İstanbul Büyükşehir Belediyesi

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul il sınırları içindeki belediye işlerini yürüten kamu kuruluşu. İstanbul Belediye Sarayı, Saraçhane'de bulunmaktadır. 23 Haziran 2019'daki yenileme seçiminde başkan seçilen[2] Ekrem İmamoğlu, 27 Haziran'da mazbatasını alarak görevine başlamıştır.[3]

İstanbul Büyükşehir Belediyesi
Amblemde yer alan minareler, camileri ve şehrin tarihsel dokusunu, yedi üçgen şehrin yedi tepe üzerine kurulu olduğunu ve üstü sur olan alttaki iki parça ise şehrin iki yaka üzerine kurulu olduğunu belirtmektedir.
Kısaltma İBB
Slogan 16 Milyon İçin Çalışıyoruz[1]
Kuruluş 1855) (1855)
Tür Büyükşehir belediyesi
Merkez İstanbul Belediye Sarayı, Saraçhane, İstanbul
Koordinatlar 41.013495°N 28.955075°E / 41.013495; 28.955075
Genel sekreter Can Akın Çağlar
Belediye başkanı Ekrem İmamoğlu (CHP)
Bütçe 20 milyar 800 milyon ₺
Personel 13.663 (2018)
Resmî site ibb.istanbul
İstanbul Belediye Sarayı

Tarihçe

Osmanlı dönemi

İstanbul, kuruluşundan beri birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, birçok devletin ve ulusun başkentliğini üstlenmiştir. Bu önemli konumu ile şehircilik hizmetleri; kralları, imparatorları ve padişahları ilgilendiren bir konuydu.

Osmanlı devrinde, belediyecilik hizmetlerini üstlenen kişiler kadılardı. Kadılara bu görevlerinde subaşı, böcekbaşı, çöpçülük subaşısı, mimarbaşı gibi yeniçeri ocağına bağlı askerler yardım ediyordu. İstanbul'un ilk kadısı Hızırbey Çelebi idi. Osmanlı devrinde İstanbul'da 422 kadı görev aldı.

Osmanlı devlet anlayışında belediyenin karşılığı olan terim şehremini idi. Belediye başkanlarına da şehremini adı verilmekteydi.

Osmanlı döneminde modern anlamda ilk belediye anlayışı; Tanzimat fermanından sonra Kırım Harbi sırasında müttefiklerden esinlenerek oluşturuldu. Osmanlı döneminde, İstanbul'un ilk şehremini Salih Paşa olmuştur (1855). 1877 yılında belediyelerle ilgili çıkarılan kanun vasıtasıyla İstanbul belediye anlamında 20 ayrı bölgeye ayrıldı.

Şehreminiye bağlı olarak çalışan kuruma Şehremini ve Şehremaneti Meclisi denilmekteydi. Bu meclis padişah tarafından atanan 6 üye ve şehremini ile birlikte toplam 7 üyeden oluşmaktaydı.

1913 yılında çıkarılan Dersaadet Teşkilat-ı Belediyesi Hakkında Kanun-ı Muvakkat kanunu ile belediyecilik yeniden düzenlendi. Şehremini Meclisi yerine Encümen-i Emanet kuruldu. İstanbul tek bir belediye ve 9 şube olarak tasarlandı.

Cumhuriyet dönemi

Cumhuriyet dönemi ile birlikte belediye işleri valilerin görev alanlarına dahil edildi.3 Nisan 1930 yılında çıkarılan 1580 sayılı kanun ile belediye 10 şubeye ayrıldı, eski unvanlar kaldırıldı.Meclis-i Umumi yerine seçilerek görev başına gelen İstanbul Umumi Meclisi getirildi.

İstanbul'da 1927-1957 yılları arasında yerel yönetim valiliğe bağlı olarak yürütüldü. 1 Mart 1957 tarihinde belediyeler özel idarelerden ayrıldı.

