HD DVD
HD DVD, ya da High-Definition DVD yüksek tanımlamalı videolar veya veri taşınması için artık geliştirilmeyen bir optik depolama teknolojisidir.
Tarihi
HD DVD'ler standart DVDlerin geleceği olarak geliştirilmişlerdir. Standart DVDlerin üç katına kadar veri depolayabilirler. Maviışın formatlıyla rekabetiyle bilinen HD DVDler Sony'e karşılık Nec ve Toshiba'ca desteklenmiştir. DVD Forum tarafından 19 Kasım 2003'te yapılan oylamada standart DVDlerin halefi olarak seçilmiştir. Yaygınlaşması için büyük destek olarak 2006 daki CES da Microsoft 2006 Kasım'ında piyasaya sürülen oyun konsolu Xbox 360 ın HD DVD sürücüsünü destekleyebileceğini duyurdu.
31 Mart 2006 da Toshiba Japonya da ¥110,000($934)'lik fiyatla ilk HD DVD oynatıcısı piyasaya çıktı. 18 Nisan 2006 da da Amerika Birleşik Devletleri'nde piyasaya sürülen HD DVD bu kez $499 ve $799 gibi daha uygun fiyatlar taşıyordu.
Mimarisi
HD DVD tek katmanda 15 GB ,çift katman söz konusu olduğunda ise 30 GB veri saklayabilir. HD DVD-RAM ise tek katmanda 20 GB ,çift katmanda 40 GB veri saklayabilir. Standart DVD formatında olduğu gibi, HD DVD nin veri saklayan tabakası yüzeyden 0.6 mm aşağısındadır. HD DVD leri diğer eski formatları da DVD-CD okuyabilir.
Hibrit formatlar
Hibrit denilen melez formatlar ise diğer optik depolama aygıtları ile daha fazla oyun için geliştirilmiştir. HD DVD ler için standart formatı da destekleyen ve HD DVD okuyucuları için high definition videolar içeren iki çeşidi mevcuttur. Combo disk bir yüzünde DVD ve diğerinde HD DVD yüzeyi içeren ve her biri iki katman olan disktir. İkiz diskler iki yüzü de üç tabakaya kadar veri tabakası içerebilen HD veya standart özellikteki DVD lerdir. Bu yeni teknoloji tek birimle yüksek oranda veri içerebiliyor ve standartları ortak büneyede toplamasından dolayı iki okuyucu yerine tek okuyucuya gerek duyduğundan son kullanıcılar için toplam masrafı azaltıyor..
3x DVD
Bu HD DVD formatında standart dvd ler üç katına kadar veri taşıyabiliyor. Ucuz maliyet arayan çoklu dvd dağıtıcıları için kullanışlı bir formattır. Fiziksel olarak eski DVD lerin türevi olması neden ucuz olduğunu açıklasa da yeni teknolojileri kullanan HD film dağıtıcıları için yeterince veri alanı ve kalite sağlayamaz.
Dosya Sistemi
Önceki formatlardaki gibi HD DVD de ISO 9669 veya UDF dosya sistemlerinin desteklemektedir.Şu an tüm HD DVD ler UDF 2.5 versiyonunu kullanmaktadırlar.
Ses
HD DVD optik taşıyıcılar 24-bit/192 kHz kodlamaya kadar iki kanallı, 24-bit/96 kHz kodlamada ise sekiz kanallı ses iletebilir.
Tüm HD DVD oynatıcılar sıkıştırılmamış PCM, Dolby Digital AC3, Dolby Digital EX, DTS ve Dolby TrueHD ses kodlamasını çözebilirler. Eğer varsa ikinci ses dosyası da benzer formatlarda veya codec eklentisiyle saklanabilir.
En yüksek ses kalitesi için HD DVD içerik sağlayıcıları PCM, Dolby TrueHD veya DTS-HD Master Audio dan birini tavsiye ederler..
Görüntü
HD DVD birçok farklı formatta görüntü taşınmasını destekler, düşük çözünürlükler için CIF ve SDTV, standart DVDlerce desteklenen formatlar ve 720p-1080i-1080p gibi HDTV formatlarını destekler. HD DVD MPEG2 ile kodlanan görüntüleri, VC-1 gibi yenilerini ve çokça kullanılan H.264/MPEG-4 kodlamalarını destekler.
