Dakelce
Dakelce (kendilerince Dakelhghuni, Dakelhghunek; İngilizce Dakelh, Carrier, Carrier proper), Kanada'da Britanya Kolombiyası bölgesinde konuşulan Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir. Kimileri iki ayrı dil (Dakelce ve Güney dakelcesi) olarak sınıflandırır. En yakın akrabası Nadoten-Vetsuvetencedir. Nadoten-Vetsuvetenler ve Sekanilerle birlikte Carrier Sekani Tribal Council adı altında idari birlik oluştururlar.
Dakelce | |
---|---|
Ana dili olanlar | Kanada (Britanya Kolombiyası) |
Dil ailesi | |
Dil kodları | |
ISO 639-2 | ath |
ISO 639-3 |
[[ISO639-3:crx (Dakelce)<br>caf (Güney Dakelcesi)|crx (Dakelce) caf (Güney Dakelcesi)]] |
Diyalekt ve kabileler
Asıl Dakel dilleri ya da dili [kendilerince Dakelh, Yinka Déné, Yinka Whut’en; İngilizce Dakelh dialects or languages, Carrier proper][1]
- Dakelce [kendilerince Dakelhghuni; İngilizce Dakelh, Carrier, Central Carrier, Nak’albun/Dzinghubun dialect, Stuart/Trembleur dialect, Stuart-Trembleur Lake dialect]. Tl’azt’en Band, Nak’aẕdli Band ve Yekooche Band kabilelerince konuşulur.
- Güney Dakelcesi [kendilerince Dakelhghunek; İngilizce Southern Carrier]
- Neçako Dakelcesi [İngilizce Nechakoh dialect, Fraser/Nechako dialect]
- Lheidli şivesi [İngilizce Lheidli dialect]. Lheidli T’enneh kabilesince konuşulur.
- S̠aik’uẕ şivesi [İngilizce Saikuz or Stoney Creek dialect]. S̠aik’uẕ First Nation (ya da eski adıyla Stoney Creek Band) kabilesince konuşulur.
- Nadleh şivesi [İngilizce Nadleh dialect]. Nadleh Whut’en Band kabilesince konuşulur.
- Stelakoh şivesi [İngilizce Stelakoh dialect]. Stelakoh Band kabilesince konuşulur.
- Tesetl’adak şivesi [İngilizce Tesetl’adak or Cheslatta dialect]. Cheslatta Band kabilesince konuşulur.
- Blackwater Dakelcesi [İngilizce Blackwater dialect]
- Lhtakoh şivesi [İngilizce Lhtakoh dialect]. Red Bluff Band kabilesince konuşulur.
- Ndazko şivesi [İngilizce Ndazko or Nazko dialect]. Nazkoh Band kabilesince konuşulur.
- Lhoosk’us şivesi [İngilizce Lhoosk’us or Kluskus dialect]. Kluskus Band kabilesince konuşulur.
- Lhk’acho şivesi [İngilizce Lhk’acho or Ulkatcho dialect]. Ulkatcho Band kabilesince konuşulur.
