Kızılkaya, Bucak

Kızılkaya'nın tarihi MÖ 1295 Etiler zamanında Pisidya Cumhuriyeti devrine gitmektedir. Pisidya Cumhuriyeti, Eti imparatorluğu'na bağlı, içişlerinde bağımsız bir devlet idi. Pamiiya, Karyalıkya gibi diğer küçük devletlerle komşu bulunuyordu. Pisidya'nın çevresinde Komabe (bugün Garipçe), Kratopolis (bugün Kızılkaya), Legost (bugün Büyükköy), Pogla (bugün Çomaklı), Vebre (bugün Bozova) gibi küçük devletçikler bulunmaktaydı.

Kızılkaya tarihi daha sonra Roma-Bizans Devri, Selçuklular Devri, Beylikler Devri, Osmanlılar Devri olmak üzere 5 ana bölümden oluşmuştur.

Osmanlı Araştırmaları Vakfı'nın yaptığı incelemelerde Kızılkaya, Osmanlılar devrinde Konya eyaletinin Antalya sancağının Kızılkaya kazası olarak geçmektedir.

O dönemlerde Kızılkaya'da vergi defterleri tutulmaktaydı. Osmanlı Araştımaları Vakfı'ndan Kızılkaya ile ilgili şöyle bir yazıya rastlanmaktadır:

Defterlerden çoğu tek sütun üzerine tanzim edilmiştir. Pek az da olsa zaman zaman çift sütun üzerine tanzim edilen defterlere de rastlanır. 1296 no'lu Yörükan-ı Ankara Defteri bu tarzda tutulan defterlerden biridir. 1256 tarihli Antalya'ya tabi Kızılkaya kazası defteri ise vergi mükellefinin sahip olduğu malları satır satır ve alt alta kaydetmektedir

1256 sayımında defterlerin başında, defterin nereye ait olduğuna dair zaman zaman geniş bilgilere yer vermektedir. Antalya Kızılkaya kazası köylerine ait defterin başındaki açıklama şöyledir:

Bu def'a Tanzimat-ı Hayriye usulünce müceddeden tahririlerine irade-i şahane ta'alluk eden kazalardan Teke sancağında Antalya'ya tabi Kızılkaya kazasının kuralarından Bademağacı'nda kain ahalilerin emlak ve arazi kıymet-i hakikiyelerine mübeyyin defteridir" diye geçmektedir

İncelemelerden de anlaşıldığına göre Osmanlı Devri'nde Kızılkaya önemli ve adı bilinen bir yerdi. Emekli öğretmen Abdullah Ulusan'ın 1960 yılında yaptığı Pazaravdan köyü incelemesinde köyün tarihçesini anlatırken, Kızılkaya ile ilgili bilgilere rastlanmaktadır[1].

Köyün ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu kesin olarak bilinmemekle beraber, halk arasında köyün kuruluşuna köyün avcılar tarafından kurulduğu, köyün Koca Tosun ismi ile maruf birisi tarafından kurulduğu ve köy ilk önce bugünkü köy hudutları içerisinde dağınık bir halde olduğu, köyün üç farklı yerde kurulup, sonra da bugünkü yerine taşındıklarına dair üç farklı inanış vardır. Genel olarak avcılar rivayeti daha çok kabul görür.

Köyün tahminen 600 yıllık bir geçmişi vardır. Köyün kuzey tarafında 45 dakika mesafede Asar denilen bir tepe mevcuttur. Bu tepede eski Selçuklular'dan kalma su sarnıçları ve basit surlar vardır. Köyün kuzeyindeki bu bölgede her hafta Cuma günü kurulan bir pazar o dönemde adı Avdan olan bölgenin Pazaravdan olarak değişmesine yol açar. Belde bir süre Pazaravdan olarak anıldıysa da zaman içerisinde kuzeyinde bulunan asar dağındaki kızıl kayalardan dolayı Kızılkaya adını aldı.

Kızılkaya bölgenin tarım alanında lider yerleşim yeridir. Çiftçilerin verimli tarım yöntemlerini iyi bilmeleri ve uygulamaları neticesinde Kızılkaya'da birim araziden alınan verim Türkiye ortalamasının 4 kat üzerindedir. Kızılkaya ekilebilir 12000 dekar arazisiyle Burdur ilinin önde gelen tarım merkezlerinden birisi olmayı başarmıştır. Kasabanın tarımdaki bu başarısını bilimsel tarım uygulamalarıyla da sürmektedir. Akdeniz Üniversitesinden Prof. Dr. M. İlhan ÇAĞIRGAN bölgenin tarım alanındaki başarısını görerek burada çeşitli çalışmalar yürütmüştür. Kızılkaya'da kuraklığa dayalı arpa ıslahı konusunda yapılan çalışmalarda komu oyunda Kızılkaya Arpası olarak bilinen arpa türü geliştirilmiş ve dünya çapında ses getirmiştir. Ancak Kızılkaya arpası olarak bilinen arpa türü bölgede yaşayan çiftçilerin tohum satışı yapmaması nedeniyle üretim alanı sadece Kızılkaya kasabası olarak kalmıştır. Çiftçiler üretim alanını sınırlı tutarak üretimi sadece Türkiye içerisinde yapmayı ve arpanın fiyatını sürekli kontrol altında tutup en yüksek fiyattan satmayı amaçlamışlardır. Proje dünyada büyük yankı getirmesine rağmen sadece Kızılkaya kasabasında uygulanmaktadır. Fakat benzer şekilde İngiltere, Portekiz, Çin, Tayland gibi ülkelerde Kızılkaya arpası gibi bir arpa üretmek için çalışmalar yapmaktadırlar[3]. Tarım alanında bu denli başarılı olan belde de 1371 sayılı Kızılkaya tarım kredi kooperatifi çalışmalarını tarım alanında sürdürmektedir.[4]

Burdur iline 60 km

Antalya iline 59 km

Muğla iline 265 km

Fethiye ilçesine 165 km

Marmaris ilçesine 300 km

Bodrum ilçesine 370 km

Döşemealtı ilçesine 40 km

Isparta iline 94 km

Bucak ilçesine 23 km uzaklıktadır.[5]

Kızılkaya beldesinde lise[6], ilköğretim[7] ve orta öğretimi[8] veren eğitim kuruluşları bulunmaktadır. Bunun yanı sıra öğrenciler yakın olmasından dolayı Bucak, Burdur ve Antalya illerinde de eğitim alabilmektedirler.

Beldenin iklimi, Akdeniz iklimi etki alanı içerisindedir. Bitki örtüsü makidir. Beldenin iklimi çok yakın konumda bulunmasından dolayı Antalya ile aynıdır.[9]

Kızılkaya, Burdur ile Antalya sınırında kuruludur.

Kasabada bulunan Türkiye çapındaki çimento fabrikası

Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Köyün sınırları içerisinde çimento fabrikası bulunmaktadır. Kasabada bulunan çimento fabrikası 4.3 milyon ton klinker üretme, 6.5 milyon ton çimento öğütme kapasitesine sahiptir[10].

Kızılkaya Korkuteli, Burdur, Bucak, Antalya ve Fethiye'nin arasında kalmasından dolayı tüm ulaşım hatları buradan geçmektedir. Muğla Antalya, Burdur istikametine giden tüm otobüsler Kızılkaya istikametini kullanırlar.[11]

Köyde, ilköğretim okulu ve lise vardır. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi vardır[12], PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı[13] ve sağlık evi vardır. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik, internet ve sabit telefon vardır.

• Kızılkaya Belediyesi1 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.