Güney Vietnam

Vietnam Cumhuriyeti (Vietnamca: Việt Nam Cộng hòa, bilinen adıyla Güney Vietnam; 1954-1955 Vietnam Devleti, 1955-1975 Vietnam Cumhuriyeti, 1975-1976 Güney Vietnam Cumhuriyeti), 1955'ten 1975'e kadar Vietnam'ın güneyinde var olmuş devlet.

Việt Nam Cộng hòa
Vietnam Cumhuriyeti
23 Ekim 1955-30 Nisan 1975
Bayrak
Arma
Slogan
"Tổ quốc - Danh dự - Trách nhiệm"
("Anavatan - Onur - Görev")
Millî marş
"Tiếng Gọi Công Dân"
("Vatandaşlara Çağrı")
Başkent Saigon
Yaygın diller Vietnamca
Hükûmet Başkanlık cumhuriyeti (1955-1963 1966-1975)
Devlet Başkanı  
 1955-1963 (ilk)
Ngo Dinh Diem
 1965-1975 (son)
Nguyen Van Thieu
Başbakan  
 1963-1964 (ilk)
Nguyen Ngoc Tho
 1975 (son)
Vu Van Mau
Tarihçe  
 Kuruluşu
23 Ekim 1955
 1963 darbesi
Kasım 1963
1973
 Saigon'un düşmesi
30 Nisan 1975
 Dağılışı
30 Nisan 1975
Yüzölçümü
 Toplam
173.809 km2 (67.108 sq mi)
Nüfus
 Sayılan
12000000
Para birimi đồng
Öncüller
Ardıllar
Vietnam Devleti
Güney Vietnam Cumhuriyeti Geçici Devrimci Hükümeti

Tarihi

Cenevre Konferansı ertesinde (20 Temmuz 1954) Vietnam'ın 17. paralel sınır olmak üzere ikiye bölünmesi üzerine, bu ayrılıktan doğan iki devletten biriydi. Saygon Hükûmeti Başkanı Ngo Dinh Diem, Güney Vietnam'da yönetimi ele aldı. İmparator Bao Dai ile anlaşmazlık içinde olan Başbakan, düzenlediği bir referandumla imparatorun tahttan inmesini (Ekim 1955) ve kendisini devlet başkanı ilan etmesini sağladı. 4 Mart 1956'da seçilen bir kurucu meclis, 7 Temmuz 1956'da son biçimini alan anayasayı kabul etti. Bu anayasayla ABD'nin desteklediği otoriter bir rejim kuruldu. Yeni rejim, Amerikalı eğitmenlerin yönetiminde yeni baştan örgütlenen Güney Vietnam ordusunun yardımıyla siyasi-dini mezhepleri tasfiye etti, kuzeydeki Ho Chi Minh rejiminden kaçan 850,000 mülteciyi yerleştirmeye çalıştı. Ama yeni rejim, çeşitli muhalefet hareketlerinin ortaya çıktığı hem ekonomik, hem de siyasi alanlarda güçlüklerle karşılaştı. Gelişen ABD etkisi, Katoliklik ve Ngo Dinh Diem'in otoriter yönetimine karşı komünist olmayan milliyetçiler (1960 ve 1962'deki darbe girişimleri) ve Budistlerin muhalefet hareketleri güçlenmeye başladı. Özellikle Mekong Deltası ve Ca Mau Yarımadasında etkili olan bir gerilla hareketini (Vietkong) yöneten Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi'nde toplanan komünistler 1960'ların başında itibaren Saygon hükûmetine karşı nitelikli bir muhalefet hareketi olmaya başladı.

1 Kasım 1963'te yapılan askerî darbe Ngo Dinh Diem'in devrilmesi ve öldürülmesiyle sonuçlandı. O tarihten itibaren ülke ciddi bir siyasi karışıklık içine düştü ve 1965'e kadar özellikle askerlerin ağırlıkta olduğu çok sayıda hükûmet birbirini izledi. Gene bu döneme Katoliklerle Budistler arasındaki nüfuz mücadelesi damgasını vurdu. 1965'te sayıca 150 bin dolayına ulaşmış olan Vietkong gerillaları Saygon rejimini ciddi biçimde tehdit etmeye başladı. Bu gelişmeler aynı zamanda ABD'nin Vietnam Savaşı'na daha doğrudan bir biçimde katılmasına neden oldu. Daha önce askeri donanım, mali yardım ve askeri danışmanlar aracılığıyla Güney Vietnam'a destek veren ABD, Şubat 1965'te gerilla sızmalarını önleme gerekçesiyle Kuzey Vietnam'a karşı yoğun bir hava bombardımanına başladı. 1968 başlarında Güney Vietnam'da çarpışan ABD askerlerinin sayısı 500 bin'e ulaşmıştı.

Haziran 1965'te devlet başkanı olan Nguyen Van Thieu'nun liderliğinde bir ulusal yönetim konseyi kuruldu. Yeni yönetim Fransa ile diplomatik ilişkileri kesti, Güney Vietnam ordusunun çarpışmalarda daha fazla rol almasını sağlamaya çalıştı, ama başaramadı bunun üzerine rüşvete savaş açmayı denedi. Ancak siyasi istikrarsızlık, ekonomik ve siyasi çöküş, ülke yönetiminin yavaş yavaş, General Thieu'yu açıkça destekleyen Amerikalıların eline geçmesiyle sonuçlandı.

Toplumsal alanda Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin 1969'da kurduğu Güney Vietnam Geçici Devrim Hükûmeti'nin toprak dağıtım politikalarına karşılık olarak 1970'te köylü kitlelerini rejime bağlamayı amaçlayan bir tarım reformu başlattı. Nguyen Van Thieu kendisini, Richard Nixon'un Vietnamlaştırma politikasını başarıya ulaştırmak için gerekli olan bir istikrar unsuru olarak kabul ettirdi ve Washington'un tüm desteğini arkasına aldı. 1971'de tek aday olarak katıldığı seçimlerde geçerli oyların % 94'ünü alarak tekrar seçildi. Ama 1972'deki Kuzey Vietnam saldırısı Vietnamlaştırma politikasının hiçbir işe yaramadığını gösterdi. 27 Ocak 1973'te Paris'te Geçici Devrim Hükûmeti, Kuzey Vietnam, Güney Vietnam ve ABD arasında yapılan görüşmeler anlaşmayla sonuçlandı. Ama Thieu yönetimi Paris Antlaşması'nın özünü kabul etmekle beraber, daha sonra bunlarun uygulanmasını engelledi.

Güney Vietnam 1974'te artık savunamadığı uzak askeri mevzileri terk etmeye başladı.Sonunda Ocak 1975'te nihai Kuzey Vietnam saldırısı başladı. Güney Vietnam kuvvetlerinin hiçbir direniş göstermemeleri üzerine Kuzey Vietnam ve Vietkong birlikleri yıldırım hızıyla ilerlediler. Bunun üzerine, Nguyen Van Thieu 21 Nisan 1975'te istifa ederek Tayvan'a sığındı. 30 Nisan 1975'te Vietkong birlikleri hiçbir direnişle karşılaşmadan Güney Vietnam'ın başkenti Saygon'a girdi. Güney Vietnam hükûmetinden geriye kalanlar kayıtsız şartsız teslim oldular. Geçici bir askeri yönetimin (Güney Vietnam Cumhuriyeti Geçici Devrimci Hükûmeti) oluşturulmasından sonra, 2 Temmuz 1976'da Vietnam resmen birleşti.

Güney Vietnam liderleri

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.