Danişmentli İsmail Efe
Danişmentli İsmail Efe (d. 1878, Danişment - ö. 1946, Aydın), Kuvâ-yi Milliye milisi.
Danişmentli İsmail Efe 1878 yılında Aydın'ın Danişment köyünde dünyaya gelmiştir. Aydın'ı Yunan İşgali'nden kurtarmak için savaşan efelerden biridir. Milis Binbaşı rütbesiyle Aydın ve çevresi savunmasında ve Anzavur Ayaklanması'nda Kuvâ-yi Milliye güçlerinin içindedir. Bazı yazarlar, Danışment Köyü'nün Muğla, Çanakkale ve Balıkesir illerinde var olmasından dolayı efenin doğup büyüdüğü ve yaşamını sürdürdüğü şehir isimlerinde hataya düşmektedirler. Milli Mücadeleye katılan İsmail Efe, Aydın'ın yetiştirdiği ulusal kahramanlardan birisidir. Mezarı da Aydın'ın Danışment köyündedir.
Askerlik çağı gelince silah altına alınmıştır. Topçu sınıfında askerlik yaptığı söylenir. Topçu subayı olduğu yönünde iddialar varsa da gerçekle ilgisi yoktur. Askerlik dönüşü köyünde tarla bahçe işlerinde meşgul olduğu gibi Aydın Tabakhane Çayının kenarında, köyüne yakın yerde su değirmenleri de varmış. İlk evlilikten İsmail-Galip-Bedriye-Esma ve Huriye adında çocukları dünyaya gelmiştir.
Bu evlatlarından 1931 doğumlu olan kızı Huriye Doğan, 2019 tarihinde ölmüştür.
İsmail Efe, Dudu ile evli iken Fatma (Fadime) ile ikinci evlilik yapmıştır. Kuma olan bu eşler aynı çatı altında gürültüsüz bir yaşam sürdürmüşlerdir. Bu eşten İsmet ve Hafize adında iki evladı dünyaya gelmiştir.İsmet Efe, 1994 tarihinde ölmüştür.
Milli Mücadele'de bulunan Kuva-yı Milliyeci efeler 1921 yılında düzenli orduya geçilirken askerlik yapabilecek ve eli silah tutabilecek olanlar yeni kurulan düzenli ordu içine alıkonulmuştur. Yaşlı olanlar ve silahli mücadelede bulunmayacak olanların köylerine, evlerine, işlerine başlarına dönmeleri istenmiştir. Bu gerekçelerle Danışmentli İsmail Efe, artık kırk yaşını da aştığından düzenli ordu içinde kalması uygun görülmediğinden saf dışı bırakılmıştır.
Danışmentli İsmail Efe Aydın Yunan askerlerinde işgal edildiği günden itibaren işgal altında yaşamamak için, yüreği vatan sevgisi ile dolu olduğundan, Milli Mücadelenin içerisinde kendisinede verilen görevleri yerine getirmiştir. Ölüm korkusu olmaksızın savaşımını tamamlamış birisi olarak 1921 sonlarında ailelerini ve çocuklarını yanına alarak Bozdoğan üzerinden o tarihlerdeki ismi Kıroba olan Çine ilçesinden giderek orada ikamet etmeye başlamıştır. Yaşamlarını ailecek Çine'de sürerken Hafize (Özbayraktar) ismindeki kızı dünyaya gelmiştir. Cumhuriyetin kurulmasından sonraki dönemde tekrar köyüne gelerek hayatını köyde ve Aydın'da sürdürmüştür.
1946 yılında hastalanmıştır. Aydın'da bulunan doktorlar özellikle Dr. Hulusi Eralp tedavisi için uğraşırlarken Askeri yetkililer Milis Binbaşı Danışmentli İsmail Efe için İzmir'den askeri doktorlar getirtmişlerdir. Aydın ve İzmir doktorlarının kontrolünde bir müddet daha yaşamış ve tedavi görmüş ise de tekrar sağlığına kavuşamamış 4 Temmuz 1946 günü ölmüştür.
Danışmentli İsmail Efe'nin binbaşı rütbeli kılıçlı fotoğrafı, Efe kıyafetli gümüş işlemeli mavvzerli fotoğrafı ve daima yanında bulunan efe kıyafetli kızanıyla çekilmiş bulunan fotoğrafları, tüm torunlarında bulunmaktadır.
Mavzeri-kılıcı, Milis Binbaşı rütbeli elbiseleri ve efe elbiseleri ile bazı eşyaları, önceden en büyük erkek evlat olan İsmail Efe'de iken onun ölümü ile bu eşyalar, diğer kardeş İsmet Efe'ye devredilmiştir. onunda 1994 yılında ölmesiyle birlikte Danışment köyünde ikamet eden torunu 1964 doğumlu Sedat Efe'ye teslim edilmiş olup onun tarafından muhafaza edilmektedir.