Hanımlara Mahsus Gazete
Kadınlara Mahsus Gazete, İstanbul'da 1895-1906 yılları arasında yayımlanmış kadın dergisi.
Osmanlı toplumunda yayımlanmış ilk kadın dergisidir. “Gazete”, “mecmua”, “ceride”, “risale” gibi sözlerin birbirinin yerine kullanıldığı devirde çıkmış olan bu süreli yayın adı “gazete” olmasına rağmen başlangıçta haftada iki gün (pazartesi,-Perşembe), 150. sayıdan itibaren haftada bir gün çıkarılmıştır.[1]
Başyazarı ve yazı kadrosunun tamamına yakını kadın olan derginin imtiyaz sahibi İbnü'l Hakkı Mehmet Tahir idi. Müdireliğini ise Mehmet Tahir'in eşi Fatma Şadiye Hanım yapmıştır. Başyazarları arasında Makbule Leman, Nigar Osman, Fatma Şadiye, Mustafa Asım, Faik Ali, Talat Ali ve Gülistan İsmet yer alır.[1] Türk edebiyatının ilk kadın romancısı Fatma Aliye Hanım, gazetenin düzenli yazarlarındandı.
1899 yılında tefrika ettiği filozof biyografilerini "Teracim-i Ahval-i Felasife" adlıyla kitap olarak yayımlamıştır. Dönemin erkek yazarlarından Ahmet Rasim, Mustafa Asım, Faik Ali, Talat Ali, gazetenin yazarları arasında yer almıştır.
Çocuk eğitimi, karı-koca ilişkileri, moda, tercüme roman tefrikaları, ev idaresi dergide ele alınan konulardır. Genç kızlar için yazarlığını "Hanım Kızlara Mahsus" adıyla bir ek çıkarılmıştır.[2]
Hanımlara Mahsus Gazete’nin yayımlanma amacı derginin 1 Ağustos 1895 tarihinde yayımlanan ilk saysında şu şekilde belirtilmiştir:
“Bir kavimde kadınların terbiyesi, fazileti, hüsn-i ahlâkı, ne kadar güzel ve metin olursa, umumen efrâd o derece güzel ve sağlam bir terbiye ve ilim üzerine büyümüş olur. Kadınlar mâder-i insaniyettirler. Bunların terbiye ve tahsili âtîde bir kavmin saadet hâlini temin eder.(..) Hanımlarımızın her surette tevsî-i malûmat ve tezyîd-i vukûfuna hizmet etmek, mülkümüzde vücûduyla iftihar olunan muharrirlerimiz, edibelerimiz ve şairlerimizin efkarına mirâtü’l-aks olmak, yani eserlerin neşr vasıtasıyle, Osmanlı kadınlarının kabiliyet-i fıtrıyyesini göstermektir." [3]
Dergi, Osmanlı toplumunda kadınlık bilinci uyanmasında ve kadınların yazmaya yönelmesinde rol oynamıştır. Gazete Fatma Aliye,Emine Semiye, Şair Nigar Hanım'ın eserlerine yer vererek onları tanıtmıştır.[4]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Çiçekler, Mustafa; Andı, Fatih. "Yeni Harflerle Hanımlara Mahsus Gazete Seçkisi Sunuş Yazısı" (PDF). Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, 2009. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2016.
- Ünal, Birsen. "Türk Kadınlığı İçin Çağdaş Bir Adım: Kadın Gazetesi (1947-1951)". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitütüsü Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2010. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2016.
- Eliuz, Ülkü. "Meşrutiyete Giden Süreçte Yeni Kadın İmgesi: Fatma Makbule Leman" (PDF). bilig Ê Güz / 2008 Ê sayı 47. Erişim tarihi: 29 Nisan 2016.
- Yıldız, Hacer. "Türkiye'de Kadınların Siyasi Haklar Mücadelesi ve Nakiye Elgün" (PDF). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2015. Erişim tarihi: 29 Nisan 2016.