenerasyon nöroleptikler yani atipik nöroleptikler üretilmiştir.

Diğer kullanım alanlarına ajitasyon durumları, hipomani ve maniler, deliryum örnek verilebilir. Psikiyatri dışında başka alanlarda da kullanımı vardır.

Diğer antipsikotikler (nöroleptik) gibi temel etki mekanizması dopamin reseptör antagonizmasıdır.