- Neçako Dakelcesi [İngilizce Nechakoh dialect, Fraser/Nechako dialect]
Yazı
Dakel hece yazısı[2]
Ünsüzler | Ünlüler | Sonda | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
a | ʌ | e | i | o | u | ||
b | ᗭ | ᗪ | ᗫ | ᗬ | ᗩ | ᗨ | ᗮ |
t | ᗡ | ᗞ | ᗟ | ᗠ | ᗝ | ᗜ | ᐪ |
d | ᑕ | ᑐ | ᑓ | ᑔ | ᑎ | ᑌ | |
tʼ | ᗧ | ᗤ | ᗥ | ᗦ | ᗣ | ᗢ | |
k | ᗺ | ᗷ | ᗸ | ᗹ | ᗶ | ᗵ | ᐠ |
g | ᗴ | ᗱ | ᗲ | ᗳ | ᗰ | ᗯ | ᐟ |
kʼ | ᘀ | ᗽ | ᗾ | ᗿ | ᗼ | ᗻ | ᘁ |
tʃ | ᙠ | ᙝ | ᙞ | ᙟ | ᙜ | ᙛ | |
dʒ | ᘛ | ᘗ | ᘘ | ᘙ | ᘖ | ᘔ | |
tʃ' | ᘡ | ᘞ | ᘟ | ᘠ | ᘝ | ᘜ | |
ts | ᙦ | ᙣ | ᙤ | ᙥ | ᙢ | ᙡ | |
dz | ᙍ | ᙊ | ᙋ | ᙌ | ᙉ | ᙈ | |
tsʼ | ᙬ | ᙩ | ᙪ | ᙫ | ᙨ | ᙧ | |
n | ᘇ | ᘄ | ᘅ | ᘆ | ᘃ | ᘂ | ᐣ |
m | ᘍ | ᘊ | ᘋ | ᘌ | ᘉ | ᘈ | ᒼ |
ŋ | ᓑ | ||||||
l | ᘧ | ᘤ | ᘥ | ᘦ | ᘣ | ᘢ | ᑊ |
ɬ | ᘳ | ᘰ | ᘱ | ᘲ | ᘯ | ᘮ | ᒡ |
tɬ | ᘹ | ᘶ | ᘷ | ᘸ | ᘵ | ᘴ | |
dl | ᘭ | ᘪ | ᘫ | ᘬ | ᘩ | ᘨ | |
tɬ' | ᘿ | ᘼ | ᘽ | ᘾ | ᘻ | ᘺ | |
s | ᙓ | ᙐ | ᙑ | ᙒ | ᙏ | ᙎ | ᔆ |
s̪ | | ||||||
z | ᙅ | ᙂ | ᙃ | ᙄ | ᙁ | ᙀ | ᙆ |
z̪ | ᙇ | ||||||
ʃ | ᙙ | ᙖ | ᙗ | ᙘ | ᙕ | ᙔ | ᙚ |
x | ᗉ | ᗆ | ᗇ | ᗈ | ᗅ | ᗄ | ᐥ |
ɣ | ᗏ | ᗌ | ᗍ | ᗎ | ᗋ | ᗊ | ᐦ |
h | ᐸ | ᐳ | ᐶ | ᐷ | ᐱ | ᐯ | ᑋ |
w | ᗕ | ᗒ | ᗓ | ᗔ | ᗑ | ᗐ | |
xʷ | ᗛ | ᗘ | ᗙ | ᗚ | ᗗ | ᗖ | |
j | ᘓ | ᘐ | ᘑ | ᘒ | ᘏ | ᘎ | |
YOK | ᐊ | ᐅ | ᐈ | ᐉ | ᐃ | ᐁ | |
ʔ | ᐧ | ||||||
Örnekler
- Dakelh Dakel (kişi)
- Dakelhne Dakel halkı
- dune adam
- ts'oodun (Dakelce) s̠kui (Güney Dakelcesi) çocuk
- sus kara ayı
- shas̠ boz ayı
- dut'ai kuş
- khez yumurta
- d̠ẕulh dağ
- kw'us̠ bulut
- chan yağmur
- too su
- s̠um yıldız
- kwun ateş
- lhiz (Dakelce) lhez (Güney Dakelcesi) kül
- yok (Dakelce; Güney Dakelcesi/Neçako) koo (Güney Dakelcesi/Blackwater) ev
- 'ilho (Dakelce) lhuk'ui (Güney Dakelcesi) bir
- kwulai' (Dakelce) skwunlai (Güney Dakelcesi) beş
Dipnotlar
- "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2010.
- "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2010.
Dış bağlantılar
- http://www.ydli.org/linginfo.htm 8 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Yinka Déné Language Institute
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.