Kıbrıs'taki duvar resimli kiliseler listesi
Kıbrıs'ta 60ın üzerinde bizans ve geç Bizans döneminde kalma kiliselerde duvar resimleri bulunmaktadır.[1][2] Bu kiliselerden 10 adeti Trodos Dağları'nda bulunmakla birlikte Trodos Bölgesi'ndeki Boyalı Kiliseler başlığıyla UNESCO tarafından Dünya Mirası kabul edilmektedir.[3][4]
Tarihsel arka plan
Kıbrıs adasında Hristiyanlık, MS 46 yılında Pavlus, Barnabas ve Markos'un adayı ziyaretleri ile ilişkilidir.[2] Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşünü takip eden dönemde Kıbrıs adası Bizans'ın kontrolü altına girse de, Kıbrıs Kilisesi bağımsız otosefal kalmayı başarmıştır.[1] Haçlı döneminde adada kurulan Kıbrıs Krallığı İstanbul'un Fethi'ne değin varlığını sürdürmüş, bu dönemde adada bulunan kiliselerde Venedik usulü özellikler baş göstermeye başlamıştır. Nihayet 1571 yılında Kıbrıs adası Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilmiştir.
İkonografi
Kiliselerde resmedilen duvar resimleri, ikonografik olarak Bizans kiliselerinde bilinen şemayı takip etmektedir. Buna göre kubbe ya da apsis üzerindeki yarım kubbe Pantokrator İsa ve Meryem'e ayrılmışken, pandantifler ve yapıların üst kısımları İsa'nın hayatını anlatan tasvirlere ve dodekaorthon konularına, kilisenin en alçak kısımları ise belirli azizlere ayrılmıştır.[2]
Kiliseler
Kilise | Bölge | Dış Görünüş | Yorumlar | İçten Fotoğraflar | Kordinatlar | Kaynak |
---|---|---|---|---|---|---|
Panayia Kanakarya Παναγία Κανακαριά Our Lady Kanakaria |
Boltaşlı | MS 6. yüzyıl mozaikleri 1970'lerde kaçırılmış ve sonraları sanat simsarlarından geri alınmıştır.[5] | 35.47846°N 34.166021°E | [1] | ||
Panagia Aggeloktisti Παναγία η Αγγελόκτιστη Virgin Mary Built by the Angels |
Kiti | 34.847630°N 33.570517°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Panagia Kyra Παναγιά Κυρά Most Holy Lady |
Livadia | 35.398°N 34.025°E | ||||
Agios Nikolaos tis Stegis Άγιος Νικόλαος της Στέγης St. Nicholas of the Roof |
Kakopetria | UNESCO'ya dahil[6] | 34.977289°N 32.889537°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ||
Panagia Theotokos Παναγία Θεοτόκος Most Holy Mother of God |
Kakopetria | 34.987°N 32.901°E | ||||
Agios Georgios Perachoritis Άγιος Γεώργιος ο Περαχωρίτης St. George Perachoritis |
Kakopetria | 34.987°N 32.901°E | ||||
Agios Sozomenos Άγιος Σωζόμενος St. Sozomenos |
Galata | 34.997°N 32.898°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Panagia Theotokos Παναγία Θεοτόκος / Αρχάγγελος Μιχαήλ Most Holy Mother of God or Archangel Michael |
Galata | 34.997°N 32.898°E | 13 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Panagia Podithou Παναγία Ποδίθου Our Lady of Podithou |
Galata | UNESCO'ya dahil | 34.997°N 32.898°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ||
Agia Paraskevi Αγία Παρασκευή St. Paraskevi |
Galata | 34.997°N 32.898°E | 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Agioi Ioachim kai Anna Αγίοι Ιωακείμ και Άννα Saints Joachim and Anna |
Kaliana | 35.012520°N 32.884086°E | ||||
Archangelos Michael Αρχάγγελος Μιχαήλ Archangel Michael |
Vyzakia | 35.077°N 33.014°E | ||||
Panagia Phorbiotissa Παναγία Φορβιώτισσα / Παναγία της Ασίνου Virgin Mary Phorbiotissa or Our Lady of Asinou |
Nikitari | UNESCO'ya dahil | 35.046270°N 32.973254°E | 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ||