Dijital yayın hakları
Ticari açıdan kullanılan HD DVD ler entegre edilmiş AACS LA lisans koruma teknolojisiyle dağıtılırlar. "Audio Watermark Protection" adlı HD DVD lisans koruma teknolojisinde ise HD DVD lerin içerdiği bir alıcı sayesinde duyulamayan ses ile kodlanan ve kopyalama veya açıktan kayıt ile elde edilemeyen veriler algılanır ve eğer yoklarsa/zarar görmüşlerse aygıtı okumaz.
Diğer bir uygulamada HDCP, donanımın tümümün ona uygun olmasını gerektirir ve kopyalamaya karşı önlem almayı hedefler, uyumlu okuyucu, monitör vs. gerektirir.
İnteraktif İçerik
İnteraktif içeriğe izin veren HDi sistemi kullanırlar. HDi: HTML, XML, CSS, SMIL, ECMAScript ve JavaScript gibi web tabanlı teknolojilerin kullanılmasına izin verir.
Donanım
HD Tv ve LCD Tv
Uyumluluk
Geriye uyumluluk tüm HD DVD sürücülerince desteklenecektir, kullanıcılar tek oynatıcıyla CD, DVD ve HD DVD oynatabilecek. Ayrıca zaten DVD ve HD DVD versiyonlarını tek birimde toplayan optik taşıyıcılar bulunmaktadır.
HD DVD oynatıcılar
18 Nisan 2006'da , Toshiba firması HD-A1 ve HD-XA1 adlı ilk HD DVD oynatıcıları piyasaya sürdü. 2003'te Japonya'da piyasaya sürülmüş ancak bu denli yaygınlaşmamış ve kullanım alanı bulamamıştı.
İkinci nesil okuyucularında çıkması fazla uzun sürmedi ve 2006 yılının son çeyreğinde onlar da piyasadaki yerini aldı.
Universal oynatıcılar (HD DVD + Blu-ray (Mavi Işın))
18 Ekim 2006 da Vidabox ilk iki HD formatını da destekleyen okuyucuyu duyurdu. VidaBox ve VidaMax adlı ürünler 24-bit renkte, 1080p çözünürlüğe kadar görüntüyü iki optik taşıyıcıdan da okuyabiliyorlardı.
13 Nisan 2007 de Samsung Duo HD player adındaki hibrit okuyucuyu duyurdu ve bu ortak okuyucular adına olumlu bir adım olarak tüketiciye yansımıştır.
Bilgisayar sürücüleri
16 Mayıs 2006 da Toshiba ilk HD DVD-ROM sürücüsünü piyasaya sürdü. HP, Acer, Samsung, LG ,Fujitsu diğer HD DVD sürücüsü üreticileri olmakta gecikmediler yalnız Türkiye'de zaten pahalı olmaları, üstüne de binen yüksek vergiler sebebiyle, ekonomik şartlar da göz önünde bulundururarak yaygınlaşması ilk aşamada mümkün olmamıştır. Rekabet koşulları ve üretim maliyetlerinin düşmesiyle yaygınlaşması beklenmekteydi.
Microsoft'un 29 Ocak 2007 de piyasaya sürdüğü işletim sistemi Vista'da dahili ve oyun konsolu Xbox 360'ta harici sürücü desteği verilmesiyle bilgisayar kullanıcıları açısından daha erişilir olmuştur.
HD DVD'nin sonu
18 Şubat 2008 tarihi itibarı ile en büyük destekçisi Toshiba'nın HD DVD oynatan ve kaydeden cihazlar ile bilgisayar sürücülerinin geliştirilmesini, üretimini ve pazarlanmasını durdurduğunu bildirmesi ile Blu-ray formatlı ürünlerle olan rekabet savaşını kaybeden HD DVD, kullanıcılarını hayal kırıklığı içinde bırakarak tarihteki yerini almıştır.
Piyasada hali hazırda daha önceden üretimi yapılmış olan HD DVD ürünleri bulmak gittikçe zorlaşmakla birlikte stok fazlası disk ve oynatıcıların format ölmeden öncekine nazaran çok daha düşük fiyatlarla temin edilebilmeleri sebebiyle Blu-ray'e ucuz bir alternatif olarak bir kısım kitle tarafından HD DVD ürünleri halen alınmakta ve satılmaktadır.