JAS-39 Gripen

Saab JAS 39 "Gripen" İsveç uzay ve havacılık şirketi Saab tarafından üretilen hafif tek motorlu çok maksatlı savaş uçağıdır. İsveç hava kuvvetlerindeki Saab 35 Draken ve 37 Viggen uçaklarının yerini alması için tasarlanmıştır. Uçak şu anda İsveç, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Güney Afrika ve Brezilya hava kuvvetlerinin hizmetindedir.

JAS 39 Gripen
Türü Çok Maksatlı
Ulusal köken  İsveç
Üretici Saab
İlk uçuş 9 Aralık 1988
Hizmete giriş 1 Kasım 1997
Durumu Etkin hizmette
Ana kullanıcı İsveç Hava Kuvvetleri
Diğer kullanıcılar Güney Afrika Hava Kuvvetleri
Çek Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri
Macaristan Hava Kuvvetleri
Brezilya Hava Kuvvetleri
Üretim sayısı 235
Birim maliyeti US$ 40-60 milyon

Dizaynında performans, etkinlik ve hava muhaberelerinde hayatta kalma özellikleri öne çıkmıştır. JAS'ın açılımı söyledir. Jakt (hava-hava), Attack (hava-yer) ve Spaning (gözetleme). İsveç'in F-16 veya F/A-18 alımı yerine üretmeyi tercih ettiği bir uçaktır.

Eurofighter ve Rafale uçakları bu uçağın aerodinamiği temel alarak geliştirilmiştir. Programlanabilir aviyonikleri ve Elektronik savaş kitleri uçağın standard ekipmanlarındandır. Çok kısa pistlerden kalkabilir. Hatta ilginç olarak sivil karayolarına bile iniş yapabilir. Yerdeyken yakıt aktarımı ve silah yenileme prosedürü 10 dakikada 5 kişilik ekiple tamamlanabilir. Uçağın önemli bir özelliği ise 45 milyon dolarlık fiyatıdır ve Eurofighter ve Rafale gibi uçaklarla kıyaslandığında bu rakam oldukça ekonomiktir.

Tarih

Saab 39 Gripen, 1988 yılında ilk uçuşunu gerçekleştirdi ve 1996 yılında İsveç Hava Kuvvetlerinde JAS 39 adı ile aktif hizmete girdi. Gripen, isveç hava kuvvetlerinin çok rollü savaş uçağı olarak tasarlanmış ilk uçaktır. JAS, kısaltmasını bu özelliğinden almaktadır. JAS, jakt, attack ve spaning kelimelerin kısaltmasıdır. Bu sözcükler İsveççede avcı, saldırı ve keşif demektir. Avcı, bombardıman ve keşif rollerini temsil eder.

Gripen'in geliştirilmesinde, uçağın her üç rolde de ödün vermeden mükemmel şekilde çalışması İsveç makamlarının bir isteğiydi. Sadece bir uçak modeli kullanmak ve aynı zamanda önceki savaş uçağı türlerine göre daha düşük satın alma ve bakım maliyetleriyle birinci sınıf bir uçak almak istediler. Aslında, nesilden nesile daha önce büyüyen maliyet eğrisi kırıldı.

Geliştirme

Gripen uçağı 800 metre gibi oldukça kısa pistlere iniş yapabilir ve bu uzunluktaki pistlerden havalanabilir. Bu pistler özel gereksinimler içermez. Bu yüzden yeterli uzunluktaki karayolları ve bombalanan havalimanları iniş kalkış işleri için uygundur. Bu özellik tesadüfi değildir. İsveç Hava Kuvvetleri tarafından yapılan tavsiyeler üzerine uçak tasarlanırken dikkat edilen en önemli unsurlardan biridir.

Tayland Kraliyet Hava Kuvvetleri JAS-39D çift kişilik modeli, 2016

Gripen'in ilk modelleri JAS 39 A/B olarak adlandırılır. Tek koltuklu versiyon için A ve 2 koltuklu versiyon için B kullanılır. Daha sonra Gripen C/D adı verilen versiyonlar geliştirildi. Bu versiyonlar NATO standarlarına uygun hale getirilmiştir ve diğer özelliklerin yanı sıra yakıt ikmali yapılabilirler.

