İran başbakanları listesi
Bu liste, 1906 yılındaki İran Anayasa Devrimi'nden, 1989'daki İran anayasa referandumu'na kadarki sürede görev yapmış İran başbakanlarını göstermektedir. İran başbakanları, ülkede hükûmetin en üst yönetisi konumundaydı. 1989 yılında Humeyni'nin ölümünün ardından yapılan anayasa refarandumuyla başbakanlık makamı kaldırılmıştır. Son başbakan ise, 3 Ağustos 1989'da makamı bırakan Mir Hüseyin Musavi Hamene olmuştur.
İran başbakanları (1906–1989)
Renk anahtarı
(siyasi partiler)
Ilımlı Sosyalistler
Demokratlar
Uyanış Partisi
İran Demokratik Partisi
Ulusal Cephe
Milliyetçiler Partisi
Halk Partisi
Yeni İran Partisi
İran Özgürlük Hareketi
Muharip Ruhban Derneği
Liste
İsim | Resim | Doğum–Ölüm | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Siyasi parti | Devlet Başkanı (Hüküm / Dönem) | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Nasrullah Müşir ed-Devle Vezîr-i Âzam |
1840–1907 | 1 Ağustos 1906 | 7 Mart 1907 | Bağımsız | Muzaffereddin Şah (1896–1907) | ||
Müşir ed-Devle, Muzaffareddin Şah'ın ölümünde ve 3 Ocak 1907'de Muhammed Ali Şah'ın döneminde görevde bulundu. | Muhammed Ali Şah (1907–1909) | |||||||
2 | Sultan-Ali Vezir-i Efham İçişleri Bakanı ve Kabine Başkanı |
17 Mart 1907 | 29 Nisan 1907 | Bağımsız | ||||
3 | Ali-Asker Han Atabek | 1858–1907 | 4 Mayıs 1907 | 31 Ağustos 1907 (suikast) |
Bağımsız | |||
4 | Ahmed Müşir es-Saltana (1. Dönem) |
16 Eylül 1907 | 27 Ekim 1907 | Bağımsız | ||||
5 | Ebulkasım Nasır el-Mülk | 27 Ekim 1907 | 21 Aralık 1907 | Bağımsız | ||||
6 | Hüseyin-Kuli Nizam es-Saltana Mafi | 21 Aralık 1907 | 21 Mayıs 1908 | Bağımsız | ||||
(4) | Ahmed Müşir es-Saltana (2. Dönem) |
7 Haziran 1908 | 29 Nisan 1909 | Bağımsız | ||||
7 | Kamran Mirza Nayib es-Saltana | 1856–1929 | 29 Nisan 1909 | 2 Mayıs 1909 | Bağımsız | |||
8 | Cevad Sa'd ed-Devle | 8 Mayıs 1909 | 13 Temmuz 1909 (devrildi) |
Bağımsız | ||||
Başbakan olmadan geçici kabine (Siyasetçi ve Din Adamları Yüksek Kurulu tarafından atandı) | – | 17 Temmuz 1909 | 30 Eylül 1909 | – | Ahmed Şah Kaçar (1909–1925) | |||
9 | Muhammed Veli Han Tonekaboni (1. Dönem) |
1848–1926 | 30 Eylül 1909 | 25 Temmuz 1910 | Ilımlı Sosyalistler | |||
10 | Hasan Müstevfi el-Memalik (1. Dönem) |
1875–1932 | 25 Temmuz 1910 | 12 Mart 1911 | Demokratlar | |||
(9) | Muhammed Veli Han Tonekaboni (2. Dönem) |
1848–1926 | 12 Mart 1911 | 26 Temmuz 1911 | Ilımlı Sosyalistler | |||
