Hollanda-İngiltere Savaşları

Hollanda-İngiltere Savaşları 17. yüzyıl ve 18. yüzyılda Hollanda Cumhuriyeti ve İngiltere Krallığı arasında ticaret yollarının ve denizlerin hakimiyeti için yaşanan bir dizi savaş. Savaşlar genel olarak iki ülkenin donanmaları arasında yaşanmıştır.

Hollanda-İngiltere Savaşları

Donanmalar savaş halinde
Tarih1652-1654
1665-1667
1672-1674
1770-1773
Bölge
İngiliz Kanalı, Kuzey Denizi, Norveç, İtalya, Hollanda
Sonuç Hollanda 1713'e kadar uluslararası ticareti domine etti.
Taraflar
Hollanda Cumhuriyeti
Danimarka-Norveç		 İngiltere Krallığı
Fransa Krallığı
Komutanlar ve liderler
Michiel de Ruyter
Maarten Tromp		 Robert Blake
Jean II d'Estrées
Güçler
600 savaş gemisi 710 savaş gemisi
Kayıplar
56 savaş gemisi battı
20 savaş gemisi teslim oldu
10,150 ölü
20,000 yaralı
2,500 esir		 40 savaş gemisi battı
18 savaş gemisi teslim oldu
13,700 ölü
25,000 yaralı
2,000 esir

İkinci ve üçüncü Hollanda-İngiltere Savaşları sonucunda Hollanda; 17. yüzyılın en önemli deniz gücü olarak konumunu korumuştur.

Öncesi

15. yüzyılda Hristiyanlıkta başlayan reform hareketi iki ülkeyi de etkiledi. İkisi de Protestanlık mezhebini benimseyen İngiltere ve Hollanda, 16. yüzyıl boyunca yaşanan mezhep savaşlarında genellikle birbirlerine destek verdiler.

17. yüzyılın başından itibarense bu durum değişmeye başladı. Bu dönemde yeni sömürgeler elde etmeye çalıştılar ve daha önceleri Portekiz'in kontrolünde bulunan baharat ticaretinin kontrolü için rekabete başladılar.[1] İngilizler ticaret filolarını genişletmek,daha etkin ticaret yapabilmek için Doğu Hindistan Şirketi'ni kurarken, Hollandalılar da aynı amaçla 1602'de Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'ni kurdular.

Birinci Hollanda-İngiltere Savaşı (1652-1654)

Artan rekabet ve gerilime rağmen iki ülke uzun yıllar sorunlarını diplomasi ve müzakereler yoluyla hallettiler. 1652 yılında Oliver Cromwell yönetimi; Hollanda'nın Amerika'daki İngiliz kolonileriyle olan ticaretini engelleyen bir kanuna imza attı. Uzun süren müzakerelerden bir sonuç alınamaması sonucu iki ülke 1652'de birbirlerine savaş ilan ettiler. 2 yıl süren ve kısmen İngiliz üstünlüğüyle süren savaş 1654'te yapılan Westminster Antlaşması'yla İngiltere lehine sona erdi.[2]

İkinci Hollanda-İngiltere Savaşı (1665-1667)

İkinci İngiliz-Hollanda Savaşı dünya ticaretindeki Hollanda hakimiyetini sona erdirme niyetinde olan İngiltere'nin; 1665'te bu ülkeye savaş ilan etmesi sonucu başladı.[3] Savaşın başlarında İngilizler düşmanlarına karşı üstünlük sağladıysa da Hollandalılar savaşın gidişatını lehlerine çevirmeyi başardılar. Savaş 1667'de yapılan ve Hollanda'nın daha kazançlı çıktığı Breda Antlaşması ile son buldu.[4][5]

Üçüncü Hollanda-İngiltere Savaşı (1672-1674)

İngiltere Kralı II. Charles; 1670'te Fransızlarla, Hollanda'nın iki ülke tarafından paylaşılması maddesini içeren gizli bir anlaşma imzaladı. Antlaşma uyarınca hareket eden Fransa ve İngiltere'nin bu planı başarısızlığa uğradı. 2 yıl süren savaşın ardından 1674'te imzalanan Westminister Antlaşması sonucu savaş öncesi statükoya geri dönüldü.[6]

Dördüncü Hollanda-İngiltere Savaşı (1780-1784)

Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında Hollanda'nın Amerikalılar ile ticarete devam etmesi ve dolaylı olarak On Üç Koloni'yi desteklemesine kızan Büyük Britanya, 1780'de bu ülkeye savaş ilan etti.

4 yıl süren savaş Büyük Britanya'nın ezici galibiyetiyle sonuçlandı. Savaş; toprak ve prestij kayıbına uğrayan Hollanda için büyük bir yıkım oldu.[7]

Sonucu

Hollanda Cumhuriyeti 17. yüzyıl içerisinde yaşanan ilk üç savaşta denizlerdeki üstünlüğünü ve sahip olduğu ticaret yollarını korumayı başardı.

Sonraki yüzyıldaysa durum değişti. İngiltere Krallığı; 1707 Birleşme Yasası sonucu İskoçya Krallığı ile birleşerek Büyük Britanya'yı meydana getirdi. 18. yüzyıl boyunca hızla ilerleyen Büyük Britanya güçlü bir deniz aşırı imparatorluğa dönüştü. Güçlenen bu imparatorluk Dördüncü Hollanda-İngiltere Savaşı'nda Hollanda'yı yenerek Hollanda'nın denizlerdeki gücüne son verdi.

Kaynakça
  1. Lloyd, s. 13.
  2. Rickard, J. (11 December 2000), First Anglo-Dutch War (1652-1654), History of War. 27 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. Gijs Rommelse, "Prizes and Profits: Dutch Maritime Trade during the Second Anglo-Dutch War," International Journal of Maritime History (2007) 19#2 pp 139-159.
  4. Rommelse, Gijs (2006) The Second Anglo–Dutch War (1665–1667): raison d'état, mercantilism and maritime strife, Uitgeverij Verloren, p. 184
  5. Phillipson, Coleman (2008) Termination of War and Treaties of Peace, The Lawbook Exchange, p. 222
  6. Boxer, C. R. (1969). "Some Second Thoughts on the Third Anglo–Dutch War, 1672–1674". Transactions of the Royal Historical Society, Fifth Series. Cilt 19. ss. 67-94. doi:10.2307/3678740.
  7. Edler 2001, s. 88

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.