Kidarite Krallığı

Kidariteler
Kidariteler Kidarite Krallığı; Kidarite Krallığı
	320-500
	Damga
	M.S 400 yılında.
Başkent	Baktriya, Peşaver, Taxila
Yaygın diller	Baktriyaca ( yazı dili)
Kushanşah
• İlk	Kidara
• Son	Kandik
Tarihçe
• Kuruluşu	320
• Dağılışı	500
Günümüzdeki durumu	Türkmenistan; Tacikistan; Afganistan; Özbekistan; Hindistan; Pakistan

Kidarite Krallığı (Göktürkçe: 𐰚𐰃𐰓𐰼𐱅𐰃 Kidirti,Çince: 寄多羅 Jiduolo) Baktriya ve çevresinde MS 4. ve 5. yüzyıllarda var olan bir Hun hanedanı[1]. Krallığın kurucuları Hun grubu olan Kionitler ve Kızıl Hunlardır. Bu Hunlar bazı tarihçiler tarafından Doğu Avrupayı işgal eden Hunlarla ilişkilendirilmiştir.

Bu maddede belli bir etnik grubun bakış açısının ağırlıkta olduğu bir tür sistemik yanlılık sorununun bulunduğu düşünülmektedir.
Maddenin evrenselleştirilmesi ve uygun hâle getirilmesi için lütfen tartışmaya katılınız.
Şablonu maddeden çıkarmadan önce şablonun yardım sayfasını lütfen inceleyiniz.

Kökenleri

Kidaritelerin kurucusu olan Kionit veya Kızıl Hunların Türkçe konuştuğu yazılır. Örneğin Herold Walter Bailey'in teorisi; Bailey, "Pehlevi ve Avestan metinlerinde" bahsettiğimiz "Xyon" un, Avestan'daki İran halkının düşmanı gibi görüneceğini, daha sonra sesin benzerliğinden ötürü Hunlara aktarıldığını yazmıştı. Pehlevi'de Turk ". Bailey, "Xyon'un ..." üç bölümünün "yani" Türkler, Karmir (Kırmızı) Xyon ve Beyaz Xyon "un tanındığını öne sürdü.[2]

Peter Benjamin Golden ise şöyle söyler; Xionitler, Doğu İran dillerini ve kültürel pratiklerini topluca benimseyen Proto-Türk ve Proto-Moğol kabilelerinin bir konfederasyonu olarak ortaya çıkmış olabilir.[3]

Hint tarihçi Atreyi Biswas'da Kuşanlar, Hunlar, Sakalar ve Kidariteleri tek bir etnik aidiyette birleştirerek hepsini Türk kavmiyle ilişkilendirmektedir.[4]

Tarih

Kızıl Hun reislerinden biri olan Kidara kendisini Kuşan İmparatoru olarak gösteren sikkeler bastırmıştır. Söz konusu sikkeler birçok yerde özellikle Kuzeybatı Hindistan'da bulunmuştur.[5] Dönemin tarihçisi Ammianus Marcellinus Yeni Kidarite kralı için şöyle kayıt tutuyor; Kionitler'in yeni kralı Grumbates, orta yaşlarındayken ve bacakları buruşmuştu, büyük ölçüde hareket eden bir akıl hastasıydı ve çok sayıda önemli zaferiyle ünlüydü. Kayıtlarda Kidaritelerin 359 yılında Amida Kuşatması için Sasanilere destek olduğu yazılır. Daha sonra ittifak bozulmuş Sasaniler ile Kidariteler birçok savaş yapmıştır. Priscus'a göre, Sasani İmparatorluğu, Yazdecer II'nin (438-457) iktidarına kadar Kidarlılara haraç ödemek zorunda kaldı. Kidarlılar, Orta Asya ticaret ağlarının merkezinde bulunan Semerkant'ta başkentlerini, Sogdilerle yakın ilişki içinde kurdular. Kidariteliler, Farsça kaynaklar tarafından verilen tahribata uğratan barbarların imajının tersine, güçlü bir yönetime sahipler ve vergileri yükseltiyorlardı, bölgelerini etkin bir şekilde yönetiyorlardı. 420'lerde Kidaritelerin Peşaveri ele geçirdiği yazılır. Daha sonra 440'lerde Sogdiana'yı fethetmişler ve 467 yılında Belhi fethetme girişimleri vardır ancak Sasaniler tarafından mağlup edilmişlerdir. Hakkında sınırlı bilgiler bulunan bu hanedan 500 yılında Akhunlar tarafından mağlup edilip sona ermiştir.[6]

Kaynakça

The Huns, Hyun Jin Kim, Routledge, 2015 s:50 (ingilizce)
Harold Walter Bailey, Iranian Studies, Bulletin of the School of Oriental Studies, University of London. BSOAS, vol. 6, No. 4 (1932)
Peter B. Golden, 2005 "Turks and Iranians: a cultural sketch", in: Lars Johanson and Christiane Bulut (ed.), Turkic-Iranian Contact Areas: Historical and Linguistic Aspects, Turcologica 62, Wiesbaden
Bozkır Kavimleri: M.Ö. VII. Yüzyıldan M.S. VI. Yüzyılın Ortalarına Kadar, Egemen Çağrı Mızrak
Richard N. Frye, Orta Asya Mirası, s. 186
Zeimal, E. V. (1996). "The Kidarite kingdom in Central Asia". History of Civilizations of Central Asia, Volume III: The Crossroads of Civilizations: A.D. 250 to 750. Paris: UNESCO. ss 119–135 ( ingilizce )

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] The Huns, Hyun Jin Kim, Routledge, 2015 s:50 (ingilizce)

[2] Harold Walter Bailey, Iranian Studies, Bulletin of the School of Oriental Studies, University of London. BSOAS, vol. 6, No. 4 (1932)

[3] Peter B. Golden, 2005 "Turks and Iranians: a cultural sketch", in: Lars Johanson and Christiane Bulut (ed.), Turkic-Iranian Contact Areas: Historical and Linguistic Aspects, Turcologica 62, Wiesbaden

[4] Bozkır Kavimleri: M.Ö. VII. Yüzyıldan M.S. VI. Yüzyılın Ortalarına Kadar, Egemen Çağrı Mızrak

[5] Richard N. Frye, Orta Asya Mirası, s. 186

[6] Zeimal, E. V. (1996). "The Kidarite kingdom in Central Asia". History of Civilizations of Central Asia, Volume III: The Crossroads of Civilizations: A.D. 250 to 750. Paris: UNESCO. ss 119–135 ( ingilizce )