Arjantin'in eyaletleri

Arjantin 23 eyalete (İspanyolca: çoğul provincias, tekil provincia) ve bir federal bölgeye (Capital de la República ya da Capital de la Nación, gayriresmî olarak Capital Federal) bölünmüştür. Federal bölge ve tüm eyaletlerin kendi anayasaları bulunur ancak hepsi federal bir sistem altında birleşmiştir.

Buenos Aires eyaleti dışındaki eyaletler illere (İspanyolca: çoğul departamentos, tekil departamento) bölünmüştür. Buenos Aires eyaleti ise tek bir belediyeden oluşan bölümlere (İspanyolca: çoğul partidos, tekil partido) ayrılmıştır.

Eyaletler
Arjantin eyaletleri ve üzerinde hak iddia ettiği topraklar
  1. Buenos Airesa
  2. Buenos Aires eyaleti
  3. Catamarca eyaleti
  4. Chaco eyaleti
  5. Chubut eyaleti
  6. Córdoba eyaleti
  7. Corrientes eyaleti
  8. Entre Ríos eyaleti
  9. Formosa eyaleti
  10. Jujuy eyaleti
  11. La Pampa eyaleti
  12. La Rioja eyaleti
  13. Mendoza eyaleti
  14. Misiones eyaleti
  15. Neuquén eyaleti
  16. Río Negro eyaletib
  17. Salta eyaleti
  18. San Juan eyaleti
  19. San Luis eyaleti
  20. Santa Cruz eyaleti
  21. Santa Fe eyaleti
  22. Santiago del Estero eyaleti
  23. Tierra del Fuego, Antarktika ve Güney Atlantik Adaları eyaletic
  24. Tucumán eyaleti

a Federal bölge. Aynı zamanda Ciudad de Buenos Aires olarak da bilinir.
b ya da Provincia del Río Negro.
c Tierra del Fuego, Antarktika'da hak iddia edilen topraklar, Güney Atlantik adaları.

Tarihçe

Arjantin'in kuzeyi İspanyol sömürgeciler tarafından ülkenin keşfedilen ilk bölümüdür. Bu kaşifler, Peru'da çıkarılan altın ve gümüşü Buenos Aires limanına getirmek için uygun yolları araştırıyorlardı. 1553 yılında Santiago del Estero bu yolun üzerinde dinlenme noktası olarak kurulan ilk şehirdir. Ancak daha sonraları kurulan Tucumán ve Salta şehirlerinin yerel halkların saldırılarından korunarak ekonomik güçlerini artırması üzerine önemini kaybetmiştir.

Ülkenin orta kesimi de kısa sürede keşfedilmiş ve yerleşime açılmıştır. İlk kurulan şehirler arasında bulunan Córdoba şehri yalnızca siyasal merkez olmamış 1622 yılında Arjantin'in ilk üniversitesi olan Universidad Nacional de Córdoba ile birlikte aynı zamanda kültürel merkez hâline de gelmiştir. Orta ve kuzey Arjantin eyaletlerinin başkentlerinin tamamına yakını ( La Pampa eyaleti başkenti Santa Rosa ve Chaco eyaleti başkenti Resistencia dışında ) 1600 yılından önce kurulmuştur.

Colorado Nehrinin güneyinde olan Patagonya yerel halkın kontrolü altında kaldı. Nehir doğal bir sınır görevi görüyordu. 1879 yılında Julio Argentino Roca tarafından başlatılan Çöl Fethi sonrasında bu toprakların kontrolü üzerinde yaşayan yerel halkın soyunun hemen hemen tüketilmesinden sonra Arjantin'in eline geçmiştir.

1884 yılında Patagonya eyaletleri kuruldu ve 1944 ile 1955 yılları arasında Chubut eyaletinin güneyi ile Santa Cruz eyaletinin kuzeyindeki bir bölümün Comodoro Rivadavia Askerî Bölgesi olarak adlandırılmasının dışında idarî yapısını günümüze kadar korudu.

Ancak Ulusal Topraklar 20. yüzyıla kadar eyalet statüsüne sahip değildi. Ancak 1957 yılında eyalet olarak tanındılar. Buna istisna 1990 yılında eyalet olan Tierra del Fuego, Antarktika ve Güney Atlantik Adaları eyaletidir.

Güneyin geç dönemde fethedilmesi ve soğuk iklim nedeniyle nüfusun çoğu orta ve kuzey eyaletlerde yaşar. Özellikle Buenos Aires eyaleti ve Buenos Aires'ten güneye doğru olan göç bu farkı azaltma yönündedir.

Demografi
Nº Eyalet CPAa Nüfus (2006) Yüzölçümü (km²) Eyalet başkenti
1Buenos AiresC3.034.161203
2Buenos Aires eyaletiB14.276.909307.804La Plata
3CatamarcaK371.459102.602San Fernando del Valle de Catamarca
4ChacoH1.055.01199.633Resistencia
5ChubutU443.779224.686Rawson
6CórdobaX3.203.309168.766Córdoba
7CorrientesW997.22488.199Corrientes
8Entre RíosE1.220.12378.781Paraná
9FormosaP534.01572.066Formosa
10JujuyY662.47753.219San Salvador de Jujuy
11La PampaL319.152143.440Santa Rosa
12La RiojaF327.96092.331La Rioja
13MendozaM1.658.873150.839Mendoza
14MisionesN1.060.19929.801Posadas
15NeuquénQ525.35594.078Neuquén
16Río NegroR578.554203.013Viedma
17SaltaA1.191.748154.775Salta
18San JuanJ662.43986.137San Juan de la Frontera
19San LuisD412.11076.748San Luis
20Santa CruzZ217.402243.943Río Gallegos
21Santa FeS3.089.311133.007Santa Fe
22Santiago del EsteroG866.576135.254Santiago del Estero
23Tierra del FuegoV123.45820.912Ushuaia
24TucumánT1.432.55222.524San Miguel de Tucumán

a CPA = Código Postal Argentino, Arjantin Posta Kodu

Eyalet yönetimi

Yürütme erki

Arjantin eyaletleri seçimle iş başına gelen valiler tarafından yönetilir. Dört yıllığına seçilen valiler bazı eyaletlerde arka arkaya sınırsız sayıda seçilebildiği gibi bazı eyaletlerde seçilemez.

Yasama erki

Tüm eyaletler, Arjantin Ulusal Anayasasının 75. maddesiyle Ulusal Meclis'e verilen yetkiler dışındaki tüm konularda yasa çıkaracak meclislere sahiptir. Bazı eyaletler tek meclisli, diğerleri ise çift meclislidir.

Tek meclisli eyaletler:

Çift meclisli eyaletler:

Tüm eyaletlerde yasama erkinin en üstünde bir Eyalet Yüksek Mahkemesi bulunur, bunların altında değişik temyiz mahkemeleri ve mahkemeler yer alır.

Yasalar Ulusal Meclis tarafından kabul edilmiş olsa bile eyalet mahkemeleri medeni, ticari, çalışma ve ceza hukuku konularındaki tüm anlaşmazlıklara bakar. Ancak federal konulardaki anlaşmazlıklara müdahele edemezler.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.