Charles Lyell
Charles Lyell, (Kinnordy House, Angus, İskoçya, 14 Kasım 1797 – Harley Street, Londra, Büyük Britanya, 22 Şubat 1875) Jeolojinin babası sayılan İskoç jeolog.
Sir Charles Lyell | |
|---|---|
 | |
| Doğum |
14 Kasım 1797 Kinnordy House, Angus, İskoçya |
| Ölüm |
22 Şubat 1875 (77 yaşında) Harley Street, Londra, Büyük Britanya |
| Milliyet | İskoç |
| Vatandaşlık | Büyük Britanya |
| Eğitim | King's College London |
| Kariyeri | |
| Dalı |
Jeoloji Avukatlık |
| Etkilendikleri |
James Hutton John Playfair Jean-Baptiste Lamarck |
| Etkiledikleri |
Charles Darwin Alfred Russel Wallace Thomas Henry Huxley Roderick Impey Murchison Joseph Dalton Hooker |
Bilim insanlarının jeolojiyle hiç ilgilenmediği zamanda Lyell bu ilimle ilgilenmeye başlamıştı. O zamanda dünyanın küresel bir şekli olduğuna hatta ovuk bir top gibi olduğu sanılırdı. Sadece bunu henüz kimse ispatlamamıştı. Charles Lyell bu sorulara ilk insan olarak bilimsel metotlarla cevap bulmuştur. Avrupa'da jeolojinin babası olduğu söylenir ve bu isimle ona hürmet edilir.[1][2]
Biyografi
Lyell, 14 Kasım 1797'de İskoçya’da, Kirriemuir yakınlarındaki Kinnordy House'da emlakçı zengin bir ailede doğdu. Lyell'in büyükbabası, Montrose'daki Kraliyet Donanması'nı tedarik ederek Kinnordy House'u satın almalarını sağlayan aile servetini yapmıştı.[3]
Günümüzde ailenin koltuğu, Strathmore'da Yayla Sınırı Fayının yakınında yer almaktadır.[4] Evin etrafında, iyi tarım arazileri vardır. Ancak kuzeybatısında, Grampian Dağları vardır. Ailesinin ikinci kır evi tamamen farklı bir jeolojik ve ekolojik bir alandaydı ve çocukluğunun çoğunu burada; güney İngiltere'deki Hampshire'daki New Forest'daki Bartley Lodge'da geçirdi.[5]
_Named_(HR).png.webp)
Lyell, 1816'da Oxford'daki Exeter College'a girdi ve Profesör William Buckland'ın jeolojik söyleşilerine katıldı. Aralık 1819'da klasikler ikinci sınıf derecesi, 1821’de de Master of Arts kazandı.[6] Mezun olduktan sonra meslek olarak hukuk aldı ve 1820'de Lincoln's Inn'e girdi. Jeolojik olayları gözlemleyebileceği yerlerden biri olan İngiltere'nin kırsalından bir devre tamamladı. 1821'de Edinburgh'daki jeolog Robert Jameson ile tanıştı. Görme yeteneği bozulmaya başladığında, yan-dal olarak yaptığı jeolojiye tam zamanlı bir meslek olarak yapmak istedi. Yoğun çalışmaları sonucunda ilk makalesi: "Son zamanlarda Forfarshire'da tatlı su kireçtaşının oluşumu üzerine" 1822’de yayımlandı. 1827 yılına gelindiğinde ise, hukuku ve avukatlığı terk etmiş ve üniformiteryanizmin genel kabulü ile sonuçlanacak bir jeolojik kariyere başlamıştı.
Jeoloji çalışmaların başlangıcı
1827'de Charrles Leyll avukat bürosunu kapattı ve sadece jeolojiyle ilgilenmeye başladı ve James Hutton'nun teorileriyle ilgilenmeye başladı. Boyle James Hutton'la beraber modern jeolojinin kurucusu sayılıyor.
En çok araştırdığı dal stratigrafidir. 1828'de güney Fransa'da araştırmalarını devam ederken, "strata"nın midye kabukların dağıtımıyla sınıflandırılabildiğini buldu. Bu fikrin temeliyle tersiyer periodu üç sınıfa ayırdı: pliyosen, miyosen ve eosen.
Lyell ve yaptıklarıyla alakalı daha ayrıntılı bilgiye ulaşmak için Celal Şengör'ün şu yazısına [7] muhakkak bakınız. Zira Sir Charles Lyell oldukça önemli ve Darwin'in dahi Türlerin Kökeni (1859) içerisinde eğer Lyell'ı okuyup inanmadıysanız, derhal kitabımı kapatmanızı öneririm dediği bir insandır. Keza Darwin'e de oldukça bol etkisi vardır.
Kaynakça
- Cannon (1961), pp. 301–314.
- Crutzen, Paul. "The 'Anthropocene'" (PDF). Retrieved 16 May 2019.
- Darwin, Charles. "On the Origin of Species". Complete Works of Charles Darwin Online. John Murray. Retrieved 16 May 2019.
- Bailey, Sir Edward (1962). Charles Lyell. London: Thomas Nelson.
- Wilson, Leonard G. (1973). "Charles Lyell". In Gillispie, Charles Coulston (ed.). Dictionary of Scientific Biography. VIII. Pennsylvania: Charles Scribner's Sons.
- No. 20905". The London Gazette. 13 October 1848. p. 3692.
- "Bilimde tekdüzecilik". www.haberturk.com. 13 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2020.