Kafadan bacaklı gözü

Kafadan bacaklılar, aktif deniz avcıları olarak, su koşullarında kullanım için uzmanlaşmış duyusal organlara sahiptir.[1] Kafadan bacaklı gözü, iris, dairesel lens, vitreus kavitesi (göz jeli), pigment hücreleri ve ışığı, retinadan optik sinirler boyunca beyne giden sinir sinyallerine dönüştüren fotoreseptör hücrelerden oluşan kamera tipi bir gözdür.[2] Geçtiğimiz 140 yıl boyunca, kamera tipi kafadan bacaklı gözü yakınsak evrim örneği olan omurgalı gözüyle karşılaştırılmıştır. Her iki organizmanın da bağımsız olarak kamera göz özelliğini geliştirdiği ve her ikisinin de benzer işlevleri paylaştığı görülmüştür. Bunun gerçekten yakınsak evrim mi, yoksa paralel evrim mi olup olmadığı konusunda düşünce ayrılıkları vardır.[3] Omurgalılardaki kamera tipi gözden farklı olarak, kafadan bacaklı gözü vücut yüzeyinin yayılması sayesinde oluşur (beynin fazla büyümesinde farklı olarak), ve sonuç olarak korneadan yoksundurlar. Omurgalı gözünün aksine, kafadan bacaklı gözü bir teleskop veya kamera lensi gibi harekete odaklanır. İnsan gözü ise bunu lensin şeklini değiştirerek yapar. Göz, tamamen içsel olan lens gibi, yaklaşık olarak küreseldir.[4]

Bayağı ahtapotun gözü

Kalamarın gözü

Kafadan bacaklının gözleri, retinanın arkasından geçen retina aksonlarına sahip olacak şekilde gelişmiştir, bu yüzden optik sinir, gözden çıkmak için fotoreseptör katmandan geçmek zorunda değildir ve omurgalıların doğal, merkezi ve fizyolojik kör noktalarına sahip değillerdir.[5]

Lenste kullanılan kristalinlerin, omurgalı kristalinlerinden bağımsız olarak geliştiğini görünmektedir. Bu, merceğin homojen bir kökeni olduğunu öne sürmektedir.[6]

Kafadan bacaklıların çoğu, kompleks ekstraoküler kas sistemine sahiptir.[1]