Arabat Dili

Arabat Dili (Ukraynaca: Арабатська коса; Rusça: Арабатская коса) veya Arabat Oku, Sivaş adlı büyük, sığ ve çok tuzlu bir lagün sistemini Azov Denizi'nden ayıran bir dildir. Dil, kuzeyde Henichesk Boğazı ile güneyde Kırım'ın kuzeydoğu kıyıları arasında yer almaktadır.[3]

Henichesk Rayonu, Kırım Cumhuriyeti, Ukrayna / Rusya Federasyonu (tartışmalı[nb 1])
Arabat Dili'nin güney kısmı. Arabat Kalesi'nden görünüm

Adı

Dil, Rusya ve Ukrayna'da yaygın olarak Arabat Oku (Ukraynaca: Арабатська стрілка, Arabatska strilka; Kırım Tatarcası: Arabat beli; Rusça: Арабатская стрелка, Arabatskaya strelka) olarak bilinir. Bu ismin kökeni bilinmemektedir ancak tarihi 19. yüzyılın ortalarına kadar uzanmaktadır.

Muhtemelen adın Arabat kısmı dilin güney ucunda 17. yüzyıldan kalma bir Türk kalesi olan Arabat Kalesi'nden gelmektedir. "Arabat" ya "askeri görev" anlamına gelen Arapça "rabat" ya da "kenar mahalle" anlamına gelen "rabad" kelimesinden türemiştir.

Coğrafya ve jeoloji

Arabat Oku 112 kilometre (70 mi) uzunluğunda,[4] ve 0,270-8 kilometre (0,168-4,971 mi) genişliğinde;[5][6] yüzey alanı 395 kilometrekare (153 sq mi), ortalama genişliği 35 kilometre (22 mi) civarındadır. Dil, Azak Denizi tarafında alçak ve düz iken Sivaş tarafı daha kıvrımlıdır. Henichesk Boğazı'na 7,5 km (4,7 mi) ve 32 km (20 mi) uzaklıkta bulunan 7–8 km (4-5 mi) genişliğinde ve kahverengi-kil tepeli iki alan içerir. Dilin diğer bölümlerinin üst katmanları, Azak Denizi'nin akıntılarıyla yıkanmış kum ve kabuklardan oluşur. Bölgedeki bitki örtüsü çoğublukla otlar, çakal erikleri, yumak otları, sorguç otu, crambe, salsola, salicornia, Carex colchica, ılgın, kuşburnu, meyan vb. bitkilerden oluşur.[7] Açık deniz suyu sığdır ve derinliği kıyıdan sadece 100–200 m (330–660 ft) uzakta 2 m'ye (7 ft) ulaşır. Sıcaklığı kışın (donmaya yakın) 0 °C (32 °F), ilkbahar ve sonbaharda 10–15 °C (50–59 °F) ve yaz aylarında 25–30 °C (77–86 °F) olarak görülür.

Dil çok gençtir, MS 1100-1200 yıllarında sedimantasyon süreçleri ile meydana gelmiştir.

Tarihi

Arabat Oku'nda, posta teslimi için 25–30 km (16–19 mi) aralıklarla bir yol ve beş istasyon inşa edildiğin 1835 yılına kadar neredeyse el değmemiş idi. Daha sonra 19. yüzyılda 25 kırsal ve 3 askeri yerleşim ile Arabat adlı bir köy dil üzerinde belirdi. Kırsal nüfus, mesleği çoğunlukla balıkçılık, çiftçilik ve tuz üretimi olan yaklaşık 235 kişiydi. Tuz üretimi Sivaş lagünlerindeki sığ ve çok tuzlu su alanlarının geniş olması nedeniyle bölge için gelenekseldir. 19. yüzyılda tuz üretimi sadece Arabat Oku için yıllık yaklaşık 24.000 ton idi.[7]

Günümüzde dil bir sağlık merkezidir ve Azak Denizi tarafı plaj olarak kullanılmaktadır.

Dil jeofizik olarak Kırım Yarımadası'nın bir parçası iken, siyasi olarak kuzey yarısı Ukrayna'nın Herson Oblastı'na aittir. Güney kısmı ise 2014'ten beri fiilen Rusya Kırım Cumhuriyeti'nin bir parçasıdır. Dilin tamamı ilhak sırasında işgal edildi ancak Rusya Aralık 2014'te güçlerini Kuzey Herson tarafından çekti.[8]

Nüfuslu yerler

Henicheska Hirka, Shchaslyvtseve ve Strilkove kırsal toplulukları, dilin kuzey bölümünde, Herson Oblastı içinde yer almaktadır. Solyane yerleşimi, dilin güney kısmında, Kırım Cumhuriyeti'nin bir parçası olarak yönetilmektedir.

Ayrıca bakınız

Notlar
  1. Kırım ve Sivastopol şehirlerinin statüsü şu anda Rusya ve Ukrayna arasında anlaşmazlık altındadır; Ukrayna ve uluslararası toplumun çoğunluğu Kırım'ın Ukrayna'nın bir özerk cumhuriyeti olduğunu ve Sivastopol'un Ukrayna'nın bir özel statülü şehri olduğunu düşünüyorken, Rusya ise Kırım'ın Rusya'nın federal bir bölümü olduğunu ve Sivastopol'un Mart 2014'te Kırım'ın Rusya tarafından ilhak edilmesinden bu yana Rusya'nın üç federal şehrinden biri olduğunu düşünmektedir.[1][2]

Kaynakça
  1. Gutterman, Steve. "Putin signs Crimea treaty, will not seize other Ukraine regions". Reuters.com. 18 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2014.
  2. Ukraine crisis timeline 3 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC News
  3. Semenov, p.624
  4. Geography of the Soviet Union: Physical features. 1964. s. 112.
  5. Azov Sea (Rusça). KKI. 1973. 17 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2010.
  6. "Sivash" (Rusça). Great Soviet Encyclopedia. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020.
  7. Semenov, p.111
  8. [Russian troops removed from the Arabat Spit] |çeviri-başlık= kullanmak için |başlık= gerekiyor (yardım) (Rusça). Ukrinform. 9 Aralık 2014 https://web.archive.org/web/20150717040912/http://www.ukrinform.ua/rus/news/rossiya_ubrala_voyska_s_arabatskoy_strelki |arşivurl= eksik başlık (yardım). 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2016.

Bibliyografya

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.