Belirti

Belirti veya semptom (Yunanca σύμπτωμα, "kaza, aksilik[1]) hasta tarafından fark edilen, bir hastalık veya alışılmışın dışında bir durum nedeniyle vücut işlevlerinin veya hislerin normalden ayrılış halidir. Semptom subjektif bir kavramdır,[2] hasta tarafından gözlenir[3] ve doğrudan ölçüm yapılamaz,[4] oysa bulgu başkaları tarafından objektif olarak gözlemlenebilir. Örneğin, Parestezi bir semptomdur (sadece bunu yaşayan kişi doğrudan karıncalanma hissini yaşayabilir), oysa eritem bir bulgudur (cildin anormal şekilde kızardığını herkes onaylayabilir). Semptomlar ve bulgular genelde karakteristik değillerdir. ancak bunların çeşitli kombinasyonları belirli tanıları düşündürür, Tanı aralığını daraltmakta yardımcı olur.

Bu terim bazen hamilelik belirtilerinde olduğu gibi, hastalık bağlamı dışında fizyolojik durumlar için de kullanılır,

Türleri

Belirtiler kronik, tekrarlayan ya da remisyon tarzında olabilir. Asemptomatik koşullarda da olabilir (örneğin subklinik enfeksiyon ve bazen de yüksek tansiyon)

Yapısal ya da genel belirtiler hastalığın sistemik etkileri ile ilişkilidir (örneğin: ateş, keyifsizlik, iştahsızlık ve kilo kaybı). bu belirtiler tüm vücutta, belirli bir organda veya bölgede ortaya çıkablir..

 "Baş şikayet", "belirti takdimi" ve "şikayetlerin sunulması" hastayı doktora getiren kişi tarafından ilk şüpheleri anlatmak için kullanılan terimlerdir. Tanıya götüren semptoma "cardinal symptom" denir.

Karakteristik olmayan semptomlar karakteristik hastalık sürecine işaret etmeyen veya izole bir vücut sistemini kapsayan kendi kendine bildirilen belirtilerdir. Örneğin halsizlik birçok tıbbi durumun özelliğidir , zihinsel olabilir veya olmayabilir ve birincil veya ikincil belirti olabilir. Halsizlik, günün sonunda çalışma sonrası yaşanan normal bir durum da olabilir.

Pozitif ve negatif

Akıl hastalıklarında,[5][6] özellikle şizofrenide, semptomlar pozitif ve negatif olarak ayrılabilirler .[7]

  • Pozitif belirtilerde: Bozukluk belirtiler mevcuttur, Çoğu bireyde görülmezler. Normal fonksiyonların fazlalığını veya bozukluğunu yansıtır (kişinin normal işlevlerine eşlik eden davranışlar ve deneyimler).[8] Halüsinasyonlar, delüzyonlar ve garip davranışlar buna örnektir.[5]
  • Negatif belirtilerde: Sağlıklı bireylerde bulunan mevcut fonksiyonlar etkilenen kişilerde azalmış hatta kaybolmuştur. Böylece, kişinin normal fonksiyonları kaybolur.[8] Sosyal çekinme, duyarsızlık, anhedoni ve dikkat kontrolü kusurları bu duruma örnektir.[6]

Olası nedenler

Bazı belirtiler hastalık sürecinde geniş bir aralıkta ortaya çıkabilir, oysadiğer belirtiler hastalığın belli zamanlarında görülür.

Bazı belirtiler hastayı ya da hekimi yanıltabilir. Örneğin, safra kesesi iltihabı genellikle sağ omuz ağrısına neden olur, bu belirtinin kas zorlaması sonucu ortaya çıktığı düşündürebilir, karın ağrısı da bu tür belirtilerdendir.

Belirti ile bulgu farkı

Belirti hasta tarafından bildirilen daha basit bir deneyim olarak tanımlanabilir . Bulgu ise diğer insanlar tarafından da fark edilir.

Bir gözlem, gözlemciye(lere) bağlı olarak bulgu veya belirti ya da her ikisi olabilir. Örneğin: deri kaşıntısı uzman bir hekim tarafından gözlemlenebilir, aynı zamanda hasta tarafından da gözlemlenir. Her iki taraf da fark ederse bu bir belirti ve bulgu olur.

Ağrı gibi bazı gözlemler sadece belirti olabilirler çünkü diğer insanlar tarafından doğrudan gözlemlenemezler. Tıbbi laboratuvarda ölçülen kan hücresi sayımı ise sadece bir bulgudur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. "Sumptoma, Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', at Pursues" 1 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  2. Pathology - Glossary 29 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. eMedicine/Stedman Medical Dictionary Lookup!
  4. Devroede G (1992).
  5. "Encyclopedia of Mental Disorders: positive symptom" 2 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  6. http://www.minddisorders.com/Kau-Nu/Negative-symptoms.html 20 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Encyclopedia of Mental Disorders: negative symptom
  7. "Mental Health: a Report from the Surgeon General" 11 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  8. Understanding Psychosis 25 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Mental Health Illness of Australia.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.