Beezi bölgesi

Beezi bölgesi veya Beezi kojuunu — Tuva Cumhuriyeti'nde eski yönetim birimi. Yenisey'in (Kemçik) Beezi bölgesi, kojuun.

Alanı

Kemçik'in Daa (dağ) ile Beezi bölgelerinin yerlerini tam olarak belirtmek zordur. Bu iki bölgenin yerleşim alanları iç içe geçmiştir. Yenisey'in sol tarafı, Sayan dağlarının kuzey eteği Beezi bölgesi veya Beezi kojuununun içinde olarak bilinir.
Günümüz Tuva Cumhuriyeti'nde Ulug-Hem ilinin eskiden Yenisey'in Beezi bölgesinin içine girmekteydi. Henderge de "Kemçik(Hemçik) veya Yenisey'in Beezi bölgesine" girmiştir.

Tarihi

XVIII. yüzyılda Arabdan adlı bir noyan (bey) yaşamaktaydı. Bu kişi Moğolistan taraflarından gelmişti. Kök olarak Moğol olduğu düşünülmektedir. Ulug-Kem ile Kemçik yörelerinde Tıva Türkleri Arabdan-van'ın yönetimi altında idiler. Onun oğullarından Tsereb'in rütbesi ise Beyse idi [1] Bölgenin adı da böylece burayı yöneten kişiden dolayı Beezi olarak kalmıştır. Moğolistan'dan yöneticiler gelip yönetmişlerdir. Başlangıçta Beezi bölgesi yerleşim birimleri olarak 17 sumuluk olarak kurulmuş, 1916 yılında ise 16 sumu şekline getirilmiştir.

Söök аdıSumu аdı
ulug-tülüşUlug-Tülüş sumuzu
аdıg-tülüşАdıg-Tülüş sumuzu
sаrıg-dоñgаkSаrıg-Dоñgаk sumuzu
kаrа-dоñgаkKаrа-Dоñgаk sumuzu
çааtı-dоñgаkÇааtı-Dоñgаk sumuzu
sаlçаk-sоyanSаlçаk-Sоyan sumuzu
hörtеñ-sоyanHörtеñ-Sоyan sumuzu
sаrıglаrSаrıglаr sumuzu
sаtSаt sumuzu
kаrа-sаlKаrа-Sаl sumuzu
küjügеtKüjügеt sumuzu
kırgısKırgıs sumuzu
dоlааnDоlааn sumuzu
tumаtTumаt sumuzu
çаdааnа-kuulаrÇаdааnа-Kuulаr sumuzu
çırgаkı-kuulаrÇırgаkkı-Kuulаr sumuzu
sug-bаjı kuulаrSug-Bаjı Kuulаr sumuzu
şаrа

Açıklamalar
  1. Tıva Türkleri buna "Beezi" demekteydiler.

İlgili yayınlar
  1. История Тувы: В 2 т. — Т. I. — 2-е изд., переаб. и доп. / Под общ. ред. С. И. Вайнштейна, М. Ч. Маннай-оола. — Новосибирск: Наука, 2001. — 367 с. ISBN 5-02-030625-8
  2. Т. А. Бурдукава. История прежних нойонов тувинского народа (подготовка к печати и предисловие А. Г. Сазыкина). // Mongolica. К 750-летию "Сокровенного сказания". Москва: Наука. Издательская фирма "Восточная литература", 1993. — 343 с. ISBN 5-02-017395-9
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.