Eta Carinae
Eta Carinae (η Carinae veya η Car), Karina takımyıldızı içinde yaklaşık olarak 7.500 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir yıldız sistemidir. En az iki yıldızdan oluştuğu düşünülen sistemin birincil bileşeni bir Mavi ışık değişeni (LBV) dir. Başlangıçta kütlesinin 150 güneş kütlesi olduğu hesaplanan birincil bileşenin, en az 30 güneş kütlesini kaybettiği düşünülmektedir. Şu an bileşik bolometrik aydınlatma gücü Güneş'in 5 milyon katıdır.[4] Günümüzde göreceli ayrıntı ile incelenebilen en büyük yıldızdır. Eta Carinae'yı çevreleyen büyük ve kalın kırmızı bulutsudan dolayı diğer bileşeni optik olarak görmek imkânsızdır. Ancak buna rağmen 30 güneş kütlesine sahip sıcak bir üstdevin, birincil etrafında yörüngede olduğu bilinmektedir. Eta Carinae, 165 yıl önce gizemli bir şekilde gecenin en parlak 2. yıldızı haline geldi ve bu yaklaşık 20 yıl sürdü. Etrafındaki Homunculus Bulutsusu'nun bu patlama sırasında oluştuğu düşünülmektedir. Bulutsunun merkezinde Eta Carinae'den yansıyan mor renkli ışık görülebilmektedir. Eta Carinae halen beklenmedik patlamalar geçirmekte olup, büyük kütlesi ve değişkenliği onu önümüzdeki birkaç milyon yıl içerisinde patlayabilecek görkemli bir süpernova adayı haline getirmektedir.
 | ||
| Gözlem verisi Dönem J2000 | ||
|---|---|---|
| Takımyıldız | Karina | |
| Bahar açısı | (α) | 10s 45d 03,591sn[1] |
| Yükselim | (δ) | -59° 41′ 04,26″[1] |
| Görünür parlaklık | (V) | 6,21[1] Vmaks = −0,8m, Vmin = 7,9m[2] |
| Sınıflandırma | ||
| Tayfsal sınıf | A: BIae-0 | |
B: OI[3] | ||
| U-B Renk ölçeği | -0,45 | |
| B-V Renk ölçeği | 0,61 | |
| Değişen yıldız türü | LBV[2] & ikili | |
| Gökölçümsel nitelikleri | ||
| Dikey hız | (Rv) | -25,0[1] km/sn |
| Uzaklık | 7.500 Iy (2.3002.3k[4] pc) | |
| mutlak parlaklık | (V) | -7 (şimdiki) |
| Özdevinim nitelikleri | ||
| Bahar açısı payı | (μ) | -7,6[1] mys/y |
| Yükselim payı | (μ) | 1,0[1] mys/y |
| Fiziksel özellikler | ||
| Kütle | (m) | A: 120 B: 30[5] M⊙ |
| Yarıçap | (r) | A: ~240[6] B: 24[3] R⊙ |
| Aydınlatma gücü | A: 5.000.000 B: 1.000.000[3] L⊙ | |
| Etkin sıcaklık | A: ~15.000[7] B: 37.200[3] K | |
| Tahmini yaş | ~ <3 × 106 y | |
| Yörünge süresi | (P) | 5,52 - 5,54 y |
| Katalog belirtmeleri | ||
| Foramen, Tseen She, HR 4210, CD−59°2620, HD 93308, SAO 238429, WDS 10451-5941, IRAS 10431-5925, GC 14799, CCDM J10451-5941 | ||
Ayrıca bakınız
- Pistol Yıldızı
- LBV 1806-20
- SN 2006gy
- En aydınlık yıldızlar dizini
- Bilinen Büyük yıldızlar dizini
- En büyük kütleli yıldızlar dizini
Kaynakça
- SIMBAD query result: V* eta Car -- Variable Star, Centre de Données astronomiques de Strasbourg, 31 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 25 Nisan 2008—some of the data is located under "Measurements".
- GCVS Query=Eta+Car, General Catalogue of Variable Stars @ Sternberg Astronomical Institute, Moscow, Russia, 19 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Kasım 2010
- The Binarity of η Carinae Revealed from Photoionization Modeling of the Spectral Variability of the Weigelt Blobs B and D, The Astrophysical Journal, erişim tarihi: 23 Mayıs 2012
- DOI:10.1111/j.1365-2966.2012.20984.x
- DOI:10.1016/j.newast.2008.04.003
- DOI:10.1017/S1743921310009890
- DOI:10.1086/426885
Dış bağlantılar
- 'ETA CARINAE — an evolved triple-star system?' by Wolfgang Kundt and Christoph Hillemanns
- HST Treasury Project and General Information on Eta Carinae28 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Eta Carinae profile26 Mayıs 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Is there a "clock" in Eta Carinae? - Brazilian research about the star5 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Broad Band Optical Monitoring
- X-ray Monitoring by RXTE1 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Possible Hypernova could affect Earth20 Haziran 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ESO press release about the possibility of a supernova in 10 to 20 millennia
- ESO: Eta Carinae Sistemine Yakından Bakış 17 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. incl. Fotos & Animation
- The 2003 Observing Campaign19 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Davidson, Kris; ve diğerleri. (1999), An Unusual Brightening Of Eta Carinae, The Astronomical Journal, 16 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 8 Nisan 2007
- Nathan, Smith (1998), The Behemoth Eta Carinae: A Repeat Offender, Astronomical Society of the Pacific, 18 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 13 Ağustos 2006
- Eta Carinae at SIMBAD