İç Tlingitleri

İç Tlingitleri ya da İçbölge Tlingitleri (Tlingitçe Kanada imlâsıyla Dàkhka Khwân, Alaska imlâsıyla Daḵká Ḵwáan < daaḵká ḵwáan «iç sakinleri / inland-people»[1], Łingít ; İngilizce: Inland Tlingit, Inland Tlinkit, Interior Tlingit), Kanada'nın Yukon eyaletinin güneyinde Carcross ve Teslin yerleşimleriyle Britanya Kolumbiyası eyaletinin kuzeybatısındaki Atlin yerleşiminde yaşayan, Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri kültür grubundan olan Kıyı Tlingitlerinin (Eilʼká Ḵwáan) aksine Subarktik Kızılderilileri kültür grubuna giren, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist iken sonradan Hristiyan olan, Na-Dene halkları dil gubundan Kızılderili halkı. En yakın akrabaları dilce Na-Dene dillerini oluşturan Eyaklar ile G̱unanaa dedikleri Kanada Atabasklarıdır. 2012 yılı itibarıyla nüfusları 589 kişidir[2]. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi İç Tlingitleri de yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

İç Tlingitleri
(Dàkhka Khwân, Łingít)
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Tlingitçe, İngilizce
Din
Hristiyanlık, Animizm / Şamanizm

Kıyı Tlingitleri ile Tahltanlar arasında evlilik yapmışlardır[2].

Komşuları

İç Tlingitlerinin komşuları olarak, kuzeyde ve batıda Tagişler, doğuda Kaskalar, güney ve güneydoğuda Tahltanlar, güneybatıda Kıyı Tlingitleri bulunur[3].

Klanları

İç Tlingitleri 2 moiety (Raven moiety, Eagle Moiety) ve 5 clan olarak yapılanır:[2]

  • Kukhhittan (Raven) clan
  • Ishkitan (Frog) clan
  • Yanyedi (Wolf) clan
  • Deshitan (Beaver) clan
  • Dakhlawedi (Eagle) clan

Kabileleri

İç Tlingit kabileleri (khwân = ḵwáan):

Ḵwáan IPA İngilizce çevirisi Yerleşimleri İngilizcedeki eski adları
Deisleen Ḵwáan tesɬiːn qʰʷáːn Big Sinew Tribe Teslin Teslin Tlingit, Teslin people, Inland Tlinkit
Áa Tlein Ḵwáan ʔáː tɬʰeːn qʰʷáːn Big Lake Tribe Atlin Taku River Tlingit, Inland Tlinkit

Kanada'da da yaşayan ve İç Tlingitlerine girmeyen Taku Tlingitleri (Tʼaaḵu Ḵwáan) ile İç Tlingitlerine giren Taku Nehri Tlingitlerini birbirine karıştırmamak gerekir

Günümüzdeki grupları
Kızılderili rezervi[4] Hükûmet/band Kabile Konseyi Yerleşimler Prov./
Terr.
Carcross 4 Carcross/Tagish First Nation Carcross, Tagish (Tagişler ile birlikte) YT
Nisutlin 14 Teslin Tlingit Council Teslin YT
Nisutlin Bay 15 Teslin Tlingit Council Teslin YT
Teslin Post 13 Teslin Tlingit Council Teslin YT
Alkhili 2 Taku River Tlingit[5] Daak Ka Tlingit Nation 2 miles E of Fourth of July Bay, Atlin Lake, 3 miles NE of Atlin BC
Atlin-Teslin Indian Cemetery 4 Taku River Tlingit Daak Ka Tlingit Nation E shore Atlin Lake, 1 mile S of Atlin BC
Five Mile Point 3 Taku River Tlingit Daak Ka Tlingit Nation at Five Mile Point, E shore Atlin Lake, S of Atlin BC
Jennings River 8 Taku River Tlingit Daak Ka Tlingit Nation E shore Teslin Lake at mouth of Jennings River BC
McDonald Lake 1 Taku River Tlingit Daak Ka Tlingit Nation at N end of McDonald Lake, 12 miles NE of Atlin BC
Silver Salmon Lake 7 Taku River Tlingit Daak Ka Tlingit Nation on Silver Salmon River at east end of Kuthai Lake, E of S end of Atlin Lake BC
Taku 6 Taku River Tlingit Daak Ka Tlingit Nation at jct of Silver Salmon and Nakina Rivers, E of S end of Atlin Lake BC
Teslin Lake 7 Taku River Tlingit Daak Ka Tlingit Nation at S end of Teslin Lake, west shore, north of Hudson's Bay Post BC
Teslin Lake 9 Taku River Tlingit Daak Ka Tlingit Nation on W shore of Teslin Lake, at mouth of Gladys River BC
Unnamed 10 Taku River Tlingit Daak Ka Tlingit Nation Atlin BC

