Harambe'nin öldürülmesi

Harambe, 27 Mayıs 1999 tarihinde Teksas'ın Brownsville kentindeki Gladys Porter Hayvanat Bahçesi'nde doğdu. İsmi, Dan Van Coppenolle tarafından, 1988 yılı çıkışlı Rita Marley tarafından seslendirilmiş "Harambe" adlı şarkıdan esinlenilerek konulmuştur. Harambe'nin Svahili dilinde kelime anlamı imecedir.[1][2]

18 Eylül 2014'te, yeni bir sosyal gruba katılabilmesi ve yetişkinliğin getirdiği olgunluğu pekiştirebilmesi için Gladys Porter Hayvanat Bahçesi'nden Cincinnati Hayvanat ve Botanik Bahçesi'ne transfer edilmiştir.[3][4][5]

Harambe 17. doğum gününden bir gün sonra öldürülmüştür.[6] Öldürüldüğünde 200 kilogram ağırlığındaydı.

28 Mayıs 2016'da, üç yaşındaki[7] bir çocuk Cincinnati Hayvanat Bahçesi'ni ziyaret etti ve goril kafesine düştü.[8] Tanıkların iddialarına göre çocuk bilerek gorillerin yanına gitti.[9] Çocuk, yaklaşık bir metre boyundaki kafesin tepesine kadar tırmandı ve 15 metre yüksekten suya atladı.[8] Hayvanat bahçesi görevlileri hemen, üç gorile inlerine girmeleri için sinyal verdi. İki dişi goril sinyale uyarak inlerine girdi.[8] Ancak üçüncü ve tek erkek goril olan Harambe su sesini duyduğu için suya doğru ilerlemeye başladı.[8] Sonraki 10 dakika boyunca Harambe kendisine bakıp çığlık atanlar nedeniyle "tedirgin ve şaşkın" davrandı.[6][10] Çocuğu sudan çıkardı ve kendi oturduğu yere doğru destekledi veya sürükledi.[6] Harambe iki ayağının üzerinde durarak kendi boyunu büyüttü ve elleriyle çocuğu sürüklemeye başladı. Çocuğun hayatı için endişelenen hayvanat bahçesi görevlileri Harambe'yi öldürme kararı aldı ve bir tüfekle goril öldürüldü.[8] Cincinnati itfaiye erlerine göre Harambe ölürken çocuk hayvanın bacakları arasındaydı.[8]

Bu ölüm büyük tartışma yarattı;[11] birçok şahide göre Harambe çocuğa zarar verecek gibi değildi.[12][13] Birçok insan çocuğun ailesini ve hayvanat bahçesi görevlilerini bu ölümden sorumlu tuttu.[14] Hayvanat bahçesi müdürü Thane Maynard "Çocuk sürükleniyordu... Kafası betona çarpıyordu. Çocuk kesinlikle risk altındaydı." diyerek durumu izah etti.[15][16][17] Polis olaya birçok yönden baktı ve hayvanat bahçesindeyken aileyle şüpheli gibi konuştu.[18] Çocuğun annesi internette ayıplandı.[19] 6 Haziran 2016'da Ohio Savcısı Joseph Deters çocuğun annesinin herhangi bir şekilde suçlanamayacağını söyledi. Hayvanat bahçesi, Association of Zoos and Aquariums (Hayvanat Bahçeleri ve Akvaryumlar Birliği) tarafından incelendi.[20]

Olayın tanıklarından biri tarafından YouTube'a yüklenen video hızla yayıldı.[21] Bu olay Ricky Gervais, Brian May ve Piers Morgan gibi birçok ünlü tarafından eleştirildi.[22] Amerika Birleşik Devletleri Başkan adayı Donald Trump "Başka bir yolun olmaması üzücü." dedi.[23]

Olay, biyologlar ve primatologlar tarafından goril ve diğer primatların esaret altında tutulmalarının doğru olup olmadığı konusunda eleştirildi.[10] Primatolog Jane Goodal izlediği videodan yola çıkarak Harambe'nin çocuğu korumak istediğini düşündüğünü söyledi.[24] Goodal daha sonrasında kendi internet sitesinde uzunca bir açıklama yaptı ve Harambe'nin öldürülmesi kaçınılmaz olduğunu belirterek,[25] "Bu olay çocuk, ailesi, Harambe, hayvanat bahçesi, koruyucular ve halk için çok korkunçtu. Fakat ne zaman insanlar yabani hayvanlarla baş başa olduğunda yaşam ve ölüm kararı bazen yapılması gerekiyor." dedi.[20] Jane Goodal, insanlar ve yabani hayvanların bu kadar yakın olabildiği sürece bu tarz kazaların olabileceğini söyledi fakat kendisi "üstün güvenliklerle birlikte" hayvanat bahçelerinin önemli olabileceğini de söyledi.[20] Hayvan bakıcısı Jack Hanna, hayvanat bahçesinin vurma kararının "doğru karar" olduğunu savundu ve uyuşturucu iğne ile vurulmanın etkisinin 5 ila 10 dakika içinde görüleceğini ve bu iğnenin Harambe'yi daha da agresifleştireceğini söyledi.[26]