Çayıroba, Çaykara

Çayıroba'nın eski ismi Yente'dir. Bölgeye ilişkin ilk bilgilere, Ksenefon'un 'Anabasis'(Onbinlerin Dönüşü) isimli eserinde rastlanmıştır.Ksenefon'a göre Trabzon'un merkez olduğu bölgede Driller, Khalybiler, Helenler vs. kavimler yaşamaktaydı. Bugün komşu köylerden birisi olan Haldizen (Demirkapı) mahallesinin isminin Khalybi (veya daha sonraları Khaldie) kavminden geldiği düşünülmektedir. Buna bağlı olarak bölgenin tarihine ilişkin ilk varsayımlar ortaya atılmıştır.

Araştırmalar neticesinde bölgeye ilk yerleşenlerin Turani kavimler olduğu gerçeği ortaya çıkmaktadır. Miladi 10-13.asırlarda Kafkasya üzerinden gelen Kuman-Kıpçak ve Peçenek Türkleri bölgeye kitleler halinde gelip yerleşmişlerdir. Bunu Trabzon Rum Devletinin resmi kilise kayıtlarındaki Türkçe şahıs isimleri, bölgede yer alan bazı Türkçe yer adlarının etimolojik yapılarının incelenmesi ve günümüzde yörede konuşulan Türkçe ağızlarının araştırılması kanıtlamaktadır.

Osmanlı devrinde Yente Köyü, Trabzon Sancağına yönelik oluşturulan Tahrir Defterine (288 nolu) göre şimdiki Çaykara ilçesine bağlı dokuz köyden birisidir.

1554 yılı Tahrir kayıtlarına göre Yente Köyünün nüfusu 54'tür. Dokuz haneden oluşan köyde 13 Müslüman ve 6 yetişkin bekar erkek vardı.

1558 (H.965) tarihli Bedel-i Nüzul Defteri'ne göre Yente köyünden 5 hane bedel-i nüzul(arpa-i miri) vergisi ödemekteydi.

1583 yılı kayıtlarına göre Yente köyünün tahmini nüfusu 736'dır. 31 yetişkin bekar erkek vardır. Köy, 141 Hane'den oluşmaktaydı.

1554-1583 yılları arasında Yente Köyüne çok sayıda nüfusun yerleştirildiği veya kendiliğinden bir iskanın olduğu anlaşılmaktadır. Yente Köyünün nüfusu 29 yıl içerisinde 54 kişiden 736 kişiye çıkmıştır.

1654 yılı Cizye-i Gebran defteri kayıtlarına göre Yente Köyünde cizye ödeyen Hristiyan nüfusun olmadığı bilgisine ulaşılmaktadır. Köy nüfusu tamamen Müslümanlardan oluşmaktaydı.

1681 yılı Avarız Vergisi kayıtlarına göre tahmini nüfus 100' dür.

1793'te (Evasıt-ı Şevval 1207) görülen davada Yente Köyü ahalisinin odun ve kereste ihtiyaçlarını karşıladıkları koruya başka köylerden gelen kişilerin sahip çıkmak istemesi üzerine, durumun araştırılması talebi olunca korunun Yente ahalisine ait olduğu belirlenerek dava onların lehinde sonuçlanmıştır.

1839'da (Evahir-i Ramazan 1255) Of Kazası naibine gönderilen bir hükümde, Şereh(Uzungöl) Köyü halkının kullandığı meraya Aso,Yente ve Haros ahalisinin sahip çıkması karşısında sorunun hilaf-ı şer usulüyle çözülmesi ve karara bağlanması emredilmişti.

1868'de (1285) Şerah, Haros ve Yente Köyleri arasında yayla davası görülmüştür.

1876 tarihli Trabzon Vilayet Salnamesine göre Yente Köyü 49 haneden oluşmaktadır. Nüfusu 182'dir.

Arşiv kayıtlarından anlaşıldığına göre Müslüman nüfusun çoğalmasında din değiştirmenin fazla bir etkisi olmamıştır.

Trabzon iline 109 km, Çaykara ilçesine 35 km uzaklıktadır.[1]

Not:

1. Cumhuriyet dönemine kadar nüfus sayımları asker ve vergi toplama amacıyla yapıldığından sadece erkekler kaydedilmiştir.Tablomuzda 1950 yılından itibaren e.rkek ve kadın nüfusu birlikte verilmiştir.

2. Nüfus sayımları yaz aylarında yapıldığından dolayı, yayla veya mezralarda bulunan kişilerin sayımı yapılmamış olabilir.

1. Tuncer, Rumeysa Keziban (Şubat 2017). Çaykara Nüfus Defteri. İstanbul: Turkuvaz Matbaacılık.