Darhan
Darhan, Türk, Altay ve Moğol mitolojisinde karı koca Metal Tanrıları.
Tanrılar
Darhan Han
Darhan Han (Ан дархан тойон) - Türk, Altay ve Moğol mitolojisinde Metal Tanrısı. Dargan Han veya Dargah Han olarak da bilinir. Metal ocaklarını, metal işliklerini, metal ustalarını korur. Elinde bir çekiç ve önünde bir örs ile betimlenir. Aynı zamanda Ateş Tanrısı olarak da görülür. Çünkü metal ve demir işçiliği ateşten ayrılamaz ve ateş bu zanaatın bir parçasıdır. Kısa boyludur.[1] Kendisine saygısızlık yapıldığında çok kızar ve her tarafı yakar. Demir (geniş anlamda metal) yeryüzündeki hemen her toplumda gücün ve kahramanlığın simgesi olarak görülmüştür ve askeri madalyalar ile müsabakalarda verilen madalyalar bunun en güzel örneğidir. Metallerin dayanıklılığı ve ateşte dövülerek şekillendirilmeleri bu durumun en önemli nedenidir. Eşinin adı da kendisiyle aynı olup Darhan Hanım olarak bilinir.
Darhan Hanım
Darhan Hanım (Ан дархан хотун) - Türk, Altay ve Moğol mitolojisinde Metal Tanrıçası. Darhan Han ile aynı ismi taşır. Demirciliğe ait bir Tanrıçanın bulunması, bu mesleğin sadece erkeklerin tekelinde olmadığını, kadınların da yapabileceğini gösterir.[2] Bazı Türk topluluklarında Bitki Tanrıçası olarak da görünür.
Etimoloji
(Tar/Dar) kökünden türemiştir. Demirci ustası demektir. Tarkan sözcüğü ile aynı kökten ngelir. Tarkanlar Türk ve Moğol kültüründe saygın bir mesleğe sahiptirler. Ayrıca, Tur sözü TAR şekline de dönüşmüştür (Tarkhan, Turkhan) yani Türk hanı demek olmaktadır. Tarkan ve Türkan isimleri bu sözden türemiştir.[3]
Dipnotlar
- Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 15)
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0)
- Doç. Dr. Haluk Berkmen, Sümer Dili, Astroset - Kadim Bilgelik
Dış bağlantılar
- Moğol Tanrı Listesi 22 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Aal Luuk Mas (Aan Darhan Hotun)
- Tatar Mitolojisinde Varlıklar, Çulpan Zaripova (Aan Darhan Hotun)
- Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca (Aan Darhan Toyon)