Gripen NG

Gripen Next Generation projesi, eski modellerin kötü yanlarını kapatıp yeni modeller geliştirmek için 2000'li yıllarda başlatıldı. Yapılan çalışmaların ardından 2016 yılında SAAB tarafından JAS 39 modelinin güncellenmiş yeni sürümü Gripen E duyuruldu.[1] Gripen E versiyonunun 2018 yılında uçuşa hazır olacağı ve birçok yenilik sunacağı da aynı sunumda açıklandı. Bu yenilikler arasında, AESA radarı, daha güçlü motor, önemli ölçüde daha uzun menzil gibi biçok özellik bulunmaktaydı.

Gripen E, 15 Haziran 2017'de Saab'ın Linköping, İsveç'teki tesislerinde ilk uçuşunu gerçekleştirdi.[2]

Kullanıcılar

Teknik Özellikler
Brezilya'ya ait ilk Gripen E

JAS 39E/F

Bilgi kaynağı: Saab Gripen,[3][4] Saab,[5][6][7] and Aviation Week.[8]

Genel özellikler

  • Mürettebat: 1 JAS 39E / 2 JAS 39F
  • Uzunluk: 15,2m ()
  • Kanat açıklığı: 8.6 ()
  • Yükseklik: 4,5 m ()
  • * Internal fuel capacity: 3.400 kg (7.500 lb)

Performans

  • Muharebe menzili: 1500 km ()
  • Servis tavanı: 16000 km ()
  • Kalkış mesafesi: 500 m (1.640 ft)
  • İniş mesafesi: 600 m (1.969 ft)

Silahlar

  • Silahlar: 1 × 27 mm Mauser BK-27 120 mermili revolver topu (yalnızca tek kişilik modeller)
  • Hardpointler: 10 (3 tane yakıt tankının altında, 2 altta 1 ucunda olmak üzere her kanatta 3; FLIR/LD/Recon bölünde 1 adet bölmede) kapasitesi: 5,300 kg (11,700 lb),with provisions to carry combinations of:
    • Roketler: 4 × rocket pods, 13.5 cm rockets
    • Füzeler:
    • Bombalar: ***7 × GBU-12 Paveway II laser-guided bomb
      • 2 × Bk.90 cluster bomb
      • 8 × Mark 82 bombs
      • 16 × GBU-39 SDB
      • 12 × Alternative small-diameter glide bomb

Avyonikler

  • Selex ES-05 Raven AESA radar[9][10][11]
  • Skyward-G IRST system[12][13][14]
  • Air-to-air and air-to-surface tactical data link system
  • Wide Area Display (WAD) (single screen display)[15]
  • Targo helmet mounted display (HMD)
  • ANVIS advanced night vision system/head up display (HUD)

Kaynakça
  1. "PICTURES: Saab rolls out first Gripen E fighter – With video | Thai Military and Asian Region". web.archive.org. 13 Ağustos 2018. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
  2. "Gripen E Next Generation Smart Fighter Makes Successful First Flight". The Aviationist (İngilizce). 16 Haziran 2017. 16 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
  3. Spick 2000, s. 431.
  4. Williams 2003, s. 90.
  5. "Gripen E/F", Gripen fighter system, Saab, erişim tarihi: 29 Ağustos 2019
  6. "Gripen E in brief" (PDF). Saab. 15 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
  7. "Gripen NG Performance, Facts and Figures" (PDF). Saab. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
  9. "Raven ES-05". Leonardo. 3 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  10. "Active Electronically Scanned Array (AESA) Fire Control Radar" (PDF). Leonardo. 4 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
  11. "The AESA Radar will be assembled on Gripen". Leonardo. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  12. "Selex ES Raven AESA Radar on Gripen NG". Saab. 2015. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  13. "Infrared Search & Track System" (PDF). Leonardo. 4 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
  14. "Finmeccanica – Selex ES signs contract with Saab for the infrared search and track Skyward-G". Leonardo. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  15. YouTube'da Hata: Sayfa kimliği algılanmadı
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.