11 | Necef-Kuli Samsam es-Saltana (1. Dönem) |
1846–1930 | 1911 | 1913 | Ilımlı Sosyalistler | |||
12 | Muhammed Ali Ala es-Saltana (1. Dönem) |
1867–1914 | 18 Ocak 1913 | 16 Ağustos 1913 | Bağımsız | |||
(10) | Hasan Müstevfi el-Memalik (2. Dönem) |
1875–1932 | 17 Ağustos 1913 | 14 Mart 1915 | Demokratlar | |||
13 | Hasan Pirniya (1. Dönem) |
1871–1935 | 14 Mart 1915 | 1 Mayıs 1915 | Ilımlı Sosyalistler | |||
14 | Abdül Mecid Mirza (1. Dönem) |
1845–1927 | 1 Mayıs 1915 | 18 Ağustos 1915 | Bağımsız | |||
(10) | Hasan Müstevfi el-Memalik (3. Dönem) |
1875–1932 | 18 Ağustos 1915 | 24 Aralık 1915 | Demokratlar | |||
15 | Abdül Hüseyin Mirza Farmanfarma | 1857–1939 | 24 Aralık 1915 | 29 Şubat 1916 | Ilımlı Sosyalistler | |||
(9) | Muhammed Veli Han Tonekaboni (3. Dönem) |
1848–1926 | 5 Mart 1916 | 29 Ağustos 1916 | Ilımlı Sosyalistler | |||
16 | Hasan Vüsuk ed-Devle (1. Dönem) |
1873–1950 | 29 Ağustos 1916 | 5 Haziran 1917 | Demokratlar | |||
(12) | Muhammed Ali Ala es-Saltana (2. Dönem) |
1867–1914 | 5 Haziran 1917 | 21 Kasım 1917 | Bağımsız | |||
(14) | Abdül Mecid Mirza (2. Dönem) |
1845–1927 | 21 Kasım 1917 | 16 Ocak 1918 | Bağımsız | |||
(10) | Hasan Müstevfi el-Memalik (4. Dönem) |
1875–1932 | 1918 | 1918 | Demokratlar | |||
(11) | Necef-Kuli Samsam es-Saltana (2. Dönem) |
1846–1930 | 1 Mayıs 1918 | 8 Ağustos 1918 | Ilımlı Sosyalistler | |||
(16) | Hasan Vüsuk ed-Devle (2. Dönem) |
1873–1950 | 8 Ağustos 1918 | 3 Temmuz 1920 | Demokratlar (1919'a kadar) | |||
(16) | Bağımsız | |||||||
(13) | Hasan Pirniya (2. Dönem) |
1871–1935 | 3 Temmuz 1920 | 27 Ekim 1920 | Bağımsız | |||
17 | Fethullah Han Ekber | 1878–1967 | 27 Ekim 1920 | 22 Şubat 1921 (devrildi) |
Bağımsız | |||
18 | Ziyaeddin Tabatabai | 1888–1969 | 24 Şubat 1921 | 4 Haziran 1921 | Bağımsız | |||
19 | Kavām es-Saltana (1. Dönem) |
1873–1955 | 4 Haziran 1921 | 21 Ocak 1922 | Bağımsız | |||
(13) | Hasan Pirniya (3. Dönem) |
1871–1935 | 21 Ocak 1922 | 22 Haziran 1922 | Bağımsız | |||
(19) | Kavām es-Saltana (2. Dönem) |
1873–1955 | 22 Haziran 1922 | 15 Şubat 1923 | Bağımsız | |||
(10) | Hasan Müstevfi el-Memalik (5. Dönem) |
1875–1932 | 15 Şubat 1923 | 15 Haziran 1923 | Uyanış Partisi | |||
(13) | Hasan Pirniya (4. Dönem) |
1871–1935 | 15 Haziran 1923 | 26 Ekim 1923 | Bağımsız | |||
20 | Rıza Han Serdar Sipah | 1878–1944 | 26 Ekim 1923 | 12 Aralık 1925 | Askeriye | |||
