Büyük beyaz köpekbalığı
Büyük beyaz köpek balığı (Carcharodon carcharias), Lamnidae familyasından bir köpek balığı türü.
| Büyük beyaz köpek balığı | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||||||
 Büyük beyaz köpek balığının dünya denizlerindeki dağılımı. | ||||||||||||||||||
Boyu 6 (nadiren 7) metreye ağırlığı 1.7 tona kadar ulaşabilen bu köpek balığı, bütün dünyadaki ılıman sularda, dolayısı ile Türkiye'nin Akdeniz, Ege ve Marmara kıyılarında bulunur. Bazı kaynaklarda, Karadeniz'de de bulunduğu belirtilir.
Büyük beyaz köpek balığının Akdeniz havzasındaki temel besinleri, orkinos balıklarıdır. Ancak orkinos balıklarının neslinin azalması sonucu yunuslar ile beslenmeye ağırlık verdikleri tahmin edilmektedir. Balina, yunus, diğer köpek balığı türleri, deniz kunduzları, foklar, penguenler, tuna balığı en favori yiyeceklerindendir. Avına alttan yaklaşarak öldürücü vuruşunu yaparkende avını ısırarak uzaklaşır. Avının kan kaybından ölmesini bekledikten sonra avını yer. diğer köpek balıkları gibi çiğneme yeteneği yoktur avını parça parça kopartarak ya da tüm olarak yutar. Büyük beyaz köpek balığının yediği büyük bir av onu 1-2 ay idare edebilir.
Türkiye karasularında en son kaydedilen iki birey, 5 temmuz 2008 tarihinde Edremit Körfezi'nde yakalanmıştır. İhtiyoloji Araştırmaları Topluluğu tarafından incelenen her iki bireyin de yavru olması ve bir tanesinin yeni doğmuş olması, yavruların Kuzey Ege sularında doğduğuna dair ipucu vermiştir. Çoğu filmde katil köpek balığı diye anılır. Dünya rekorlarına en uzun süre mesafe yol kat eden köpek balığı olan nicole Afrika açıklarından başlayarak 3 ayda Avustralya'ya mercan resifine gidip gelerek rekor kırmıştır.
Çenelerinde 3000'e yakın kesici diş birkaç sıra halinde bulunur. ilk iki sıra ısırma ve kopartma için kullanılırken arka sıralar besini daha küçük parçalara ayırmak için kullanılır. Yassı üçgen biçimli kesici dişler kırılma kopma gibi durumlarda yeniden çıkar.Üremeleri ovipardır (iç döllenme). Yani yumurtlarlar ancak yumurta dişi bireyin karnında büyür gelişir ve yumurtadan çıkar. Ortalama 2-14 adet yavrularlar. Büyük beyaz köpek balığı diğer köpek balıkları gibi koku almada çok hassastır. 100 litre suda tek bir kan damlasının kokusunu fark edebilir. Elektriksel yük değişimlerine karşı oldukça hassaslardır. 0.005 mikrovoltluk değişimleri fark edebilirler. Avının atan kalbinin ya da solungaçlarının yaydğı elektriği fark edecek kadar hassastırlar. Esir ortamına alışık değillerdir. Tutsak olarak fazla uzun ömürlü olmadıkları görülmüştür. Büyük beyaz köpekbalıklarının çoğu filmlerde (özellikle jaws) korkunç yaratıklar olarak tanıtılması nedeniyle çok avlanmış ve soyları tükenme tehlikesine gelmiştir. Bir büyük beyaz saldırısının arı sokmasından daha az gerçekleştiği saptanmıştır ve bilinen ilk köpekbalığı saldırısı 1916 New Jersey sahilerinde yaşanmıştır