Fransız Ekvatoral Afrikası
Fransız Ekvatoral Afrikası veya Fransız Ekvator Afrikası, (Fransızca:Afrique équatoriale française, AEF) Orta Afrika'daki Fransız sömürgelerinden bir federasyondur. Toprakları Kongo Nehri'nden Sahra Çölü'ne kadar olan bölgedir.
| 1910-1958 | |||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||
| Başkent | Brazavil | ||||||||||||||||||||
| Hükûmet | Federasyon | ||||||||||||||||||||
| Vali | |||||||||||||||||||||
• 1908-1917 | Martial Henri Merlin | ||||||||||||||||||||
• 1951-1957 | Paul Louis Gabriel Chauvet | ||||||||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||||||||
• Kuruluşu | 1910 | ||||||||||||||||||||
• Dağılışı | 1958 | ||||||||||||||||||||
| Para birimi | Fransız Ekvatoral Afrikası frankı, Orta Afrika CFA frankı | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
.svg.png.webp){kind=small}
Tarihi
Fransız Ekvatoral Afrikası, 1910 yılında Gabon, Orta Kongo (şimdiki Kongo Cumhuriyeti), Oubangui-Chari (şimdiki Orta Afrika Cumhuriyeti) ve Çad toprakları üzerinde kurulmuştur. 1910 yılında kurulmasına rağmen 1920 yılına kadar müstakillik kazanamamıştır. Federasyonun yöneticisi olan Vali, başkent Brazavil'de kalmış ve federasyona bağlı ülkelerde birer vekil bulundurulmuştur.
Fransa, 1911 yılında Agadir Krizi'nin sonucunda Alman Kamerunu'na topraklarının bir kısmını vermiştir. Almanya'nın I. Dünya Savaşı'nda yenilmesinin ardından bu topraklar geri alınmıştır. Fakat bir Milletler Cemiyeti mandası olan Kamerun, yeniden Fransız Ekvatoral Afrikası topraklarına dahil edilememiştir.
II. Dünya Savaşı sırasında Ağustos 1940'ta, 16 Haziran 1940 ile 12 Kasım 1940 tarihleri arası Vichy Fransası kontrolünde olan Gabon dışında federasyon Félix Éboué yönetimi altındaki Özgür Fransa Kuvvetleri'nin kontrolü altına girmiş ve onların faaliyetlerinin Afrika'daki merkezi olmuştur.
Dördüncü Cumhuriyet zamanında federasyon Fransa Parlamentosu'nda temsil edilmiştir. Federasyona bağlı ülkelerin, Eylül 1958'deki referandumda Fransız Uluslar Topluluğu içinde özerk olmak yönünde oy kullanması ile federasyon, 30 Kasım 1958 tarihinde dağılmıştır. 1959 yılında yeni kurulan cumhuriyetler geçici Orta Afrika Cumhuriyetleri Birliği 'ni oluşturmuştur. Ağustos 1960'ta bu ülkelerin hepsi bağımsız olmuştur.
Posta Pulları
Dört bölgenin posta hizmetleri 1936 yılına kadar ayrı yürütülmüştür ve her bölgenin kendine özgü posta pulları bulunmuştur. Aynı yıl, Gabon ve Orta Kongo'nun posta pulları üzerine AFRIQUE / ÉQUATORIALE / FRANÇAISE yazısı eklenmiştir. Bundan sonra basılan pullar yerel alanlara ait manzara resimleri ve sömürgenin kuruluşunda görev alan önemli (Fransız) karakterlerini içermiştir.
1937 yılı basımları AFRIQUE / ÉQUATORIALE / FRANÇAISE yazılarını taşımıştır. 1941 yılındaki posta pulu dizisinde ise kıvılcımdan yükselen bir anka kuşu görüntüsü vardır.
1946 yılına ait posta pulları yerel manzara ve kişileri betimlerken 1950'lerde çıkan son pullarda (10 Aralık 1958) insan hakları sorununa gönderme yapılmıştır.
Yöneticileri
Fransız Ekvatoral Afrikası yöneticileri Vali veya Yüksek komiser rütbesindedir.
Vekil general
- Pierre Savorgnan de Brazza (27 Nisan 1886 - 28 Eylül 1897)
- Henri Félix de Lamothe (28 Eylül 1897 - 28 Nisan 1900)
- Jean-Baptiste Philémon Lemaire (28 Nisan 1900 - Aralık 1900)
- Louis Albert Grodet (Aralık 1900 - 21 Ocak 1904)
- Émile Gentil (21 Ocak 1904 - 28 Haziran 1908)
Valiler
- Martial Henri Merlin (28 Haziran 1908 - 15 Mayıs 1917)
- Gabriel Louis Angoulvant (15 Mayıs 1917 - 16 Mayıs 1920)
- Maurice Pierre Lapalud (16 Mayıs 1920 - 5 Eylül 1920)
- Jean Victor Augagneur (5 Eylül 1920 - 21 Ağustos 1923)
- Robert Paul Marie de Guise (21 Ağustos 1923 - 8 Temmuz 1924)
- Matteo-Mathieu-Maurice Alfassa (8 Temmuz 1924 - 16 Ekim 1924)
- Raphaël Valentin Marius Antonetti (16 Ekim 1924 - 17 Kasım 1934)
- Georges Édouard Alexandre Renard (17 Kasım 1934 - 15 Mart 1935)
- Marcel Alix Jean Marchessou (20 Mart 1935 - 5 Nisan 1936)
- Dieudonné François Joseph Marie Reste (5 Nisan 1936 - 21 Nisan 1939)
- Léon Solomiac (21 Nisan 1939 - 3 Eylül 1939)
- Pierre François Boisson (3 Eylül 1939 - 28 Ağustos 1940)
- Louis Husson (17 Temmuz 1940 - 28 Ağustos 1940)
- Edgard de Larminat (28 Ağustos 1940 - 11 Ağustos 1941)
- Adolphe Félix Sylvestre Éboué (11 Ağustos 1941 - 15 Şubat 1944)
- Ange Marie Charles André Bayardelle (15 Şubat 1944 - 2 Ekim 1944)
- Ange Marie Charles André Bayardelle (2 Ekim 1944 - 3 Ağustos 1946)
- Jean Louis Marie André Soucadaux (3 Ağustos 1946 - 5 Haziran 1947) (1. kez)
- Laurent Elisée Péchoux (5 Haziran 1947 - 5 Temmuz 1947)
- Charles Luizet (5 Temmuz 1947 - 17 Eylül 1947)
- Jean Louis Marie André Soucadaux (15 Kasım 1947 - 26 Mart 1948) (2. kez)
- Bernard Cornut-Gentille (26 Mart 1948 - 21 Eylül 1951)
- Paul Louis Gabriel Chauvet (21 Eylül 1951 - 4 Nisan 1957)
Yüksek komiser
- Paul Louis Gabriel Chauvet (4 Nisan 1957 - 29 Ocak 1958)
- Pierre Messmer (29 Ocak 1958 - 15 Temmuz 1958)
- Yvon Bourges (15 Temmuz 1958 - 15 Ağustos 1960)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Pakenham, Thomas (1991) The scramble for Africa, 1876-1912, Londra : Weidenfeld and Nicolson, sf. 738, ISBN 0-297-81130-4
- Petringa, Maria (2006) Brazzà, A Life for Africa, Milton Keynes : AuthorHouse, sf. 276, ISBN 1-4259-1198-6