Dünyanın evrimi kuramı
Evren ve dünyaya ait kronoloji (andizin) çalışmasıdır, çağlara ait tablolar için Çağ sayfasına bakılması gerekmektedir.
Kozmolojik dönemler
- 13,5 milyar Büyük patlama ile maddenin evriminin başlaması : Big Bang [1][2]
- Büyük patlamadan 10-35 saniye sonra atom altı parçacıkları ; Kuarkların oluşması
- Büyük patlamadan 1 saniye sonra Gama ışınları
- Büyük patlamadan 3 dakika sonra genişleyen evrenin yarıçapı 40 ışık yılı noktaya ulaşması
- Büyük patlamadan 100 bin yıl sonra maddenin görünmesi
- Büyük patlamadan 3 milyon yıl sonra ilk elementler Helyum ve Hidrojen’in ortaya çıkması [3]
- 5 milyar, Güneş’in oluşması
Kambriyen öncesi devir (4.570 myö – 542 myö)
Arkeyan (4000 myö – 2500 myö)
- 4 milyar, Ay’ın oluşması
- 3,5 milyar Canlılığa geçiş ve tek hücreliler
- 3,465 milyar, Cyanobacteria benzeri canlılar
- 3 milyar, prokaryotlar (çekirdeksiz tek hücreliler)
Proterozoik (2500 – 542 myö)
- 2 milyar, ökaryotlar (çekirdekli tek hücreliler)
- 1,5 milyar , 600 milyon, bakteriler – deniz yosunları – mantarlar – ilkel canlılar
- 1,2 milyar, eşeyli üreme
- 700 milyon hayvanlar ve bitkiler farklılaşıyor
Fanerozoik Devir (542 myö – günümüz)
Kambriyen (542 – 488.3 myö)
- 600-500 milyon, omurgasız deniz canlıları
- 500 milyon, omurgalı deniz canlıları, yaşamın karalara geçmeye başlaması
- 500-400 milyon, kabuklular, midyegiller, deniz yosunları, su otları
Silüryen (443.7 – 416 myö)
- 440-400 milyon, soluk alan hayvanlar
Karbonifer (359.2 – 299 myö)
- 350-300 milyon, Missisippian dönemi , karaların genişlemesi, ilkel kafadan bacaklılar, kanatlı böcekler
- 300-270 milyon, Pennysylvanian dönemi, sıcak iklim, bataklıklar, iri sürüngenler, Böcekler
Trias (251 – 199.6 myö)
Jura (199.6 – 145.5 myö)
- 180-135 milyon, dinozorlar, kozalaklı bitkiler
Kretase (145.5 – 65.5 myö)
- 135-70 milyon, dev kertengelelerin yok oluşu, çiçekli ağaçlar,günümüz böcekleri
- 100 milyon yeni (eteneli) (plesentalı) memeliler
Paleojen (65,5 – 23,03 myö)
- 70-60 milyon, kemirgenler (prosimiyen) (kemirgen memeliler) ağaçsivrifaresi, kuşlar
- 65 milyon, dinozorların yok oluşu
- 60-40 milyon, Paleogene dönemi, Eocene çağı, yüksek memeliler (primatlar)
- 40-25 milyon, Paleogene dönemi, Oligocene çağı, hançerdişli kedigiller
- 30 milyon, antropoidler (insana yaklaşan primatlar)
Neojen (23.03 – 2,588 myö)
- 25-10 milyon, Miocene çağı, otlayan memeliler, Catharhin’ler (insanınkine benzeyen diş yapısı bulunan eski dünya maymunları)
- 10-1 milyon, Neogene dönemi, Pliocene çağı, dağların yükselmesi, iklimin soğuması
- 20 milyon, insanımsılar (homonoidler)
- 15 milyon, kuyruksuz iri maymunlar (ape’lar)
- 7,5 milyon, Pongit’ler (Orangutan soy ağacının ayrılması)
- 6 milyon, Panida’lar (Goril ve Şempanze soy ağacının ayrılması)
- 5 milyon, insansılar (hominidler)
- 4-3 milyon, Australopithecus
- 4 milyon, insansıların dikilmesi (homininalar) (ayağa kalkması) [4][5][6]
- 3 milyon, insan cinsi (homo) ve onun ilk türü (homo habilis)
