Dodo

Dodo ya da Mauritius dodosu (Raphus cucullatus), güvercingiller familyasından Mauritius'ta yaşamış ama 17. yüzyılın sonlarına doğru soyu tükenmiş bir kuş türüdür. Yaklaşık 1 metre boyunda ve 20 kilo ağırlığında uçamayan bu kuş, şu an için Raphus cinsi içinde değerlendirilen yegâne türdür ve güvercingiller (Columbidae) familyasında sınıflanır. Yerde yuvalandığı ve meyvelerle beslendiği belirlenmiş olan dodoya, soyu insanın kaydedilebilmiş tarihi sırasında ve doğrudan insan etkinliğine bağlı olarak tükendiği için, soy tükenmesinin örneği olarak sıklıkla atıfta bulunulur. Dodo (Mauritius dodosu) ile aynı alt familyada sınıflandırılan diğer kuş Rodrigues dodosunun (Pezophaps solitaria) da soyu tükenmiştir.

Dodo
Oxford Üniversitesi Doğa Tarihi Müzesi'nde yeniden oluşturulmuş dodo resmi.
Korunma durumu
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Aves
Linnaeus, 1758
Takım: Columbiformes (Güvercinler)
Familya: Columbidae (Güvercingiller)
Alt familya: Raphinae
Cins: Raphus
Tür: R. cucullatus

Dodonun soyu tükenmeden önce yaşadığı alan (Mauritius) kırmızıyla gösterilmiştir.

Dododan ilk bahsedenler 1598'de Hollandalı denizcilerdir. Dodo hakkındaki bilgilerin kaynağı, Mauritius'ta bulunmuş çeşitli kemikler, örnekleme parçaları, raporlar ve resimlere dayanır. Bu bilgilere göre de esasen düşük rakımlı ormanlarda yaşamış bir tür olsa da "dodo ağacı" olarak da adlandırılan Sideroxylon grandiflorum (eski adı, Calvaria major) ile arasındaki olası karşılıklı yarar ilişkisi göz önünde bulundurulduğunda, yaşam alanının tepelik arazilere de uzanmış olabileceği belirlenmiştir. Uçamayan, uysal bir tür olan dodo, eti için çok yoğun olarak avlanmış ve en son olarak da 1662'de, Mauritius açıklarındaki bir küçük adada görüldüğü kaydedilmiştir. Bu tarihten sonra "dodo" olarak değerlendirilenlerin hepsi, "Mauritius Kırmızı Tavuğu" olarak da anılan Aphanapteryx bonasia adlı tür olmuştur.[1]

Tarihçe

1601 - 1603 arasında çizilen bir Dodo resmi.

Pek çok yerde dodo türü olmasına rağmen Mauritius adasındaki Dodo'lar sembol haline gelmiştir. Adadaki diğer canlılarla mükemmel bir uyum içinde yaşıyorlardı. 15. yy sonlarında ada insanlar tarafından keşfedildiğinde dodolar zorlukla tanıştı. Dodolar çok akıllı yaratıklar değildi. Bu nedenle insanlara kolayca yakalanıyorlardı. İnsanların adaya getirdiği kedi, köpek ve domuzlar; dodo yumurtalarını mahvetti. İnsanlar da acıktıklarında bu 1 metre boyunda iştah açıcı kuşları yerdi. Uçamayan ve koşamayan dodoların kafasına sopayla vurmaları avlanmaları için yeterli oluyordu. Dodo soyu, 200 yılda tamamen tükendi. İnsanların vahşet ve değişim hızını vurgulayan bu olay hâlâ hayvanseverlerin başlıca davalarından biri olmaktadır. Lewis Carroll Alis Harikalar Diyarında romanındaki karakterlerden biri olarak bir dodo'ya yer vermiştir.

Kaynakça

  1. BirdLife International 2004. Raphus cucullatus. IUCN 2006. 2006 IUCN Red List of Threatened Species. www.iucnredlist.org 8 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (Erişim: 06 February 2007)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.