Panagia Chrysokourdaliotissa Παναγία Χρυσοκουρδαλιωτισσα Virgin Mary Chrysokourdaliotissa |
Spilia | also known as the Church of the Dormition, Kourdali; submitted in 2002 as an extension to the UNESCO inscription and currently on the Tentative List; the timber roof is a reconstruction of the 1960s[7] | 34.974243°N 32.950530°E | 13 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ||
Timios Stavros Τίμιος Σταυρός Holy Cross |
Agia Eirini | 34.981°N 32.969°E | ||||
Panayia tou Arakos Παναγία του Άρακος Our Lady of Arakos |
Lagoudera | UNESCO'ya dahil, restorasyon ve konservasyon çalışmaları sırasında 1192 tarihli freskler analiz edildi.[8] | 34.965416°N 33.007023°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ||
Stavros tou Agiasmati Σταυρός του Αγιασμάτι Holy Cross of Agiasmati |
Platanistasa | UNESCO'ya dahil | 34.946°N 33.044°E | |||
Timios Stavros Τίμιος Σταυρός Holy Cross |
Kyperounta | 34.939238°N 32.976124°E | ||||
Timios Stavros Τίμιος Σταυρός Holy Cross |
Pelendri | UNESCO'ya dahil | 34.896°N 32.967°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ||
Panagia Katholiki Παναγία Καθολική Virgin Mary the Catholic |
Pelendri | 34.896°N 32.967°E | 15 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Timios Stavros Τίμιος Σταυρός Holy Cross |
Kouka | 34.850°N 32.886°E | 13 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Agia Mavra Αγία Μαύρα St. Mavra |
Koilani | 34.844°N 32.860°E | ||||
Agios Georgios Άγιος Γεώργιος St. George |
Monagri | 34.808571°N 32.909734°E | ||||
Archangelos Michael Αρχάγγελος Μιχαήλ Archangelos Michael |
Monagri | 34.844°N 32.860°E | ||||
Panagia Amasgou Παναγία της Αμασγούς Our Lady Amasgou |
Monagri | 34.809575°N 32.910082°E | ||||
Agios Mamas Άγιος Μάμας St. Mamas |
Louvaras | 34.836°N 33.038°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Tou Soteros Μεταμόρφωση του Σωτήρος Transfiguration of the Saviour |
Palaichori Oreinis | UNESCO'ya dahil | 34.923°N 33.094°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ||
Panagia Chrysopantanassa Παναγία η Χρυσοπαντάνασσα Virgin Mary Chrysopantanassa |
Palaichori Oreinis | 34.922094°N 33.092794°E | ||||
Timios Prodomos Τιμιος Προδρομος St. John the Precursor |
Askas | 34.929°N 33.078°E | ||||
Agia Christina Αγία Χριστίνα St. Christina |
Askas | 34.941058°N 33.074598°E | ||||
Agios Ioannis Lampadistis Άγιος Ιωάννης ο Λαμπαδιστής St. John Lampadistis |
Kalopanagiotis | UNESCO'ya dahil | 34.992237°N 32.830195°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ||
Agioi Andronikos kai Athanasia Αγίoi Ανδρόνικοs και Αθανασία Saints Andronicus and Athanasia |
Kalopanagiotis | 34.992°N 32.828°E | ||||
Panagia tou Moutoulla Παναγία του Μουτουλά Our Lady of Moutoullas |
Moutoullas | UNESCO'ya dahil | 34.984°N 32.825°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ||
Archangelos Michael Αρχάγγελος Μιχαήλ Archangel Michael |
Pedoulas | UNESCO'ya dahil | 34.967°N 32.829°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ||
Timios Stavros Τιμιος Σταυρος Holy Cross |
Palaiomylos | 34.935°N 32.823°E | ||||
Panagia Kardiovastouza Παναγία η Kαρδιοβαστάζουσα Virgin Mary who Holds the Heart |
Kaminaria | 34.928°N 32.784°E | ||||
Agios Vasilios Άγιος Βασίλειος St. Basil |
Kaminaria | 34.928°N 32.784°E | ||||
Katakomba Agia Solomoni Κατακόμβη Αγίας Σολομωνής Catacomb of St. Solomoni |