— | Muhammed Ali Faruki Geçici Başbakan |
1877–1943 | 12 Aralık 1925 | 13 Haziran 1926 | Uyanış Partisi | Rıza Şah (1925–1941) | ||
(10) | Hasan Müstevfi (6. Dönem) |
1875–1932 | 13 Haziran 1926 | 2 Haziran 1927 | Uyanış Partisi | |||
21 | Mehdi Hidayet | 1864–1955 | 2 Haziran 1927 | 18 Eylül 1933 | Bağımsız | |||
22 | Muhammed Ali Faruki (1. Dönem) |
1877–1943 | 18 Eylül 1933 | 3 Aralık 1935 | Bağımsız | |||
23 | Mahmud Cam | 1880–1969 | 3 Aralık 1935 | 26 Ekim 1939 | Bağımsız | |||
24 | Ahmed Metin Defteri | 1896–1971 | 26 Ekim 1939 | 26 Haziran 1940 | Bağımsız | |||
25 | Ali Mansur (1. Dönem) |
1886–1974 | 26 Haziran 1940 | 27 Ağustos 1941 (istifa) |
Bağımsız | |||
(22) | Muhammed Ali Faruki (2. Dönem) |
1877–1943 | 27 Ağustos 1941 | 9 Mart 1942 | Bağımsız | Muhammed Rıza Şah (1941–1979) | ||
26 | Ali Süheyli (1. Dönem) |
1896–1958 | 9 Mart 1942 | 9 Ağustos 1942 | Bağımsız | |||
(19) | Ahmad Kavam (3. Dönem) |
1873–1955 | 9 Ağustos 1942 | 15 Şubat 1943 | Bağımsız | |||
(26) | Ali Süheyli (2. Dönem) |
1896–1958 | 15 Şubat 1943 | 6 Nisan 1944 | Bağımsız | |||
27 | Muhammed Sa'id (1. Dönem) |
1881–1973 | 6 Nisan 1944 | 25 Kasım 1944 | Bağımsız | |||
28 | Murtaza Kuli Bayat | 1890–1958 | 25 Kasım 1944 | 13 Mayıs 1945 | Bağımsız | |||
29 | İbrahim Hakimi (1. Dönem) |
1871–1959 | 13 Mayıs 1945 | 6 Haziran 1945 | Bağımsız | |||
30 | Muhsin Sadr | 1871–1962 | 6 Haziran 1945 | 30 Ekim 1945 | Bağımsız | |||
(29) | İbrahim Hakimi (2. Dönem) |
1871–1959 | 30 Ekim 1945 | 28 Ocak 1946 | Bağımsız | |||
(19) | Ahmed Kavam (4. Dönem) |
1873–1955 | 28 Ocak 1946 | 18 Aralık 1947 | İran Demokratik Partisi | |||
31 | Muhammed Rıza Hikmet | 1891–1978 | 18 Aralık 1947 | 29 Aralık 1947 | İran Demokratik Partisi | |||
(29) | İbrahim Hakimi (3. Dönem) |
1871–1959 | 29 Aralık 1947 | 13 Haziran 1948 | Bağımsız | |||
32 | Abdülhüseyin Hazhir | 1902–1949 | 13 Haziran 1948 | 9 Kasım 1948 | Bağımsız | |||
(27) | Muhammed Sa'id (2. Dönem) |
1881–1973 | 9 Kasım 1948 | 23 Mart 1950 | Bağımsız | |||
(25) | Ali Mansur (2. Dönem) |
1886–1974 | 23 Mart 1950 | 26 Haziran 1950 | Bağımsız | |||
33 | Ali Razmara | 1901–1951 | 26 Haziran 1950 | 7 Mart 1951 (suikast) |
Askeri | |||
— | Halil Fehimi Geçici Başbakan |
1876–1953 | 7 Mart 1951 | 12 Mart 1951 | Bağımsız | |||
34 | Hüseyin Ala' (1. Dönem) |
