Karpal tünel sendromu
Karpal Tünel Sendromu (kısaca KTS), parestezi, ağrı, uyuşma ve diğer belirtilerin neden olduğu bir medyan nöropati tuzağıdır. Temel problem ele giden medyan sinirin el bileğindeki karpal tünelden geçerken çevre kılıf tarafından sıkışmasıdır.
Boyun bölgesinden çıkıp bileğe kadar uzanan medyan sinir elde birçok kasın uyarılmasını üstlenir. İşte bu kanal boyunca medyan sinir çeşitli nedenlerden dolayı el bileğinde baskıya uğrarsa, sinir sıkışmaları arasında en sık görülen Karpal Tünel Sendromu ortaya çıkabilir.[1]
Sebepleri (Meslek Hastalığı)
Özellikle uzun süreler tek tip el işi yapanlarda görülen bir rahatsızlıktır. Bilinen en eski vakalar daktilo kullanan sekreterlerde görülmeye başlanılmış, o dönemlerde halk arasında sekreter hastalığı adını almıştır. Daktilo gibi sert basma kuvveti gerektiren tuşlu klavyelerde, eldeki tendonların kalınlaşmasına ve buna bağlı sinir üzerinde baskı oluşmasına sebep olmaktadır. Bu sağlık sorunu özellikle:
- fazla mesai yapmak zorunda bırakılan veri giriş elemanlarında,
- bilgisayar başında uzun çalışma saatlerine bağlı olarak yazılı çeviriyle uğraşan çevirmenlerde,
- sık ve uzun süre bisiklet kullananlarda,
- müzikle uğraşanlarda, özellikle piyano ve gitar gibi parmakla çalınan çalgıları kullananlarda sıkça görülmektedir.
Yaşa bağlı sebepler
- Yaşa bağlı olarak kireçlenme veya yağ dokusuna ait çeşitli rahatsızlıklarda ortayada çıkabilmektedir.
Bilgisayar kullananların dikkat etmesi gerekenler
- Microsoft Türkiye; Sağlıklı Bilgisayar Kullanma Kılavuzu[2]
- Klavye tuş takımı açısından elin rahat hareket edebileceği genişlikte ürünler kullanılmalı, dizüstü bilgisayar klavyesi gibi ergonomik olmayan ürünleri kullanmayınız.
- Masa başında dizüstü bilgisayar kullananların rahat bir masaüstü klavye kullanması önerilir.
- Bilekler için çeşitli bilek altı destekleyici ürünler kullanılabilinir. (Burada asıl önemli olan kolun dirseğe kadar olan kısmının desteklenmesidir)
Oyun konsolları
Özellikle Xbox, Playstation ve taşınabilir el konsollarında uzun saatler geçirmek sonraki yaşlarda sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu ürünlerin sınırlı süreyi aşılmayacak şekilde kullanılmasında ciddi yararlar vardır.
Oyun konsolu üreten firmaların ürettikleri çözüm yolları
- Microsoft Xbox 360 ve Xbox One için Kinect (hiçbir ürünle fiziksel temas gerektirmez)
- Sony Playstation 3 ve Playstation 4 için PlayStation Move (avuç içi taşınabilir ürünle fiziksel temas gerektirir)
- Nintendo Wii (avuç içi taşınabilir ürünle fiziksel temas gerektirir)
Belirtileri
Kullanım alışkanlıklarına bağlı olarak oluşan rahatsızlıkların sıralı bir gelişimi süreci söz konusu değildir. Bu açıdan kişiden kişiye göre aşağıda geçen rahatsızlık tanımlarından sadece biri, bir kısmı veya birçoğu görülebilir.
- Parmak uyuşması: parmaklarda uyuşma
- Bilek ağrısı: bilekten kola uzanan ani ve keskin ağrı
- Parmaklarda yanma hissi
- Daha çok sabahları görülen şişlik ve el krampları
- Başparmakta güç kaybı
- El ve bilek ağrısıyla uyanma
- Elde uyuşma, nöropraksi
Tanı
Klinik olarak muayene ile tanı konabileceği gibi yardımcı olarak sinir ileti testi olan EMG tetkikinden de yararlanılabilir.
Hastalık daha ziyade elini iş amacı ile yoğun olarak kullananlarda (süt sağanlar, el işi ile uğraşanlar vb.) ve son yıllarda video oyun konsollarını uzun süre oynayanlarda görülür. Bilekte ezilme, kırık sonucu sıkça görülür. Kadınlarda 3 kat fazla rastlanır. Şeker Hastalığı (Diabetes Mellitus) ve romatizma gibi hastalıklarda ise oluşma ihtimali daha da yüksektir.
Tedavi yöntemleri
Egzersiz yöntemi
Fiziksel yapı temel olarak tek yönlü fiziksel etki altında kaldığı için temel yapıda deformasyonlar oluştuğu unutulmamalıdır. Bu açıdan yapılan iş esnasında oluşana hareket harici çeşitli alternatif hareketler ile elin tüm farklı hareket bölgelerini kullanacak şekilde doğaçlama hareketlerle egzersizler yapılmasında fayda vardır.
Yardımcı ortopedik malzemeler
Son yıllarda klavye kullanımında sendromu önlemek ve tedavi amacı ile eldivenler geliştirilmiştir.
Cerrahi müdahale
Tedavi olarak ağrıya yönelik verilen ilaçlar ve fizik tedavi uygulamaları ilk plandadır. Şayet sıkışma ileri derecede ise ve tıbbi tedaviye yanıtsızsa kılıfın açılıp sinirin serbestleştirilmesine yönelik cerrahi tedavi uygulanır.
Yeni tedavi yöntemleri
- Botoksla karpal tünel tedavisi.