Büyükşehir dönemi

1982 Anayasasındaki yerel yönetimlerle ilgili maddedeki değişikliğin gereği olarak Mart 1984'te büyükşehir belediyesi oldu. Aynı yıl yürürlüğe giren 3030 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile sistemin hukuksal temelleri de tamamlandı.[4]

Logosu

İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin logosu, 24 Şubat 1964'da belediyenin düzenlediği bir yarışmada birincilik, ikincilik ve üçüncülük ödülünü aynı anda kazanmıştır. Tasarımcısı Metin Edremit'tir. Edremit logonun ortasındaki üçgenlerin İstanbul'un yedi tepesini, surların Asya ve Avrupa yakalarını, İstanbul Boğazını ve tarihi surları, minarelerin ise İstanbul'daki camileri ifade ettiğini belirtmiştir.[5] 2019 yılında ise logodaki tipografik ve yapısal hatalar giderilmiştir.

İBB TV'nin logo değişimi

2019 yılında İBB'nin ambleminin bulunduğu İBB TV logosundaki İBB amblemi çıkartılmış, yerine TV harfleri renklendirilmiştir. Bunun üzerine çeşitli basın kanallarında Ekrem İmamoğlu'nun cami logosunu kaldırdığı yazılmıştır.[6][7][8] Ancak daha sonra Cüneyt Özdemir'in YouTube kanalına konuk olan İmamoğlu, İBB'nin logosunu beğendiğini, İBB logosunun İBB markalarında yer almasının zorunlu olmadığını belirtmiştir.[9]

Yetki alanları

22 Temmuz 2004 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan 5216 sayılı kanun ile büyükşehir sınırları, İzmit ve İstanbul büyükşehir belediyeleri için, il mülki sınırları olarak değiştirildi.[10]

Bütçe ve gelirler

İstanbul Büyükşehir Belediyesi 2019 gelir tahmini 20 milyar 800 milyon TL, 2018 yılı konsolide bütçesi ise 42 milyar 600 milyon TL'dir.[11] İBB 2018 Faaliyet Raporu'na göre İBB'nin en yüksek gelire sahip şirketi 7,42 milyar TL ile İGDAŞ olmuştur.[12]

2018 Yılı gider bütçesi ve gerçekleşmesi
Giderin Türü Bütçe (TL) Gerçekleşme (TL) Gerçekleşme

Oranı (%)

Personel Giderleri 1.181.258.427 1.151.664.819 97,5
SGK Devlet Primi Giderleri 197.331.099 186.704.154 94,6
Mal ve Hizmet Alım Giderleri 6.121.158.742 6.100.661.712 99,7
Faiz Giderleri 519.995.704 436.609.589 84,0
Cari Transferler 1.310.641.976 1.309.940.442 99,9
Sermaye Giderleri 12.379.278.860 12.355.109.458 99,8
Sermaye Transferleri 355.335.191 355.335.191 100
Borç Verme 252.000.000 252.000.000 100
Toplam 22.317.000.000 22.148.025.366 99,2

Kaynak[13]

Üyesi olunan kuruluşlar

İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin üyesi olduğu kuruluşlar aşağıda belirtilmiştir.[14]

  • Avrupa Kentleri Teşkilatı
  • Birleşmiş Kentler ile Yerel Yönetimler (UCLG)
  • Dünya Büyük Metropoller Birliği
  • Uyuşturucuya Karşı Mücadele Veren Avrupa Kentleri Teşkilatı
  • İslam Başkentleri ve Kentleri Teşkilatı
  • Dünya Mirası Şehirleri Teşkilatı
  • Tarihi Şehirler Birliği
  • Depremler ve Megakentler İnisiyatifi
  • Dünya Haller Birliği
  • Uluslararası Fotogrametri ve Uzaktan Algılama Uzay Bilimi Birliği (ISPRS)
  • Dünya Sağlık Örgütü Sağlıklı Kentler Ağı
  • Ulaşım Araştırmaları Derneği Dünya Konferansı
  • Asya Belediye Başkanları Forumu
  • Avrupa Sosyal Hizmet Ağı
  • Profesyonel Eğitim Birliği

