Gıybet

Gıybet, "bir kimsenin ayıbını arkasından söylemek[1] veya aleyhine konuşma " demektir. Türkçede bu kavramın karşılığı olarak "dedikodu" ve "çekiştirme" kelimeleri kullanılır

İslam'da büyük günahlardan biridir. Hucurat suresi 12. ayette, gıybet yapmak, ölmüş kardeşinin (insanın) etini yemeye benzetilmiştir.[1]

Ancak, başka birinin arkasından yapılan her konuşma gıybet sayılmaz. Örneğin, herhangi bir haksızlığa uğramış birinin, sorununu, çözebilecek birine anlatması veya bir kişiyi ona zarar verebilecek birine karşı (iddia tahminlerle değil, bir bilgiye dayanıyorsa) uyarmak gıybet kapsamına girmez.

Konuyla ilgili âyet ve hadisler aşağıdadır:

"Ey iman edenler! Çokça zan etmekten kaçınınız, şüphe yok ki, zannın bazısı günahtır ve birbirinizin kusurunu araştırmayınız ve bazınız, bazınızı gıybet etmeyiniz. Sizden biriniz, ölü kardeşinin etini yemeği sever mi? -Bilâkis- onu çirkin görmüş olursunuz. Artık Allah'tan korkunuz, şüphe yok ki, Allah tevbeleri kabul edicidir, çok esirgeyicidir." (Kur'an, Hucurat/12)

"Hakkında bilgi sahibi olmadığın bir şeyin ardına düşme. Çünkü kulak, göz ve kalpten her biri bundan sorumludur. (Kur'an, İsra/36)

Muhammed Peygamber "Gıybet nedir bilir misiniz?" diye sordu. Yanında bulunanlar: "Allah ve onun elçisi daha iyi bilirler" dediler. "Gıybet, kardeşini onun hoşlanmadığı bir sıfat ile vasıflandırmaktır." buyurdu. "Kardeşimde söylediğim sıfat bulunuyorsa?" diye sorulduğunda: "Söylediğin sıfat eğer kardeşinde bulunuyorsa gıybet etmiş olursun, bulunmuyorsa iftira etmiş olursun." buyurdu. (Tirmizî)[2]

Hadislerde gıybet

- "Birbirinizi gıybet etmeyiniz"[3]

- "Gıybet, kardeşinin hoşuna gitmediği bir vasıfla onu anmandır." Birisi "Söylenen şey o insanda varsa yine gıybet olur mu?" diye sorunca Peygamber, "Eğer senin dediğin kardeşinde varsa onun gıybetini yapmış olursun. Eğer dediğin kardeşinde yoksa ona iftira etmiş olursun." dedi.

- Aişe, Peygamber'in yanında bir kadından bahsetmiş ve boyunun kısa olduğunu söylemişti. Peygamber hemen müdahale etmiş ve bu sözün gıybet olduğunu ihtar etmişti.[4]

Gıybet ve İftira haram olduğu gibi bunları dinlemek de haramdır.[1] Bunları dinleyenler de (gıybet) günahına ortak olurlar. Birinin kusuru söylenince üzülürse gıybet olur. Bir Müslümânın günâhı ve kusuru söylendikçe, hâfızların, din adamlarının, "elhamdülillâh biz böyle değiliz" demeleri, gıybetin en kötüsü olur. Birisinden bahsedilirken, "elhamdülillâh, Allah bizi hayâsız yapmadı" gibi, onu kötülemek, çok çirkin gıybet olur. Falanca kimse çok iyidir, ibâdette şu kusuru olmasa, dahâ iyi olurdu demek, gıybet olur.[1]

Gıybet eden kimse gıybet ettiği kimseyle pişman olup helalleşmedikçe tevbesi kabul olmaz.[1] Pişman olmadan helalleşilirse Riya olur. Ayrı bir günah olur.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. İslam Ahlakı - Hakikat Kitabevi ISBN 975-92119-5-5
  2. "Gıybet". 19 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2013.
  3. "Gıybet etmek - Dinimiz İslam". 21 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2013.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.