53. Türkiye Hükûmeti

Türkiye Cumhuriyeti 53. Hükûmeti (II. Mesut Yılmaz Hükümeti ya da ANAYOL olarak da bilinir), 6 Mart 1996-28 Haziran 1996 tarihleri arasında görev yapan Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetidir.[1]

53. Türkiye Hükûmeti başbakanı Mesut Yılmaz

1995 Türkiye genel seçimleri sonrasında 20. dönem TBMM oluştu. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel seçim sonrasında hükûmet kurma görevini 132 milletvekiliyle ikinci gelen Anavatan Partisi'nin Genel Başkanı ve Rize Milletvekili Mesut Yılmaz'a verdi. Anavatan Partisi 132 milletvekiliyle mecliste güvenoyu almak için yeterli milletvekili sayısına sahip değildi. Hükûmetin kurulması için Anavatan Partisi ve Doğru Yol Partisi 3 Mart 1996 tarihinde partiler arası bir koalisyon protokolü imzalandı[2].

Bu protokole göre partiler hizmet alanlarını belirlediler:[3]

• Başbakan ve başbakan yardımcısı aynı partiye mensup olmayacak.
• Atama ve görevlendirme işlemlerinde Başbakan yalnız karar veremeyecek, alınan kararlarda başbakan yardımcısının da imzası olacak.
• 1996'da ANAP, 1997 ve 1998'de DYP, 1999'da ANAP ve 2000'de iki partinin de mutabık kalacağı DYP'ye mensup bir kişi başbakanlık görevini yürütecek.
• Bakanlar Kurulu 33 bakandan oluşacak, devlet bakanlıkları eşit sayıda bölüşülecek ve icracı bakanlıklardan 8'i ANAP ve 9'u DYP'ye ait olacak.
• Eğer bakanlık sayısı artılacaksa partiler arasında DYP'nin bakanlık fazlalığı sürdürülecek.

Bu protokol çerçevesinde Doğru Yol Partisi ve Anavatan Partisi'nin oluşturduğu 53. hükûmet 6 Mart 1996 tarihinde Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in onaylamasıyla kuruldu. Ancak Anavatan Partisi salt çoğunluğa sahip olmadığı için bu bir azınlık hükûmetidir.

DSP'nin de desteğini alan yeni hükûmet 12 Mart 1996 tarihinde TBMM'deki güven oylamasında, 257 kabul, 207 ret, 80 çekimser oyla güvenoyu aldı.[4]

Güvenoylaması üzerine Refah Partisi adına Genel Başkan Necmettin Erbakan, alınan güven oyunun Anayasa’nın öngördüğü çoğunluğun altında kaldığını ileri sürerek, oylamanın iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.

Anayasa Mahkemesi, Bakanlar Kurulu'nun güvenoyu almış sayılabilmesi için toplantıya katılan 544 üyenin yarısının bir fazlası olan 273 kabul oyu gerektiğini belirterek, söz konusu olan oylamanın 14 Mayıs 1996 tarihinde iptaline karar verdi. Bu sonuç üzerine Refah Partisi 27 Mayıs 1996 tarihinde Mesut Yılmaz hakkında gensoru önergesi verdi ve önergenin görüşülmesi 3 Haziran 1996 günü TBMM'de kabul edildi.[4] Başbakan Yılmaz ise gensoru oylaması yapılmadan 6 Haziran 1996'da Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e istifasını sundu.[4]