Belediye başkanları

Ana madde: İstanbul belediye başkanları listesi

Büyükşehir Belediye Başkanları (1984-günümüz)
№Büyükşehir Belediye BaşkanıGörev BaşlangıcıGörev BitişiParti
1Bedrettin Dalan26 Mart 198428 Mart 1989Anavatan Partisi
2Nurettin Sözen28 Mart 198927 Mart 1994Sosyaldemokrat Halkçı Parti
3Recep Tayyip Erdoğan27 Mart 19946 Kasım 1998Refah Partisi
4Ali Müfit Gürtuna12 Kasım 19981 Haziran 2001Fazilet Partisi
1 Haziran 20011 Nisan 2004Bağımsız
5Kadir Topbaş1 Nisan 200422 Eylül 2017Adalet ve Kalkınma Partisi
6Mevlüt Uysal28 Eylül 201717 Nisan 2019
7Ekrem İmamoğlu17 Nisan 20196 Mayıs 2019Cumhuriyet Halk Partisi
–Ali Yerlikaya (vekil)7 Mayıs 201927 Haziran 2019Bağımsız
8Ekrem İmamoğlu27 Haziran 2019GörevdeCumhuriyet Halk Partisi

İnsan kaynakları

Personelin istihdam türlerine göre dağılımı (Kişi)[13]
2014 2015 2016 2017 2018
Memur 8.622 8.329 8.004 7.797 8.090
Sözleşmeli personel 1.072 1.593 1.695 1.883 1.953
İşçi 4.018 4.334 4.019 3.808 3.620
Toplam 13.712 14.256 13.718 13.488 13.663

Bağlı iştirakler
Kurum Kuruluş Genel Müdür Çalışan Gelirler Giderler Ek bilgi
2018[15] (TL)
Anonim Şirketi
Ağaç ve Peyzaj A.Ş. 1997 Ali Sukas 416[16] 793.410.841 752.113.906
Belbim 1987 Yücel Karadeniz 496[17] 158.299.462 126.900.825
Beltur 1997 Okan Gedik (vekaleten) 1.543 264.464.260 264.333.699
BİMTAŞ 1997 Özcan Biçer[18] 403 222.034.173 220.128.349
Boğaziçi Yönetim A.Ş. 1997 Ethem Pişkin 110 217.354.030 215.718.085
Enerji A.Ş. 1962 Yüksel Yalçın 240 470.526.214 442.268.753 1962'de BEL-PET adıyla kuruldu.
Halk Ekmek 1978 Okan Gedik 477[19] 279.753.177 265.473.841
Güvensu 1979 Sertaç Nişli 258[20] 153.199.491 147.492.574 Hamidiye marka su üreticisi.
İDTM 1982 - İBB hissesi %23.89[21]
İGDAŞ 1986 Mithat Bülent Özmen 2.137 7.421.035.585 6.755.383.879
İSBAK 1986 Esat Temimhan 755 459.237.833 436.737.833
İSFALT A.Ş. 1994 Burak Sırali 345 566.879.599 564.994.191
İSTGÜVEN A.Ş. 2016 Ahmet Can Buğday 559.206.828 545.077.089
İSPARK 2005 Murat Çakır 2.417 357.665.799 353.239.625 Ana iş kolu: Otopark İşletmeciliği
İstanbul İmar İnşaat A.Ş. 1947 Nevzat Gürler 14 20.584.493 16.220.225
İSTAÇ 1994 Mehmet Aslan Değirmenci 4.188 1.112.979.765 910.212.481
İSPER A.Ş. 1998 Banu Saraçlar 895.995.844 868.555.275
İSTTELKOM A.Ş. Nihat Narin 58 101.609.242 78.394.581
İSTON A.Ş. 1986 Ziya Gökmen Togay 946 519.262.503 493.742.370
İSYÖN A.Ş. 1993 Hamdi Arpa 168 43.930.872 43.660.872
Kiptaş 1987 Ali Kurt 2.690 760.776.602 672.811.429 İBB hissesi %35,00.
Kültür A.Ş. 1989 Murat Abbas 626 637.491.143 571.985.734
Medya A.Ş. 2011 İpek Elif Atayman 165 95.712.341 94.811.262
Metro İstanbul 1988 Özgür Soy 4.420 994.893.751 990.229.496
İstanbul Ulaşım 2010 Murat Çakır[22] 139 442.012.313 438.595.376
Şehir Hatları 1937 Sinem Dedetaş 911 215.894.414 212.446.652
Spor İstanbul A.Ş. 1989 İzzet Renay Onur 1.588 296.022.897 285.044.954
Şişli Kültür A.Ş. 1999 Alican Bakkal İBB hissesi %39,95.
UGETAM 1996 İbrahim Edin 113
Kamu Kurumları
İSKİ 1981 Raif Mermutlu 6.056[23]
İETT 1871 Alper Bilgili 5.291 1.719.519.349 1.799.818.737
İstanbul Vakfı 1990 -