1882–1964 | 12 Mart 1951 | 27 Nisan 1951 | Bağımsız | |||
35 | Muhammed Musaddık (1. Dönem) |
1882–1967 | 28 Nisan 1951 | 17 Temmuz 1952 | Ulusal Cephe | |||
(19) | Ahmed Kavam (5. Dönem) |
1873–1955 | 17 Temmuz 1952 | 22 Temmuz 1952 | İran Demokratik Partisi | |||
(35) | Muhammed Musaddık (2. Dönem) |
1882–1967 | 22 Temmuz 1952 | 19 Ağustos 1953 (devrildi) |
Ulusal Cephe | |||
36 | Fazlullah Zahidi | 1897–1963 | 19 Ağustos 1953 | 7 Nisan 1955 | Askeri | |||
(34) | Hüseyin Ala' (2. Dönem) |
1882–1964 | 7 Nisan 1955 | 3 Nisan 1957 | Bağımsız | |||
37 | Manuçehr İkbal | 1909–1977 | 3 Nisan 1957 | 31 Ağustos 1960 | Milliyetçiler Partisi | |||
38 | Cafer Şerif İmami (1. Dönem) |
1910–1998 | 31 Ağustos 1960 | 5 Mayıs 1961 | Bağımsız | |||
39 | Ali Amini | 1905–1992 | 5 Mayıs 1961 | 19 Temmuz 1962 | Bağımsız | |||
40 | Esedullah Alam | 1919–1978 | 19 Temmuz 1962 | 7 Mart 1964 | Halk Partisi | |||
41 | Hasan Ali Mansur | 1923–1965 | 7 Mart 1964 | 26 Ocak 1965 (suikast) |
Yeni İran Partisi | |||
42 | Emir Abbas Huveyda | 1919–1979 | 26 Ocak 1965 | 7 Ağustos 1977 | Yeni İran Partisi (1975'e kadar) | |||
(42) | Rastahiz Partisi | |||||||
43 | Cemşid Amuzegar | 1923–2016 | 7 Ağustos 1977 | 27 Ağustos 1978 | Rastahiz Partisi | |||
(38) | Cafer Şerif İmami (2. Dönem) |
1910–1998 | 27 Ağustos 1978 | 6 Kasım 1978 | Rastahiz Partisi (1 Kasım'a kadar) | |||
(38) | Bağımsız | |||||||
44 | Gulam-Rıza Ezheri | 1912–2001 | 6 Kasım 1978 | 4 Ocak 1979 | Askeri | |||
45 | Şapur Bahtiyar | 1914–1991 | 4 Ocak 1979 | 11 Şubat 1979 (devrildi) |
Bağımsız | |||
46 | Mehdi Bazargan | 1907–1995 | 4 Şubat 1979 | 6 Kasım 1979 (istifa) |
İran Özgürlük Hareketi | Ruhullah Humeyni (1979–1989) | ||
İslami Devrim Konseyi (Lider: Ebu'l-Hasan Beni Sadr) | – | 6 Kasım 1979 | 12 Ağustos 1980 | – | ||||
47 | Muhammed Ali Recai | 1933–1981 | 12 Ağustos 1980 | 4 Ağustos 1981 | İslami Cumhuriyet Partisi | |||
48 | Muhammed Cevad Bahonar | 1933–1981 | 4 Ağustos 1981 | 30 Ağustos 1981 (suikast) |
İslami Cumhuriyet Partisi | |||
— | Muhammed Rıza Mehdevi Kani Geçici Başbakan |
1931–2014 | 2 Eylül 1981 | 31 Ekim 1981 | Muharip Ruhban Derneği | |||
49 | Mir Hüseyin Musavi | 1942– | 31 Ekim 1981 | 14 Ağustos 1989 | İslami Cumhuriyet Partisi (1987'ye kadar) | |||
(49) | Bağımsız | |||||||
Makam Kaldırıldı (14 Ağustos 1989'dan itibaren) |
Kaynakça
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.