Dil

Dilleri Tlingitçenin Kuzey Tlingitçesi lehçesinin alt lehçesi olan İç Tlingitçesi olup asıl Tlingitçeden ayrı olarak Yukon Yerli Dil Merkezi imlâsıyla (YNLC orthography)[6] yazıya geçirilir[7].

e-mailAlaska
Kıyı Tlingit alfabesi
(Coastal orthography)		Kanada
İç Tlingit alfabesi
(YNLC orthography)		IPA
aaa[ʌ]
ááá[ʌ́]
aaaaà[a]
áaáaâ[á]
chchch[tʃʰ] ([tʃ])
ch'ch'ch'[tʃʼ]
ddd[t] ([d])
dldldł[tɬ] ([dl])
dzdzdz[ts] ([dz])
eee[ɛ]
ééé[ɛ́]
eeeeì[i]
éeéeî[í]
eieiè[e]
éiéiê[é]
ggg[k] ([ɡ])
gwgwgw[kʷ] ([ɡʷ])
ghg̲gh[q] ([ɢ])
ghwg̲wghw[qʷ] ([ɢʷ])
hhh[h]
iii[ɪ]
ííí[ɪ́]
jjj[tʃ] ([dʒ])
kkk[kʰ]
kwkwkw[kʷʰ]
k'k'k'[kʼ]
k'wk'wk'w[kʷʼ]
khk̲kh[qʰ]
khwk̲wkhw[qʷʰ]
kh'k̲'kh'[qʼ]
kh'wk̲'wkh'w[qʷʼ]
llł[ɬ]
l'l'ł'[ɬʼ]
(ll)(l̲)l[l]
(m)(m)m[m]
nnn[n]
(o)(o)(o)[o]
ooooù[u]
óoóoû[ú]
sss[s]
s's's'[sʼ]
shshsh[ʃ]
ttt[tʰ]
t't't'[tʼ]
tltltl[tɬʰ]
tl'tl'tl'[tɬʼ]
tststs[tsʰ]
ts'ts'ts'[tsʼ]
uuu[ʊ]
úúú[ʊ́]
www[w]
xxx[x]
xwxwxw[xʷ]
x'x'x'[xʼ]
x'wx'wx'w[xʷʼ]
xhx̲xh[χ]
xhwx̲wxhw[χʷ]
xh'x̲'xh'[χʼ]
xh'wx̲'wxh'w[χʷʼ]
yyy[j]
(ÿ)(ÿ/y̲)(ÿ)[ɰ]
...[ʔ]

Ayrıca bakınız
  • Teslin Heritage Centre (Hà Kustîyi Dàkhka Khwân Hit)

Kaynakça
  1. James A. Crippen (2010), Lingít Yoo X̱ʼatángi / A Grammar of the Tlingit Language
  3. "Map of B.C. First Nations". 29 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
  4. List of Reserves/Settlements/Villages 20 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. from Indian and Northern Affairs Canada Requires running a search by Reserve/Settlement/Village
  5. "Complete list of Taku River Tlingit reserves". 18 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
  6. James A. Crippen (2012), Tlingitology Seminar Lecture Notes, 1–11 May, 29 June 2012
  7. Leer, Jeff; Hitch, Doug; Ritter, John (2001), Interior Tlingit noun dictionary: The dialects spoken by Tlingit elders of Carcross and Teslin, Yukon, and Atlin, British Columbia, Whitehorse, Yukon Territory: Yukon Native Language Centre, ISBN 1-55242-227-5
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.