Paphos | 34.761623°N 32.412500°E | ||||
Enkleistra kai Monasteri tou Agiou Neophytou Εγκλείστρα και Μοναστήρι του Αγίου Νεοφύτου Enkleistra and Monastery of Agios Neophytos |
Tala | Kurucusu Kıbrıslı Neophytos[9] | 34.846424°N 32.446404°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ||
Agia Paraskevi Αγία Παρασκευή St. Paraskevi |
Yeroşibu | 34.759516°N 32.452980°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Panagia Katholiki Παναγία Καθολική Virgin Mary the Catholic |
Kouklia | 34.707204°N 32.575096°E | 1 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Palaia Enkleistra Παλαιά Εγκλείστρα Palaea Enkleistra |
Kouklia | 34.698°N 32.593°E | ||||
Agios Nikolaos Άγιος Νικόλαος St. Nicholas |
Galataria | 34.877°N 32.632°E | ||||
Agios Theodosios Άγιος Θεοδόσιος St. Theodosius |
Akhelia | 34.738°N 32.486°E | ||||
Panagia Chryseleousa Παναγία Χρυσελεούσα Virgin Mary Chryseleousa |
Emba | 34.800°N 32.417°E | ||||
Agios Kirykos Άγιος Κήρυκος St. Kirykos |
Letymvou | 34.855°N 32.513°E | ||||
Archangelos Michael Αρχάγγελος Μιχαήλ Archangel Michael |
Kholi | 34.979°N 32.445°E | ||||
Agioi Apostoloi Άγιοι Απόστολοι Holy Apostles |
Pera Chorio | 35.013°N 33.393°E | ||||
Agios Demetrianos Άγιος Δημητριανός St. Demetrianus |
Dali | 35.013°N 33.393°E | ||||
Agia Aikaterini Αγία Αικατερίνη St. Catherine |
Pyrga | 34.926405°N 33.430152°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Agia Marina Αγία Μαρίνα St. Marina |
Pyrga | 34.924821°N 33.431826°E | ||||
Agios Antonios Άγιος Αντώνιος St. Anthony |
Kellia | 34.975°N 33.622°E | 8 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Agios Georgios Άγιος Γεώργιος St. George |
Xylofagou | 34.977°N 33.850°E | ||||
Agios Georgios tis Arperas Άγιος Γεώργιος της Άρπερας St. George of Arpera |
Tersefanou | 34.854°N 33.546°E | ||||
Archangelos Michael Αρχάγγελος Μιχαήλ Archangel Michael |
Kato Lefkara | 34.862°N 33.315°E | 7 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Agia Mavra Αγία Μαύρα St. Mavra |
Girne | 35.339°N 33.321°E | ||||
Khrysokava Χρυσοκάβα Khrysokava |
Girne | 35.339°N 33.321°E | 29 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Agios Ioannis Chrysostomos Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος St. John Chrysostom |
Koutsovendis | the wall paintings in the chapel of the Holy Trinity, dating to c. 1100, were documented and conserved by a team from Dumbarton Oaks under Cyril Mango in the 1960s; they have been whitewashed and covered in large sheets of paper since 1974[10] | 35.274108°N 33.418436°E | 13 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ||
Panagia Aphendrika Παναγία Αφέντρικα Our Lady of Aphendrika |
Rizokarpason | 35.274°N 33.418°E | ||||
Antiphonitis Χριστός Αντιφωνητής Christ Antiphonitis |
Kalograia | some of the paintings, including most of the Tree of Jesse, were detached in the 1970s and have been found in the hands of private collectors | 35.327101°N 33.618851°E | |||
Panagia Theotokos Παναγία Θεοτόκος Most Holy Mother of God |
İskele | 35.284°N 33.890°E | ||||
Agios Evphemianos Άγιος Ευφημιανός St. Euphemianos |
Akdoğan | Kilisenin freskleri Menil Collection tarafından satın alınmış ve 2012 yılına değin Houston'da Bizans Fresk Şapeli'nde sergilenmiştir.[11][12] | 35.08575°N 33.664722°E | |||
