Caetano Veloso

Veloso, José Teles Veloso ve Claudionor Viana Teles Veloso’nun yedi çocuğundan beşincisi olarak Bahia’ya bağlı Santo Amaro da Purificação’da dünyaya geldi. Çocukluk yılları sanatsal uğraşıların fazlaca tesiri altında geçti. Bir çocuk olarak hem edebiyata hem de film yapımına karşı ilgisi vardı ancak özellikle müziğe odaklandı.Bossa Nova’nın müziksel biçimi ve onun öne çıkan ilk temsilcilerinden birisi olan João Gilberto, Veloso'nun müziğini etkileyen başlıca aktörlerdir. Veloso, Gilberto’yu ilk olarak 17 yaşındayken dinledi ve müzisyeni “müzik ilahı” olarak tanımladı. Gilberto’nun geleneksel Brezilya müziğine olan “göz alıcı” katkısının ve gelecekteki yeniliklere açtığı yolun farkına vardı.Veloso, Gilberto’nun yaşadığı, Afro-Brezilya kültür ve müziğinin merkezi olan Bahia’nın liman şehri Salvador’a taşındı.

Müzisyen olan kız kardeşi Maria Bethânia ile beraber 1965 yılında tekrar Rio de Janeiro’ya taşındı. Taşındıktan kısa bir süre sonra “Um Dia” adlı bestesiyle katıldığı bir şarkı sözü yarışmasını kazandı ve Philips Records adlı müzik şirketiyle anlaşma imzaladı. 1967 yılının başlarında, Bethânia, Gilberto Gil, Gal Costa, Tom Zé ve Os Mutantes’in içinde bulunduğu grupla beraber Brezilya popüler müziği, rock'n roll ve avangard müziğini aynı potada eriten Tropicalismo akımını geliştirdi. Veloso, sağ görüşlü Brezilya askeri hükümetinin şiddetle karşı çıktığı bu akımı bir “başkaldırı” olarak değil sadece farklı olma isteği olarak tanımladı. Ayrıca sol görüşlü üniversite öğrencileri de, geleneksel Brezilya müziğini özellikle Amerikalı ve diğer kültürlerin müziklerinden etkilenerek ticari bir hale getirdiği için Tropicalismo akımını kınadılar. Tropicalismo, geleneksel eleştirmenlerce tartışmalı olsa da, eklektik bir biçimde müzik yapımı için “Popüler Brezilya Müziği”ne yeni öğeler sundu.

Veloso, Bahia Üniversitesi’nde felsefe eğitimi gördü. Bu eğitimi hem sanatsal ifade biçimini hem de hayat görüşünü etkiledi. Jean-Paul Sartre ve Martin Heidegger etkilendiği felsefecilerdendi. Veloso'nun sol siyasi duruşu ona 1985 yılına kadar hüküm süren Brezilya askeri diktatörlüğünün düşmanlığını kazandırdı. Şarkıları sık sık sansürlendi ve bazıları yasaklandı. Veloso ve Gil 1969 yılında birkaç ay hapis yattılar ve ülkeden sürgün edildiler. Hükümetin bu tepkisini; “Bizi herhangi bir şarkıdan veya söylediğimiz belirli bir söz yüzünden hapsetmediler. Olasılıkla biz onları Tropicália ‘nın kültürel sıradışılığı ile hapsettik" biçiminde tanımladı. Federal polis ikiliyi gözaltına alıp bilinmeyen bir yere gönderdi. Nihayetinde, Veloso ve Gil sürgün hayatlarını İngiltere'nin Londra şehrinde geçirdiler. Caetano'ya Londra'daki hayatı sorulduğunda, "Londra karanlıktı ve kendimi benliğimden çok uzakta hissediyordum” diye yanıtladı. İkili buna rağmen Londra’da müziklerini geliştirdiler ve prodüktör Ralph Mace tarafından beraber çalışma teklifi aldılar.

Veloso’nun eserleri, 1972'de ülkesine geri dönmesiyle beraber sadece uluslararası türlerin birleşmesi olarak değil aynı zamanda Brezilya folku ve ritimlerinin de sık sık birleşmesi olarak tanımlandı. 1980'li yıllarda popülaritesi bilhassa İsrail, Yunanistan, Portekiz, Fransa ve Afrika başta olmak üzere Brezilya dışına da taştı. Kayıtlarının Amerika Birleşik Devletleri’nde yayınlanması daha da geniş dinleyici kitlesine ulaşmasına yardım etti.

Veloso ve Gilberto Gil, 1993 yılında Tropicalismo’nun 25. yılı anısına Tropicalia 2 adlı albümü yayınladılar. Bu süreçte, özellikle ”Haiti” adlı şarkı, Haiti ve Brezilya’daki sosyopolitik meselelere ilişkin güçlü ifadeler içerdiği için dikkat çekti. Şarkının içeriği ırkçılık, yoksulluk, evsizlik ve AIDS gibi sorunları adres gösteriyordu. 2004 yılı itibarıyla, Michelangelo Antonioni’nin Eros’u, Pedro Almodóvar’ın Konuş Onunla’sı ve Frida adlı filmlerin müziklerini de içeren 50'den fazla albümüyle en değerli ve üretken uluslararası pop yıldızları arasında gösteriliyordu. Veloso, 2002 yılında, müzik hayatında geçirdiği ilk yılları ve Tropicalismo akımını anlattığı "Tropikal Gerçeklik: Brezilya’da Müziğin ve Devrimin Hikayesi” adlı kitabını yayınladı.

• Resmi sitesi
• Caetano Veloso