Kültürel evrimin organik evrim önüne geçmesi
Kuvaterner (2,588 – 0 myö) - Paleolitik Kültür Evresi başlangıcı (Eski Taş Çağı)
- 2,5 milyon, kültürel evrimin organik evrim önüne geçmesi,
- 2,5 – 2 milyon, dik duran insan türü (homo erectus), taş aletler
- 1 milyon, Quaternary dönemi, Pleistocene çağı (10 bin yıla kadar) düşünen insan türü (homo sapiens) , buzulların yayılması
- 500 bin, Ateş kullanımı
- 200 bin, Çağdaş tipte düşünen insan (modern homo sapiens) (bugün var olan ırklar), din [7]
- 31-13 bin, Sanat[8]
- 14 bin, Hayvanların evcilleştirilmesi[9]
Mezolitik Kültür Evresi başlangıcı (Orta Taş Çağı)
- Avrupa'da Mezolitik , Ön Asya'da Protoneolitik
- Holosene jeolojik çağının başlangıcı (11,4 bin yıl önce - günümüz)
- MÖ 10 bin – Holocene çağı, Asalaklıktan üreticiliğe geçiş
Neolitik Kültür Evresi başlangıcı (Cilalı Taş Çağı) (Yeni Taş Çağı)
- MÖ 9000
- MÖ 8000 – Tarım, yerleşik hayat
- MÖ 7000 – Çömlekçilik
- MÖ 6000 – Dokumacılık, keten, sal, orak, Öküzün evcilleştirilmesi
- MÖ 5000 – Sulama, terazi
- MÖ 4000 – Bakır, güneş saati, Pakistan'da İndus Uygarlığı
Tunç Çağı (MÖ 3300–1200)
- MÖ 3600 – Bronz kullanımı
- MÖ 3500 – Sümerlerde Tekerlekli arabalar-yazı-saban , Mısır’da Nehir kayıkları
- MÖ 3000 – Eşitlikçi ilkel topluluktan katmanlı uygar topluma geçiş (Uluslar) , Mum kullanımı
- MÖ 2800 – Takvim
- MÖ 2650 – Taş anıtlar
- MÖ 2500 – Edebiyat (Homeros’un İlyada ve Odysseia), Cam
- MÖ 2340 – İmparatorluklar
- MÖ 20. yüzyıl – At’ın evcilleşmesi , Fenike şehir devletleri
- MÖ 19. yüzyıl
- MÖ 18. yüzyıl – Matematik ve Gökbilim ,Fermantasyon
- MÖ 17. yüzyıl – Hammurabi Kanunları
- MÖ 16. yüzyıl
- MÖ 15. yüzyıl – Tıp, Ebers Papirüsü, Alfabe
- MÖ 14. yüzyıl
- MÖ 13. yüzyıl – Tektanrıcılık
- MÖ 12. yüzyıl – Boyalar
Demir Çağı (MÖ 1190 - MÖ 330)
Orta Çağ
Yakın Çağ
Kaynaklar - Notlar
- Ayrıntılı bilgi : İnsanlık Tarihi, Alaeddin Şener, sayfa 33-38
- Bilim ve Teknik Dergisi sayı: 377
- Büyük patlamadan sonraki aşamalar :Yaşamın Kökeni, Osman Gürel, Sayfa 13 ve 48)
- Bilim ve Buluşlar Tarihi, Isaac Asimov, sayfa 9-12
- Bilim ve Teknik Dergisi sayı: 373
- İnsanlık Tarihi, Alaeddin Şener, sayfa 48-64
- Bilim ve Buluşlar Tarihi, Isaac Asimov, sayfa 17, Cenazede yiyecek ve içecekler sık sık ölüyle gömülüyordu. Eğer ölümden sonra hayat olduğunu hissettilerse bunu din dediğimiz şeyin ilk olarak ortaya olarak düşünebiliriz
- 31 bin, Güney Afrika’daki Classies Irmağı ağzındaki Cosquer Mağarası en eski resimleri
31 bin, Fransa’daki Chauvet Mağarası resimleri
25 bin, Cosquer Mağarası resimleri
17 bin, Lascaux mağarası resimleri
15 bin, Tuc d’Audoubert Mağarası resimleri
13 bin Niaux Mağarası resimleri - 1950’lerde Kuzey Irak’ta insanlarla birlikte köpek fosilide bulunmuştur
Ayrıca bakınız
- Dünya'nın En Güzel Tarihi
- Dünden Bugüne İnsan, Metin Özbek, İmge Kitabevi
- Antropoloji, Nephan Saran, İnkılap Kitabevi
- Yaşamın Kökeni, Osman Gürel, Pan Yayıncılık
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.