Toplumcu Kurtuluş Partisi (Türkiye)

1996 yılında TKP'nin likidasyona uğratıldığı gerekçesiyle TBKP ve SBP süreçlerine muhalif olan 10 Eylül grubu farklı çevrelerin de birleşimiyle 1997'de Ürün Sosyalist Dergi'yi yeniden yayınlamaya başladı. Ürün Sosyalist Dergi 1974 yılında Türkiye Komünist Partisi kadroları tarafından kurulmuş, partinin yasal alanda sesini duyurmuş, ancak 1980 yılında sıkıyönetim kararıyla kapatılmıştı.[5] Yeniden çıkarılmaya başlayan Ürün Sosyalist Dergi'si klasik TKP çizgisiyle yayınlanmaya başladı.[6]

2011 yılında Ürün Sosyalist Dergi çevresi ve likidasyon öncesinde Türkiye Komünist Partisi saflarında mücadele etmiş bireyler birleşerek Suphi'den Bilen'e Gelenek Yaşıyor Girişimi'ni kurdu. 1 Mayıs 2011'de Taksim'de alana çıkan girişim parti tüzüğünü internette tartışmaya açarak ve çeşitli il ve ilçelerde toplantılar gerçekleştirerek partileşme sürecini başlatmış oldu. Girişim daha sonra adını TKP "Kurucular Kurulu" olarak değiştirerek partileşme çalışmalarını hızlandırdı.

6 Şubat 2012 Pazartesi, yasal olarak TKP'nin kurulması için dilekçe verildi. Fakat aynı isimde başka bir yasal parti olduğu gerekçesi ile bakanlık hukuka aykırı bir şekilde dilekçeyi kabul etmedi.[7] Bakanlığın dilekçeyi kabul etmemesi nedeniyle aynı gün Toplumcu Kurtuluş Partisi adıyla yasal parti başvurusunda bulunmuş oldu.[8] 15 Şubat 2012 tarihinde kurucular kurulunun aldığı karar ile Toplumcu Kurtuluş Partisi'nin tüzüğünün birinci maddesi değiştirilerek partinin adı Türkiye Komünist Partisi olarak değiştirdiğini duyurdu ve bu değişikliği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na bildirdi.[8] Doç. Dr. Sultan Uzeltürk ise aynı isimde iki partinin tescil edilmesinin mümkün olmadığını ve kararı Anayasa Mahkemesinin vereceği belirtti.[9] 29 Şubat tarihinde ise Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı "mevcut siyasi partiler siciline göre aynı isimle başka bir parti bulunduğu ve bu partinin ismi daha öncesinde sicile tescil edildiği için isim benzerliği nedeniyle parti isminizin değiştirilmesi gerekmektedir" şeklinde cevap verdi.[10] Bu arada tarihsel TKP'nin bir dizi üyesi ise TKP adıyla ikinci bir yasal parti kurma yönündeki girişimin komünist harekette yersiz bir bölünmeye neden olacağını söyleyen bir deklarasyonu kamuoyuna duyurdu.[11]

15 Nisan 2012'de TKP kurucular kurulu, yaşanan şiddet olaylarının[12][13] medya tarafından "sol içi şiddet" olarak yayınlaması ve 1 Mayıs öncesi bir provakosyana yer verilmemesi için partinin adını TKP 1920 olarak değiştirdiğini açıkladı.[14]

Ancak Anayasa Mahkemesi, parti isimlerinin karışıklığa neden olacağı nedeniyle "Türkiye Komünist Partisi 1920" adının ve "TKP 1920" kısaltmasının hükümsüzlüğüne ve partinin siyasi parti sicilinden silinmesine [15] oyçokluğu ile 26 Mayıs 2016'da karar almış ve bu kararı 22 Eylül 2016'da duyurmuştur. Alınan kararda başkanvekili Engin Yıldırım ile Üye Osman Alifeyyaz Paksüt parti sicilinin silinmesine karşı çıkarken diğer başkanvekili Burhan ÜSTÜN ve üyeler Serdar Özgüldür, Serruh Kaleli, Alparslan Altan, Celal Mümtaz Akıncı, Erdal Tercan, Muammer TOPAL, Emin Kuz, Hasan Tahsin Gökcan, Kadir ÖZKAYA ve Rıdvan Güleç silinmesi yönünde oy kullanmışlardır.

Anayasa Mahkemesinin kararı üzerine parti adı 12 Kasım 2016'da alınan olağanüstü kongre kararıyla değiştirildi. Partinin yeni adı Toplumcu Kurtuluş Partisi, kısa adı ise 1920 TKP oldu.[16]

4 Şubat 2020'deki resmî verilere göre partinin üye sayısı 96'dır.[3]