Kaynak[15][24][25]

İştiraklerin toplam personel sayıları
2014 2015 2016 2017 2018
Şirketlerin Personel Sayıları (Kişi) 23.284 25.135 26.374 28.673 53.481

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. "16 Milyon İçin Çalışıyoruz". Ekrem İmamoğlu. 8 Aralık 2019. 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2020.
  2. "Arşivlenmiş kopya". 24 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2019.
  3. "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2019.
  4. "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2019.
  5. "İstanbul Büyükşehir Belediyesi Logosunun Hikayesi". Ekşi Şeyler. 10 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020.
  6. "İBB TV logosu değişti! İşte İBB TV yeni logosu…". www.sozcu.com.tr. 13 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020.
  7. Şafak, Yeni (11 Eylül 2019). "İBB TV'nin yeni kaçak logosu: Minare gitti, 'renkli' duman geldi". Yeni Şafak. 11 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020.
  8. "İBB TV'nin yeni kaçak logosu: Minare gitti, 'renkli' duman geldi". Sabah. 12 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020.
  9. "İmamoğlu: Onun, bunun, şunun partisinin bir anlamı mı var?". 6 Ekim 2020. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020.
  10. http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/Kurumsal/YetkiAlani/ 16 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İBB Yetki alanı
  11. "Arşivlenmiş kopya". 8 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2019.
  12. "Arşivlenmiş kopya". 16 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2019.
  13. r|Beltur A.Ş.]] |1997 |Ahmet Ketenci | |264.464.260 |264.333.699 | |- |B
  14. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 11 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2019.
  15. https://www.ibb.istanbul/Uploads/2019/4/IBB-FAALIYET-RAPORU-2018-new.pdf
  16. https://akademi.ibb.gov.tr/wp-content/uploads/2017/02/istirakler.pdf
  17. https://www.belbim.istanbul/FileManager/Dosyalar/Belbim/2018_Faaliyet_Raporu_vers2.pdf
  18. "BİMTAŞ". bimtas.istanbul. 18 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2020.
  19. http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/kurumsal/Birimler/HalkEkmekAS/Documents/hakkinda.pdf
  20. http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/kurumsal/Birimler/HamidiyeAS/Documents/hakkinda.pdf
  21. "Arşivlenmiş kopya". 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2019.
  22. "Ulaşım A.Ş." www.otobus.istanbul. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2020.
  23. "Arşivlenmiş kopya". 23 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2019.
  24. "Arşivlenmiş kopya". 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2019.
  25. "Arşivlenmiş kopya". 8 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2019.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.