Gerçek kuzey

Gerçek kuzey[1] veya coğrafî kuzey, Dünya üzerindeki herhangi bir noktaya göre coğrafî Kuzey Kutbu'nun istikameti.

Gerçek Kuzey Kutbu ve manyetik kuzey kutbunun zaman içerisindeki hareketi (kırmızı noktalar gözlenmiş, mavi noktalar modellenmiş)

Dünya'nın küre biçiminde olması dolayısıyla sürekli kuzeye gidilirse bir noktada daha fazla kuzeye gidilemeyecek, dünyanın en tepesi olarak adlandırılabilecek bir nokta bulunması gerekir. Böyle bir noktanın bulunması gerekliliği fikri ilk defa Mısırlılar tarafından altıbin yıl önce ortaya atılmış ve ilk defa Shen Kuo adlı bir Çinli tarafından yazıyla belirtilmiştir.

Hassaslık gerektirmeyen durumlarda, pratiklik açısından coğrafi kuzey, Kutup Yıldızı'nın gösterdiği doğrultuda kabul edilir. Kutup Yıldızı yaklaşık olarak gerçek kuzeyde, gökkubbenin tam tepesinde ufukla doksan derece açı yapacak şekilde durmaktadır. Ancak dünya ekseninin 25000 yılda tamamladığı yalpalamasından ötürü bu yaklaşım tam olarak doğru sayılmaz. Örneğin 2002'de Kutup Yıldızı, en yüksek kesinlikle coğrafi kuzeyi gösteren yıldızdı fakat 4000 yıl önce en yüksek kesinlikle kuzeyi gösteren yıldız Thuban adlı gökyüzünde +64° 22' açıklıktaki yıldızdı. Bu da demektir ki 4000 yılda yerin ekseni 25° 38' kayma göstermiştir. MS 20346 yılında Thuban tekrar 88° 43' açıklıkla yeni Kutup Yıldızı olacaktır.