Çamlı, Hopa

Çamlıköy’ün bilinen en eski adı Peroniti’dir. Bir Laz köyü olan Peroniti’nin (ფერონითი: “peroniti”) Lazcada “renkli yer” anlamına geldiğine ilişkin görüşler vardır.[1] Ne var ki Lazca “renk” anlamına gelen kelimenin “peron-i” değil Gürcücedeki gibi “per-i” olması, bu görüşün halk etimolojisi kaynaklı olabileceğini düşündürmektedir. Bu halk etimolojisi, 1874'te Lazistan'ı gezen Giorgi Kazbegi'nin de tarif ettiği gibi köyün görkemli bir doğaya sahip olmasıyla ilişkili olabilir. Öte yandan köyün adını farklı yazan (პერონითი: “p’eroniti” ya da Latin kökenli Laz alfabesiyle P̌eroniti) kaynaklar vardır.[2] Büyük bir olasılıkla köyün Lazca adı Peroniti değil Pionti’dir (პიონთი: “p’ionti” ya da Latin kökenli Laz alfabesiyle P̌ionti).

Peroniti adı Türkçeye Peronit olarak girmiştir. Nitekim 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca kitapta Peronit (پرونت), Dahiliye Vekaleti tarafından 1933’te yayımlanan Köylerimiz adlı kitapta da Peronit olarak geçer.[3][4] Dışişleri Bakanlığı'nın 1968 tarihli Köylerimiz adlı yayınında ise köyün eski adı Peronit, yeni adı Çamlı olarak verilmiştir.[5] Bu kayıtlar köyün adının 1933’ten sonra Çamlı olarak değiştirilmiş olduğunu göstermektedir.

Tarihsel Lazeti bölgesinin Tao-Klarceti kısmında yer alan Peroniti’nin kuruluşu hakkında bilgi yoktur. Bununla birlikte köydeki kilisenin varlığı buranın 16. yüzyılın ortalarında Osmanlıların eline geçmesinden önce bir yerleşim olduğunu göstermektedir.[2] Erken ortaçağda Gürcü Krallığı’nın sınırları içinde yer alan Peroniti, geç ortaçağda bazen Trabzon İmparatorluğu ile Gürcü atabeglerin yönettiği Samtshe Atabeyliği’nin, bazen de Guria Prensliğinin idaresinde kaldı. 1547'de Osmanlıların eline geçti ve yeni kurulan Lazistan Sancağı içinde yer aldı. 1874’te bölgeyi gezen Rus ordusunda görevli Gürcü general Giorgi Kazbegi Hopa’dan Peroniti’ye kayıkla gitmiştir. Rusçanın etkisiyle köyün adını Pironiti olarak veren Kazbegi, Peroniti köyünün denize doğru uzanan küçük vadilere yayıldığını, evlerin ağaçlar arasında gömülü olduğunu, bir evden diğerini görmenin mümkün olmadığını yazmıştır.[6]

16. yüzyılın ortalarından itibaren Osmanlı Devleti’nin ve Osmanlı Devleti’nin yerini alan Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırları içinde ye alan köy, 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca kitapta Peronit adıyla Rize vilayetine bağlı Hopa ilçesinde bir köydü.[3] Aynı yıl Sovyetler Birliği’nin Gürcistan sınırından kaçak olarak Türkiye’ye giren Nazım Hikmet ve İsmail Bilen, Sabri Çiçek adlı birinin şikayeti sonucunda Peronit’te güvenlik güçlerince yakalandı.[7] Dahiliye Vekaleti tarafından 1933’te yayımlanan Köylerimiz adlı kitapta da Peronit adıyla geçen köy, bu tarihte Çoruh vilayetine bağlı Hopa’nın bir köyüydü. Peroniti’nin adı bu tarihten sonra Çamlı olarak değiştirilmiştir. Çamlı 1968’de İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan kitapta Artvin vilayetinde Hopa ilçesinin merkez bucağına bağlıydı.[5]

Kuruluş tarihi bilinmeyen Peroniti Kilisesi, tek nefli bir yapıdır. Köyün Bangleti mahallesinde, bir evin avlusunda bulunan kilise, günümüzde de büyük ölçüde ayaktadır. Rusça'nın etkisiyle köyün adını Pironiti olarak veren Giorgi Kazbegi’nin verdiği bilgiye göre kilise Hz. İlyas’a adanmıştır. Kazbegi, Peroniti ile Kise köyleri arasında bulunan kilisenin büyük bir yapı olmadığını, üzerinin de kalın sarmaşık tabakasıyla kaplı olduğunu yazmıştır. Kazbegi Peroniti Kilisesi’ni Hıristiyanlığın Lazistan’daki en iyi abidesi olarak tanımlamıştır. Köylülere göre köyde iki kilise daha varmış, ancak bu kiliselerin kesin yerleri bilinmemektedir.[2][6]

Hopa ilçe merkezine 5 km uzaklıktadır.[8]

• Yerelnet