Agios Ioannis Evangelistis Άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής Cathedral of St. John the Evangelist |
Lefkoşa | 35.173243°N 33.367833°E | ||||
Agios Sozomenos Άγιος Σωζόμενος St. Sozomenos |
Potamia | 35.042°N 33.445°E | ||||
Agios Andronikos Αγίos Ανδρόνικοs St. Andronicus |
Poli | 35.039°N 32.424°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Agioi Barnabas kai Ilarion Αγίοι Βαρνάβας και Ιλαρίων Saints Barnabas and Hilarion |
Peristerona | 35.130°N 33.082°E | 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Panagia Pergaminiotissa Παναγία Περγαμηνιώτισσα Our Lady Pergaminiotissa |
Akanthou | 35.384°N 33.764°E | 29 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Agios Photios Άγιος Φώτιος St. Photius |
Yeni Erenköy | 35.535°N 34.188°E | 29 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Agia Solomoni Αγία Σολομωνή St. Solomoni |
Koma tou Yialou | 35.423°N 34.125°E | 29 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Agios Nikolaos Άγιος Νικόλαος St. Nicholas |
Koma tou Yialou | 35.423°N 34.125°E | 29 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Agia Mavri Αγία Μαύρή St. Mavra |
Dipkarpaz | 35.618°N 34.408°E | 29 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Agios Philon Άγιος Φίλων St. Philon |
Dipkarpaz | 35.629°N 34.441°E | 29 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Agios Prokopios Άγιος Προκόπιος St. Procopius |
Sygkrasi | 35.285°N 33.857°E | 29 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Panagia Avgasida Παναγία Αυγασίδα St. Augasida |
Aloa | 35.212°N 33.829°E | 29 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |||
Panagia Apsinthiotissa Παναγία Αψινθιώτισσα Our Lady Apsinthiotissa |
Sichari | some of the Byzantine wall paintings have been detached since 1974 and have since appeared on the antiquities market | 35.283392°N 33.389425°E | 29 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ||
Agios Georgios ton Hellenon Άγιος Γεώργιος των Ελλήνων St. George of the Greeks |
Gazimağusa | 35.123932°N 33.943575°E | [2] | |||
Ayrıca bakınız
Dipnotlar
- Andreas Stylianou; Judith Stylianou (1985). The Painted Churches of Cyprus (İngilizce). ISBN 9963-560-30-X.
- Gwynneth der Parthog (2006). Medieval Cyprus (İngilizce). ISBN 9963-642-23-3.
- "Arşivlenmiş kopya". 29 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2019.
- "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2019.
- "Arşivlenmiş kopya". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2019.
- "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2019.
- C. A. Brebbia (2011). Structural Studies, Repairs and Maintenance of Heritage Architecture XII (İngilizce). WIT Press. ISBN 978-1-84564-526-7.
- Independent Scholar David Winfield; David Winfield; June Winfield (2003). The Church of the Panaghia Tou Arakos at Lagoudhera, Cyprus (İngilizce). Dumbarton Oaks Pub Service. ISBN 978-0-884-02257-2.
- "Arşivlenmiş kopya". 2 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2019.
- "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2019.
- Annemarie Weyl Carr; Laurence J. Morrocco (1991). A Byzantine Masterpiece Recovered, the Thirteenth-century Murals of Lysi, Cyprus (İngilizce). Menil Collection. ISBN 978-0-292-78118-4.
- "Arşivlenmiş kopya". 25 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2019.