Düden

Düden, obruk, dolin, uvala ve polye gibi yüzeyden kapalı havza ya da çukurlukların tabanında veya kenarında bulunan ve buralara gelen suları yeraltına boşaltan karstik şekillerdir[1]. Konya'nın Ereğli ilçesindeki Akgöl Düdeni Türkiye'deki güzel örneklerdendir. Batı Toroslar ve İç Anadolu'da görülür. Karstik ovaların düdenleri tıkanırsa ovası su basar. Kovada Gölü'nün sularını da düdenler boşaltır.

Düdenlere subatan, suyutan veya sifon denildiği de olur. Düden yeraltı ve yerüstü sularının bağlantı yeridir[2]. Beyşehir Gölünün suları 1960-1972 yılları arasında 5,64 m yükselmiştir. Bu yükselmeye, göle dökülen akarsuların getirdiği materyallerin dipteki ve yanlardaki düdenleri tıkaması sonucu olduğu anlaşılmıştır[3]. Kili çökeller ile tıkanan düdenler içinde su birikmesi ile küçük Düden Gölü oluşmaktadır. Adana, Kozan'daki Gezit Polyesi'nde birkaç düden gölü bulunur. Karstik arazilerde yüzey suları düdenler ile yeraltına indiğinden yüzeysel akış oldukça zayıftır[4].

Galeri

Reka Nehri'nin Škocjan Mağaraları'ndaki düdeni, Slovenya
Stubai Alpleri'nde dere bir düden içinde sona eriyor
Grosuplje'nin güneyinde çitlerle çevrili bir düden, Slovenya
Câmpeneasca mağarasında bir suyutan, İzbuc köyü, Romanya
Risle Nehri Ajou ve La Houssaye (Eure, Fransa) arasında bir düden içinde kayboluyor

Kaynakça

SÜR, Ayhan. "KARSTİK YERŞEKİLLERİ VETÜRKİYE'DEN ÖRNEKLER" (PDF). ankara.edu.tr. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2019.
EGE, Yrd. Doç. Dr. İsmail. "Karstik şekillerin farklı kullanımı: Orbuklar". turkishstudies.net. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019.
GÖRCELİOĞLU, Dr. Ertuğrul. "ANADOLU GOLLER BÖLGESİNDE ÖZELİKLE BURDUR GÖLÜ ÇEVRESİNDEKİ SEDİMENTASYONUN YAYGINLIĞI VE ÖNEMİ". Orman Fakültesi Dergisi. 30 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019.
EGE, Yrd. Doç. Dr. İsmail (2015). "GEZİT POLYESİ (KOZAN/ADANA)" (PDF). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 24 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019.

Ayrıca bakınız

Dış kuvvetler

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] SÜR, Ayhan. "KARSTİK YERŞEKİLLERİ VETÜRKİYE'DEN ÖRNEKLER" (PDF). ankara.edu.tr. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2019.

[2] EGE, Yrd. Doç. Dr. İsmail. "Karstik şekillerin farklı kullanımı: Orbuklar". turkishstudies.net. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019.

[3] GÖRCELİOĞLU, Dr. Ertuğrul. "ANADOLU GOLLER BÖLGESİNDE ÖZELİKLE BURDUR GÖLÜ ÇEVRESİNDEKİ SEDİMENTASYONUN YAYGINLIĞI VE ÖNEMİ". Orman Fakültesi Dergisi. 30 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019.

[4] EGE, Yrd. Doç. Dr. İsmail (2015). "GEZİT POLYESİ (KOZAN/ADANA)" (PDF). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 24 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019.